از 1990 به این سو، کشور هندوستان تلاش داشته است تا بخشی از نیاز 53 ملیارد متر مکعبی گازِ خود را در سال، از منابع خارجی مرفوع سازد. چون حال، 48 ملیارد متر مکعب آن را از منابع داخلی تامین می نماید. پاکستان نیز به صورت فوری نیاز به وارد نمودن گاز از منابع خارجی دارد و به این خاطر هم هند و هم پاکستان در دهۀ نود، به گاز ترکمنستان چشم داشته اند.
ترکمنستان با داشتن هشت و نیم تریلیون گاز بعد از روسیه، قطر و ایران، چهارمین ذخیرۀ گاز جهان را در اختیار دارد که تا حال قرار داد 30 ملیارد متر مکعب در سال با چین، 14 ملیارد متر مکعب در سال با ایران و 50 ملیارد متر مکعب در سال با روسیه را به امضا رسانده است.
اما عبور این خط لوله که 1680 کیلومتر طول دارد، 917 کیلومتر آن از افغانستان می گذرد و یکی از عمده ترین علل آن که در این 20 سال کار این لوله آغاز نشده، نبود امنیت در مسیر این لوله که از هرات و قندهار می گذرد بوده است.
در صورتی که کار این لوله بر طبق پیش بینی های کنونی در اواخر 2010 آغاز شود، در 2015 گاز در آن جریان پیدا خواهد کرد.
قُطر این لوله که 8/16 انچ است، سالانه 30 ملیارد متر مکعب گاز را به افغانستان، پاکستان و هند انتقال خواهد داد و برای افغانستان، سالانه 5 ملیارد مترمکعب گاز به صورت رایگان با 300 ملیون دالر پول از این طریق عاید خواهد شد و بین 9 تا 20 هزار افغان به کار اشتغال پیدا خواهند کرد.
نا امنی های غرب کشور در این سال ها مانع تمدید این لوله شده و چون ایران یکی از مدعیان عبور این لوله از خاک خود و به دست آوردن این همه امتیاز می باشد در کنار اهداف دیگر، تلاش کرده است تا غرب کشور را همیشه در ناامنی نگهدارد.
اما حال که بیش از 17 بار جلساتی میان گروپ «تاپی» که مخفف اَسمای کشورهای ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند است، برگذار شده و قرار است در اواخر سپتمبر، این جلسه میان سران این کشورها بر گزار گردد، آخرین قرار داد انتقال این لوله به امضا خواهد رسید و کار آن آغاز خواهد شد.
برای اجرای کار این پروژه، هفت و نیم ملیارد دالر سرمایه گذاری شده که بخش اعظم آن توسط بانک انکشاف آسیایی پرداخته می شود.
شرکت بنزین نیز مقدمات کار این پروژه را آماده کرده است. اما اینکه واقعاً کار این پروژه با وضعیتی که در مسیر این لوله در غرب افغانستان جریان دارد و مخصوصاً که عبور آن از دو ولایت پر آشوب هلمند و قندهار صورت می گیرد، آغاز خواهد شد یا نه، باید انتظار پیشامدهای بعدی را داشت.
اما از زمان برگزاری کنفرانس کابل تا حال تلاش های ترکمنستان برای ایجاد روابط بهتر با افغانستان سرعت یافته است.
بعد از این کنفرانس، وزیر خارجۀ ترکمنستان به افغانستان آمد و وزیر معادن افغانستان به ترکمنستان رفت و کرزی تلیفونی با قربان قلی بردی محمد اف در بارۀ این پروژه صحبت کرد و در آخر سپتمبر، قرار است در حاشیۀ نشست مجمع عمومی سازمان ملل نیز میان کرزی و محمد اف ملاقاتی در این مورد صورت بگیرد.
افغانستان طی بیست سال گذشته با چالش امنیتی در غرب کشور برای به دست آوردن چنین سودی رو به رو بوده است، اما اینکه بالآخره خواهد توانست این سود را به دست بیاورد، باید انتظار کشید.
اما برخی از پروژه های سود آور که تا حال درافغانستان قرار داد شده، بنا به مشکلات امنیتی و یا ضعف هایی که دولت افغانستان در اجرای آنها از خود نشان داده تا حال به گردش نیافتاده است.
در مورد قرار داد مس عینک که در زمان انعقاد آن با چینی ها سر و صدای زیادی به راه افتاد، اما عملاً تا امروز کار آن آغاز نشده و کسی از هموطنان ما به کار اشتغال پیدا نکرده است.
کار اعمار بند روی دریای کنر، کار ساخت 14 میدان هوایی در ولایات، کار بند کمال خان در نیمروز و بند بخش آباد در فراه و چندین مورد دیگر با اینکه تبلیغات زیادی در مورد آنها صورت گرفته، اما تا حال سنگ روی سنگ مانده نشده است و اینک قرار داد کشیدن خط ریل از بندر تورخم تا بندر حیرتان بسته شده و در آیندۀ نزدیک، کار فروش معدن دو ملیارد تُنی حاجی گک نیز به اتمام می رسد.
در صورتی که در مورد امتداد این لوله، از سوی افغانستان تعلل صورت گیرد، ترکمنستان و کشورهای خریدار این گاز، در پی جستجوی راه های دیگری برخواهند آمد و این امتیاز تاریخی را افغانستان از دست خواهد داد.
اگر نیروهای خارجی حاضر در افغانستان در کنار منافع خود به منافع افغان ها نیز می اندیشند باید در برقراری امنیت در غرب افغانستان تلاش کنند و این کار هرچه عاجل تر انجام بگیرد، زیرا تجربه نشان داده است که این کار را به زودی کرده می توانند. وقتی ایرانی ها در ولایت فراه تلاش کردند تا نفوذ نمایند و طالبان را تقویت کنند، در کمتر از دو ماه، قادر به تامین امنیت در این ولایت شده و طالبان را شکست سختی دادند، کاری که ممکن نیست در هلمند و قندهار و یا حد اقل در مسیر این لوله به سر رسانده نتوانند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
