براساس اسنادی که از سوی وزارت تحصیلات عالی به کلیدگروپ شریک ساخته شده، میزان مصارف اعاشوی پوهنتون پلی‌تخنیک در سال‌های 1396 و 1397 در تناسب به مصارف اعاشوی لیلیه مرکزی ذکور، 8.9 میلیون افغانی بیشتر صورت گرفته‌است.
در همین حال، مصارف اعاشوی لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک در سال 1397 در مقایسه به مصارف اعاشوی لیلیه پوهنتون ننگرهار، 12 میلیون افغانی و از لیلیه مرکزی ذکور در مقایسه به لیلیه ننگرهار، 11.8 میلیون افغانی افزایش را نشان می‌دهد.
از سویی هم، میزان مصارف لیلیه مرکزی ذکور در مقایسه به لیلیه پلی‌تخنیک در سال 1398، 8.2 میلیون افزایش را نشان می‌دهد.
از جانب دیگر میزان مصرف اعاشوی سالانه هر محصل در لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک از سال 1391 به این طرف با تغییر هر سال، تا 4 برابر تفاوت را نشان داده، اما سایر پوهنتون‌های کشور در این زمینه به کلیدگروپ معلومات ارایه نکردند.
با این همه، فعالان مدنی و نماینده‌گان مردم در ولسی جرگه می‌گویند، با آن‌که مینوی غذایی لیلیهها در تمام کشور یک‌سان است، اما موجودیت تفاوت فاحش در مصارف هر پوهنتون نشان می‌دهد که از مصارف اعاشوی لیلیهها سوءاستفاده می‌شود.
همچنان شماری از فعالان مدنی با انتقاد از سیستم نظارتی وزارت تحصیلات عالی در زمینه‌ی مصارف اعاشوی می‌گویند که این وزارت یک میکانیزم الکترونیکی و مجهز برای تشخیص آنی مصارف اعاشوی لیلیهها ندارد و این می‌تواند زمینه‌ی سوءاستفاده و فساد مالی را در مصارف اعاشوی لیلیهها مهیا کند.
تفاوت میلیونی در مصرف اعاشوی پوهنتون‌ها اما در مینوی غذایی یک‌سان
براساس یافته‌های کلیدگروپ به رویت اسنادی که از سوی پوهنتون‌های پلی‌تخنیک و کابل به کلید شریک ساخته شدهاست، مصرف اعاشه یک‌ساله‌ی هر محصل لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک کابل در سال 1396 نزدیک به 35 هزار افغانی بوده، اما در همین سال مصرف اعاشوی هر محصل در پوهنتون کابل به 30 هزار افغانی می‌رسد.
بر بنیاد این یافته‌ها مصرف اعاشه هر محصل در پوهنتنون پلی‌تخنیک در سال 1397، به بیش از 32 هزار افغانی رسیده‌است؛ در حالی که مصرف اعاشه هر محصل در لیلیه مرکزی طی همین سال، به بیش از 25 هزار افغانی رسیده‌است.
براساس محاسبه کلیدگروپ، تفاوت در مصرف هر محصل در سال 1396 بین پوهنتون کابل و پوهنتون پلی‌تخنیک، نزدیک به 5 هزار افغانی، در سال 1397 این تفاوت نزدیک به 7 هزار افغانی رسیده که در مجموع 4.1 میلیون افغانی در سال 1396 و 4.8 میلیون افغانی در سال 1397 مصارف اعاشوی محصلان در لیلیه پلی‌تخنیک بیشتر می‌باشد.
براساس اسنادی که از سوی پوهنتون پلی‌تخنیک و پوهنتون کابل به کلید شریک شدهاست، لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک کابل در سال 1396، دارای 850 محصل بوده که مصرف یک‌ساله‌ی آنان به 29.6 میلیون افغانی رسیده و در لیلیه مرکزی ذکور به‌طور اوسط 1250 محصل بودوباش داشته و میزان مصارف یک‌ساله‌ی آنان به بیش از 38 میلیون می‌رسد.
از سویی هم، تعداد محصلان در لیلیه پلی‌تخنیک کابل در سال 1397 به 700 تن رسیده و مصارف اعاشوی آنان در همین سال، به 22.5 میلیون رسیده و در همین سال تعداد محصلان در لیلیه مرکزی 1139 تن بوده و مصارف اعاشوی یک‌ساله‌ی آنان به 28.9 میلیون افغانی رسیده‌است.
از جانبی هم، میزان مصارف اعاشوی یک‌ساله‌ی لیلیه پوهنتون ننگرهار در سال 1397، به 38.1 میلیون افغانی و تعداد محصلان آن به 2626 تن رسیده که مصرف یک‌ساله‌ی هر محصل در ننگرهار طی همین سال بیش از 14 هزار افغانی بوده و نشان‌دهنده‌ی 11.8 میلیون افغانی کاهش در مقایسه به مصارف اعاشوی لیلیه مرکزی و 12.1 میلیون کاهش در تناسب به مصارف لیلیه پولی‌تخنیک می‌باشد.
با این حال، مصارف اعاشوی هر محصل در لیلیه مرکزی در سال 1398، نزدیک به 9 هزار افغانی بیشتر از مصارف اعاشوی هر محصل در لیلیه پلی‌تخنیک بوده که به‌طور کلی 7.2 میلیون افغانی مصرف اعاشوی در لیلیه مرکزی بیشتر از لیلیه پلی‌تخنیک صورت گرفته‌است.
براساس اسنادی که به دسترس کلید قرار گرفته، تعداد محصلان لیلیه مرکزی در همین سال به‌طور اوسط به 821 تن و از لیلیه پلی‌تخنیک به 850 تن رسیده مصرف یک‌ساله‌ی لیلیه مرکزی به بیش از 20 میلیون افغانی و مصرف اعاشوی لیلیه پلی‌تخنیک به بیش از 13 میلیون افغانی می‌رسد.
از جانب دیگر، میزان مصرف اعاشوی هر محصل در مقایسه به سال‌های مختلف در لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک تفاوت فاحش دارد.
براساس اسنادی که از سوی این پوهنتون به دسترس کلیدگروپ قرار گرفته، مصرف اعاشوی یک‌ساله‌ی هر محصل در 1391، به بیش از 4 هزار افغانی، در سال 1392، نزدیک به 20 هزار افغانی، در سال 1393، بیش از 20 هزار افغانی، در سال 1395، به بیش از 12 هزار افغانی، در سال 1396، بیش از 34 هزار افغانی، در سال 1397، به بیش از 32 هزار افغانی و در سال 1398، به بیش از 14 هزار افغانی رسیده‌است.
بیشتر بخوانید:
- دو پروژه‌ی اکمالاتی برای پوهنتون پولی‌تخنیک دردسرساز شدهاست
- مسوولان پوهنتون هرات: ۵۹ درصد اشتراک‌کننده‌های امتحان کانکور امسال دختران‌اند
- آغاز دوباره‌ی پوهنتون‌ها در کشور، نگرانی خلق کرده‌است
بربنیاد بررسی کلیدگروپ در میزان مصارف سالانه‌ی اعاشوی هر محصل در لیلیه پلی‌تخنیک از سال 1391 – 1398، تا 4 برابر تفاوت قیمت وجود دارد.
با این حال، محمد سعید کاکر؛ رییس قبلی پوهنتون پلی‌تخنیک (1395 الی 1399) در صحبت با کلید، بیش‌تربودن مصارف اعاشوی لیلیه این پوهنتون را در مقایسه به سایر پوهنتون‌های کشور رد کرده می‌گوید که ارقام محصلان موجود در لیلیه پلی‌تخنیک به گونه‌ی اشتباه درج اسناد شده و به کلید ارایه شدهاست.
آقای کاکر، با آن‌که موجودیت تفاوت فاحش بین مصارف اعاشوی لیلیه را از 1391 الی 1395، نشان‌دهنده‌ی فساد مالی می‌داند، اما می‌افزاید که وی به گونه‌ی جدی بر علیه فساد در لیلیه این پوهنتون مبارزه می‌کرد.
وی افزود که در جریان ریاست خود، شماری از مسوولان لیلیه پلی‌تخنیک را به دلیل دست‌برد به تخصیص اعاشه لیلیه به سارنوالی معرفی کرد، اما پس از استعفای وی، دوباره این افراد به سمت‌های قبلی خود برگشتند.
وی مدعی است که مسوولان فعلی لیلیه پوهنتون پلی‌تخنیک به دلیل خصومت و انحلال شفافیت با فساد، در اسناد موجود، تعداد محصلان را در لیلیه این پوهنتون تغییر داده‌اند.
از سویی هم، در حالی‌که مینوی غذایی تمام لیلیهها در سراسر افغانستان یک‌سان می‌باشد، اما محمد اصغر میهنیار؛ مدیر عمومی لیلیه مرکزی ذکور در پاسخ به پرسش کلید در مورد دلایل تفاوت مصارف بدون ارائه جزییات به‌طور کلی می‌گوید که هر پوهنتون محاسبه مجزا دارد و ضروریات هر پوهنتون متفاوت می‌باشد.
در همین حال نجیب‌الرحمان رحمانی؛ رییس مالی و اداری وزارت تحصیلات عالی با آن‌که می‌گوید، مینوی غذایی لیلیه تمامی پوهنتون یک‌سان بوده و سالیان قبل به منظوری رییس جمهور رسیده‌است، اما دلیل تفاوت قیمت را در مصارف پوهنتون‌ها متفاوت‌بودن مبلغ قراردادها عنوان می‌کند.
با آن‌که کلیدگروپ تلاش کرد تا میزان مصارف اعاشوی محصلان از سال 1391 به ترتیب از پوهنتون‌های کابل، هرات، ننگرهار، قندهار،بلخ نیز داشته باشد و تفاوت‌های آنان را بررسی کند، اما مسوولان این پوهنتون‌ها از دادن این اطلاعات خودداری کردند.
انتقادها بالای سیستم نظارتی و بررسی وزارت تحصیلات عالی برای جلوگیری از فساد اداری
شماری از فعالان مدنی و نماینده‌گان در ولسی در صحبت با کلید می‌گویند که نبود یک سیستم الکترونیکی منظم برای نظارت و ثبت معلومات به گونه‌ی همزمان در وزارت تحصیلات عالی می‌تواند زمینه‌ی فساد اداری را مهیا کند.
محمد اعظیم کبرزانی؛ عضو کمیسیون مالی و بودجه ولسی جرگه در صحبت با کلید می‌گوید که باید وزارت تحصیلات عالی با راه‌اندازی سیستم‌های دقیق نظارتی منظم از مصارف پراگنده و غیرمنظم در پوهنتون‌های مختلف جلوگیری کند.
از سویی هم، عادل شاه قریشی؛ یکی از فعالان مدنی می‌گوید که باید وزارت تحصیلات عالی با استفاده از تکنالوژی نوین، سیستم نظارتی و ثبت همزمان مصارف اعاشوی در لیلیهها ایجاد کند تا بتواند مانع سوءاستفاده از مصارف اعاشوی لیلیهها شود.
اما مسوولان وزارت تحصیلات عالی می‌گویند که این وزارت برای جلوگیری از فساد و سوءاستفاده، دارای سیستم‌های منظم نظارتی و تفتیشی می‌باشد.
نصیر احمد ثبات؛ آمر گزارش‌های تفتیش داخلی وزارت تحصیلات عالی می‌گوید که آنان برای جلوگیری از فساد، دارای پلان‌های منظم و فوق‌العاده‌ی بررسی می‌باشند.
به گفته‌ی وی، براساس پلان‌های منظم آنان، اداراتی که از ناحیه فساد اداری آسیب‌پذیر باشند، به گونه‌ی غیرمترقبه بررسی می‌شوند و در صورت مواجه‌شدن به یک چالشی که جنبه‌ی جرمی داشته باشد، افراد مظنون را به سارنوالی معرفی می‌کنند.
وی افزود که آنان به منظور جلوگیری از تبانی هیئت با ادارات مربوطه، دارای میکانیزم‌های منظم می‌باشند.
از سویی هم، نجیب‌الرحمان رحمانی؛ رییس مالی و اداری این وزارت در صحبت با کلید از موجودیت میکانیز منظم نظارتی در چهارچوب وزارت تحصیلات عالی نیز خبر می‌دهد.
موجودیت فساد اداری یکی از چالش عمده در کشور بوده و افغانستان در رده‌بندی‌های جهانی از جمله فاسدترین کشورهای جهان دربحث فساد اداری شناخته شدهاست.
