براي نخستين بار، يك هيئت از سوي حزب اسلامي به رهبري گلبدين حكمتيار، وارد كابل شده است. به گفتهء مقام هاي حكومت افغانستان؛ در تركيب اين هيئت قطب الدين هلال، قريب الرحمان سعيد، و داود حبيبي مي باشند. اين هيئت، در هفتهء گذشته با حامد كرزي و تعدادي از رهبران جهادي ديدار كرده اند؛ گفته مي شود كه هيئت ياد شده، با طرح 15 ماده اي وارد كابل شده اند.
سفر هيئت حزب اسلامي، از چند زاويه قابل تحليل مي باشد؛ رويكرد حزب اسلامي از جنگ به مذاكره، يك چرخش بزرگ در روابط اين حزب با حكومت افغانستان به شمار مي رود. حزب اسلامي پس از حادثهء يازده سپتامبر در همسويي با طالبان و القاعده قرار گرفته و همواره بر خروج نيروهاي خارجي از افغانستان تاكيد كرده است. طي چند سال اخير، نرمش هاي جديدي در سياست هاي اين حزب نسبت به حكومت افغانستان رونما گرديد؛ در نخستين قدم، حزب اسلامي كوشش كرد تا راه خود را از طالبان جدا نمايد.
هرچند كه در خيلي از موارد خواسته و ناخواسته اشتراك هايي ميان حزب اسلامي و طالبان به وجود آمده؛ اما اكنون اين حزب براي نخستين بار جرئت كرده تا برخلاف سياست هاي گذشتهء اين حزب، بر اصل مذاكره بعنوان گزينه اي مناسب تاكيد نمايد. اين حركت، مي تواند يك فصل مهم در وضعيت موجود افغانستان به شمار آيد. هرچند كه هيئت حزب اسلامي، با طرح هايي وارد كابل شده است كه به گفتهء برخي منابع، امكان برخي از اين طرح هاغيرعملي است؛ اما هارون زرغون يكي از سخنگويان اين حزب، با لحن ملايم از صحبت روي اين طرح ها خبر داده است.
به نظر مي رسد كه چند عوامل در رويكرد حزب اسلامي تاثير داشته است؛ يكي از عوامل مهم، تلاش هاي شاخهء ديگر اين حزب است، كه اكنون رهبر آن بعنوان وزير كابينه مشغول به كار مي باشد؛ به احتمال زياد، هيئت حزب اسلامي حكمتيار، با اعتماد و رايزني هاي ديگر همقطاران خود، به كابل آمده است.
گذشته از آن؛ اين سفر، در آستانهء برگزاري جرگهء صلح در ماه ثور، صورت گرفته است؛ حزب اسلامي به رهبري حكمتيار، با درك و موقع شناسي فضاي سياسي كشور، در تلاش است كه در جرگهء صلح، كرسي مخالفان را از آن خود نمايد. به نظر مي رسد كه اين حضور، از سوي بيشتر مقام هاي داخلي و بين المللي استقبال خواهد شد.
اظهارات برخي از مقام ها در سفارتخانه هاي غربي در كابل، گواه بر اين ادعا مي باشد. يكي از ويژگيهاي حزب اسلامي نسبت به ديگر مخالفان اين است كه نسبت به اين گروه، حساسيت هاي كمتري و جود دارد. بيشتر گروه هاي جهادي، سال ها با حزب اسلامي در يك هدف مشترك مبارزه كرده اند. اكنون اين رهبران، نسبت به حضور حزب اسلامي، كدام مخالفت خاصي ندارند.
حضور حزب اسلامي در ساختار سياسي آينده براي احزاب سياسي و نهادهاي مدني نيز نگران كننده نيست؛ زيرا در اين حزب، چهره هاي فعال سياسي- فرهنگي وجود دارد، كه با ارزش هاي موجود در قانون اساسي افغانستان مخالفت جدي ندارند؛ درحاليكه طالبان، نه تنها با اصل نظام افغانستان مخالف اند، بلكه با بسياري از ارزشهاي ذكر شده در قانون اساسي هم در ستيز مي باشند.
حزب اسلامي در ميان مردم جنوب نيز از جايگاه مناسبتري برخوردار مي باشد. به نظر مي رسد كه در صورت حل مشكلات ميان اين حزب و حكومت افغانستان، مشكلات زيادي در جنوب حل خواهد شد. ورود هيئت حزب اسلامي به كابل، احتمالاً به برخي از حلقه هاي طالبان نيز اعتماد خواهد بخشيد تا به كابل سفر نمايند.
گذشته از اين؛ حضور هيئت حزب اسلامي در كابل، جبههء طالبان را نيز از نظر سياسي، با آسيب پذيري هاي روبرو كرده است.
اگر پاكستان فشارها را بيشتر نمايد؛ به نظر مي رسد كه دستگيري هاي اخير رهبران طالبان در پاكستان، نگراني هايي را براي حزب اسلامي خلق كرده است؛ رهبران اين حزب، نگران آن اند كه مبادا روزي، سرنوشت آنان با ملابرادر يكسان شود. از اين رو اين حزب با استفاده از فرصت، مي خواهد كه قبل از ايجاد هرگونه رويداد ديگر، زمينهء حضور خود را در افغانستان پيدا نمايد؛ هر چند كه پاكستان با گرفتاري ملابرادر، در روند صلح طالبان با حكومت افغانستان، سكتگي هايي را ايجاد كرد؛ اما اكنون معلوم نيست كه سرنوشت اين حضور به كجا مي انجامد.
بهر حال رويكرد حزب اسلامي به گفتگو و سازش يك گام مهم است و حكومت افغانستان، با استفاده از اين فرصت مي تواند استادهء مناسب سياسي را داشته باشد.
