ګڼ سطحایدی بازار کوچه داروس ګورېک او لیکنیکي وري مصرفي اجنسا کوی نی شي؛ بلکې مرضس تشخیصستا دی آپی معالج ډاکټرس نخسستا آنتې ضرورت شې کی دارو تي اَسَسېدی ګورین بېت؛ خو اي تعداد خلک زیات وخت ډاکټر پچای، دواخانای، دوکان او ټوکریکه کوچه دارو لیکنېکالیې اودې پین او او اودیا دارو( دواء) مولې ګورین.
یو مسألا شاید جوخ مملکت کوچه مطرح تې، خو سورالېک ننګرهار کوچه بی موخون خلکنا تعدادي کم نی شېت، کی تانیک جانینسا تانیکې تداوي کیکن. تانک شرای بازي مرضنا علجستا خاترې یا دردنا آرام بکستا خاترې دواخانای کوچای، دوکاندارنا اودای یا ټوکرکه کوچه دواء لیکنېکالیې اودای دارو ګورین او تي ويټیکن. خو جای جای اخون افراد بی لین بېن که جانای تداوي یا شفاخانی که پولیویا آین او یا وري جدي مشکلته پله مخ کویا آین.
ننګرهار ولایت چپرهار ولسوالي تی عادل خان ادعاء کا کی تانیک شرای دارو ويټیکې دادۍ رواني مشکلته پله مخ کوئ آس او ابت وخت ناوخت جانې پله اغت کدا.
(( یو دواخانای پیايک، بازي ګولي ګوریاچین او ويټیاچېن کی ابت کم کو وخت با عصبي مشکل پیدا کوۍ شي، ګډوډ اغت بی کدا، او اما تمام فامیلن منتنۍ پازاب شېت.))
یو میا کوتي مودا پوړه دادۍ نا اورچي اودای شکایت کایک؛ خو امي دی غیر که ډاکټر اودېکه پیت تانک شرای دواخانا تی اورچ ګولي ګوریا او ويټيی.
ننګرهار ولایتی وري نفر محمد صدیق ګر میا کی میینا اي لامنستا ډاکټر مشورا دی بغیر دردېس کومی دارويي ويټیوۍ آیک که، آپی بیخي تیسي دواس معتادي بیک او ابت جم که سال خرال تیسې داروی ويټيی.
(( تیس کی کودن لْجَري تیای ګولي استعمال کایک او ورنې بی توصیا کایک؛ خو کودن کی مرضي زیات بیک دارو ککې پاکستنې که نیکېن، لْدی کی تشخیص او معاینتي بینچ، وۍ میس جیګري میسی تانک شرای دارو ویټیکېدی ختم بیوا آیک که شرۍ فامیلستا بو زیات مصرف ککین او فامیلي سخت اقتصادي مشکلته پله مخ بیک.))
جانېس جانای تداویا دوام دارا
می پله جوخ دارو لیکنېکالي امی اغتې تائید کیکن که ، ابت بی اوتی خلکنا که تانیک شرای ډاکټر نسخا دی بغیر دارو او انتی بیوتیک ګوریکی دواخانای کوچې پین تعددیستا کوچه کومی کمبود نی شې ایوا.
خالد احمد کی جلال اباد شاره دواخانا دارا میا؛ می عام داروی خلکه شره لیکنیکن، نی اوتی دوا او داروی کی ډاکټرس مشورستا دی بغیر استعمالي ناکار عواقب دارا.
(( تقریباً 60 دی تا 70 فیصد جان خلک کی امنې این امه بازی دارو دییکس او بازی دیتا نی بییکس، مثلاً اورچېس یا عصبنا ګولیا؛ امي خاترې که می دواس استعملي ډاکټر نسخا دی بغیر بتر او ناکار عواقب دارا او امه می دوای نسخا دی بغیر دیتا نی بییکس.))
کانتی تانیک شرای جانېس تداویا؟
اساسي اوکت الو شې کی کانتی خلک تانیک شرای جانېس تداویا کین او ډاکټرنا اودې مراجعا اودای موچېن؟
ننګرهار ولایتی اي نفر خالقداد میا کی، اي طرفی خو تانیکې تانیک جانیس تداویا اي عنعنوي طریقا ګروا شې او ور طرفی تشخیصیه لابراتوارنا او ډاکټرنا فیسی بو خېمت شن او کمی بی کنټرول نه کیکن.
(( بویه خلکنا اقتصادي وضعۍ نشوا شې، لْام او روزګار نی شې او امیسي وجایدی خلک مجبور بین کی تانیک شرای دارو ګورن، ډاکټرنا فیسی بی بو زیات شې، اوتی فيسېدی کی ډاکټرې دییکن میینا جوخکا تداویا با.))
خالقداد اضافا کا کی اکه مربوطا ادارای طرفی ډاکټرنا فیسی کنټرول بن او تانیک شرای دارو استعمالس ناکار عواقبینسا بارای عام مولویني بېت وۍ، فکر نی کیم کی کیمی جانای جان تداوي آنتی اړېستا بۍ کدي.
ټوکریکه کوچای دارو
میسي پله جوخ اي وري موضوی کی جانای جان تداوی بو کوۍ شي اساني دی دارو آنتی خلکنا دسترسیا شې.
خلک نی کېولا الو کی نسخایدی بغیر دواخانای کوچای دارو ګوری بین، دوکنه کوچه، بازاره کوچه او حتی شاره سرکه اوشټای ټوکرېکه کوچای بی دارو ګوذی بین. کابل کوچه پل خشتي او جلال اباد کوچه ډيمبې لېسته او وري جاغای کوچه خلک لین بېن کی ټوکرېکه کوچه دارو دواء لېکنېن که، بو موخون لېکنیکالي چنټي بالکول او یا عمر ایوي خلک تېن.
جلال ابادی لعل محمد مي بارای میا:
(( جلال اباد شاره ډېمبې بغله او یا وره جاغای کوچه بو خلک ټوکرېکه کوچای دارو ګورین، یو دارو می خلکنې فایدا دی تاوان بو دارا، امي خاترې کی اي خو داروس کیفیتي بکار نی تا او خلکنې تاوان پولیا.))
یو امیخون مربوطا ادارای اودای ایړا که جانای جان تداویس تاوانستا بارای عامه مولویني پله سرکه اوشټای ټوکرېکه کوچه دارو لېکنېکالیی بی بن کندي، امي خاترې که یو کېولا نسخا دی بغیر دارو لیکنیک نی شې، بلکی داروس کیفیتي بی سم نی تا، یا تاریخي ويټوا تا او یا حتی سورې بی انوۍ تا.
خو 45 سالا ببرک کی جلال اباد شاره سرک اوشټه ټوکریک کوچه دارو لېکنا امی اغتې کني کی بېسواد آس، خو میا کی تجربا اسسېدی بازې مرضه پیني او ميسي خاطرې دارو لېکنا.
یو دارو لیکنیکالا میا کی داروېستا کیفیتي سۍ شي، شاری دواخانا والای اودای دارو ګوریا او لیکني، کی مېسی پندې دی جانستا او لامستا انتې نفقا برابر کار.
((می داروی امه شاری دواخانا والای اودای ګورییکس او ګری ټوکرېکه کوچه لیکنيکس، کی کوچۍ عادي شر لاونیس ګولیا، پرستامول، زخمس پلستري زکامس داروا، او وري عادي دواء تا؛ خیمتي بی پنج یا دی افغاني تا او کودن کودن صحت عاما تی بی ټیم اېن او داروېستن تاریکن.))
اجتماعي فعال صدیق الله وطندوست ګری می مشکلس حلستا بارای میا کی صحي مراکز باید بوو او تانیک شرای دارو لېنکنیک باید بند بېت.
(( دوراړ چندوي منتخای کوچه خلک صحي سهولت ندارېن وۍ مجبور آین کی تانیک شرای دارو ګوریو ویټین، او دستي دردېستا ارام کندي. امېخون دوراړ چندوي منتخای کوچه خلک نی پینين کی کوتي مرض خاترې باید کوتي ډاکټر اودې پن او کوتي داروی استعمال کندي. می خاترې عامه مولویني مهم شې او هم باید نسخا دی بغیر تانیک شرای دارو لیکنيک بند بېت.))
کویک باید کمن؟
کُل کوچه ډاکټرنا هدایتي او اېړنۍ الو شې کی ډاکټرس مشورستا دی او نسخا دی بغیر باید دارو ویټین نی بېت، امي خاترې کی تانک شرای دارو ويټیک مریضنې بو ناکار عواقب دارا.
ډاکټر عبدالله زړند تانیک شرای داروس ویټیکستا بو خطرناک یاده کۍ او توسیا کا کی خلک باید تانیکې تانک جانېنسا تداوي نی کندي او تانیک جانینسا، فامیلستا او بالکولینسا نینګا کندي.
(( مه وطنه لامه کوچه او یا وره زنده ګي جاغای کوچه تانیک شرای خلک دارو نینګا کين، تاریخستا نه تاریکن کی کوات شې، وۍ اکه یو دارو ډاکټر مشورا دی بغیر او یا اتی مرض آنتې کی فایدا نداراتې استعمال بېت؛ تیانتې یو زار ګرا.))
ډاکټر زړند اضافا کا کی که تانک شرای دواس دوامدار استعملي خلکنې شاید، جګرس، آړېس، ګورداینا او وري مرض پیدا کېت، وۍ بکار شېت که ډاکټر پله مشورا بېت.
وره ترفی ننګرهار صحت عاما ریاستس مېکالۍ نقیب الله رحیمي میا کی بې کیفیت او تانک شرای دواس ګوریک او لیکنیکستا دی بغیر کوشش کوۍ شي که ډاکټران مشخص بیوا فیسې دی بو روپئ نی ګورن، می دوی اتی اغت شن که خلک جانای تداویس علتي یاده کیکن.
(( امه اتی داروس پوړی درییکس که شاره او وري جاغای کوچه غیر قانوني لیکنن با او یا اوسی دارو کی غیر قانوني پندې دی وارد با. وۍ تا کی ننګرهار ګمرک او ایک شئینا ملي اداراس لابراتوارستا کوچه چک بیوا نی تې امه لیکنیک او ګوریکستا انتې کي اجازا نی دییکس. او امېخون صحت عاما وزارت لایحا اساسېدې معالج ډاکټر باید 150، متخصص 200 او پروفیسور ډاکټر باید 300 افغاني فیس ګوریت.))
جانای تداوي او تانیک شرای دواس استعملي صحت آنتې اخون حاله بې فایدا یاده با کی، اي تعداد خلکه دورېدی بازې دواخانای کوچه بې کیفیت او وخت ويټوا دارو بی لیکنن با.
ننګرهاری صحي مسؤلین مین کی ويټوي اي ساله شار او بېلا بېل منطقای کوچای تقریباً پنج ټن بی کیفیت او وخت ويټوا دارو چوټیکين او عام محضره منجای نییکين.
کلید ګروپ په ټویټر او فیسبوک کې وګورئ
