ما به دنبال کرونا یا کرونا به دنبال ما؟

نخستین مورد ابتلا به ویروس کرونا در افغانستان، در تاریخ ۲۴ فبروری۲۰۲۰، در ولایت هرات شناسایی شد. اکنون با گذشت دو سال از نخستین روزهای شیوع این ویروس، هرات موج چهارم همه‌گیری کرونا را سپری می‌کند. آمارهای ارایه شده از سوی مسئولان صحی در این ولایت، در حال حاضر گراف بلندی از موارد مثبت کرونا را نشان می‌دهد؛ اما دیده می‌شود که شهروندان در مورد خطرات ناشی از این بیماری کمتر آگاهی دارند و کمتر این ویروس را جدی می‌گیرند.

تحقیقی / فیچری

سید عارف قتالی

24 حوت 1400

به بخش سرویلانس امراض ساری ریاست صحت عامه هرات می‌روم؛ جایی‌که موارد ابتلا به کرونا از نخستین مورد آن تاکنون، ثبت دیتابیس شده‌ است.

اینجا سر صحبت را با داکتراحمد امیر نژاد مسئول سرویلانس ملی وپاسخ‌دهی امراض ساری ریاست صحت عامه هرات، باز می‌کنم.

او می‌گوید که طی دو- سه هفته اخیر آمار و ارقام کرونا در هرات بلند رفته، چنانچه به گفته‌‌ی او در ماه فبروری از مجموع تست‌های انجام شده، ۸۷ درصد آن مثبت ارزیابی شده است.

این مسئول صحت عامه هرات می‌افزاید:

‌«روزانه به تعداد ۱۶۰ تن و در هفته تا حدود یک هزار 700 تن، مریضانی‌که مشکوک به کرونا هستند به بخش تریاژ(عاجل) شفاخانه حوزوی هرات مراجعه می‌کنند.»

به گفته او طی یک هفته گذشته ۱۴ تا ۱۵ نفر به اثر ابتلا به کرونا جان‌های شان را از دست داده‌اند که ثبت دیتابیس شده‌اند.

با در نظر داشت آمار ارایه شده از سوی این مسئول صحی، می‌توان اذعان کرد که هرات از بابت شیوع کرونا هنوز هم در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و باید برای مردم بیشتر در مورد خطرات این ویروس آگاهی‌رسانی شود تا آنان کرونا را جدی بگیرند.

کلیدگروپ را در یوتیوب دنبال کنید

داکتراحمد امیرنژاد درعین حال از عدم امکانات برای تشخیص وقایع مثبت کرونا سخن می‌گوید:

«با وجود نگرانی‌ها از افزایش موارد مثبت کرونا در هرات، چندمین روز متوالی است که آزمایش کرونا در این ولایت صورت نگرفته و امکانات تشخیصیه برای آزمایش در شفاخانه حوزوی هرات وجود ندارد.»

این مسئول صحت عامه هرات تاکید دارد که برای جلوگیری از افزایش موارد ابتلا به کرونا مردم باید واکسین بزنند: «آنچه که می‌تواند در کاهش آمار مبتلایان کمک کند، این است که افراد جهت واکسین به مراکز صحی مراجعه کنند.»

هرچند ارزیابی سازمان صحی جهان نشان می‌دهد که تا 10 درصد از شهروندان افغانستان واکسین کرونا را دریافت کرده‌اند. اما مسئولان صحی در هرات می‌گویند که براساس ارزیابی آنان، در این ولایت 65 درصد از افرادی‌که ضرورت به واکسین داشتند، واکسین شده‌اند.

این مسئولان درعین حال اعلام می‌کنند که واکسین کرونا در تمام مراکز صحی در هرات موجود است و افراد می‌توانند جهت دریافت به مراکز صحی مراجعه کنند.

در هرات دو شفاخانه در بخش کووید-19 فعالیت دارد که شفاخانه شهید وسیم با ظرفیت 50 بستر و شفاخانه شهید رازی با ظرفیت 32 بستر، بیماران مبتلا به کرونا را درمان می‌کنند.

کلیدگروپ را در انستاگرام دنبال کنید

درعین حال سازمان داکتران بدون مرز (MSF ) به این شفاخانه‌ها گفته است که در صورت افزایش واقعات کرونا آنان می‌توانند ظرفیت شفاخانه ها را تا 120 بستر بالا ببرند.

وقتی به شفاخانه شهید رازی، واقع در گازرگاه هرات رفتم، با محدودیت‌های این شفاخانه برخوردم که اجازه داخل شدن به بخش مریضان برای ما داده نشد؛ ولی آنان به تقاضای ما یکی از بیماران را از اتاق خارج کرد و درمحوطه شفاخانه آوردند.

بیمار، خانمی حدود 70 ساله به اسم «خیاط» است. به گفته وی مدت دو هفته می‌شود که کرونا به سراغش آمده و سه شبانه روز است که در این شفاخانه بستری شده است.

نفس‌تنگی شدید، سخن گفتن را برای خیاط دشوار کرده است، باآن‌هم او می‌گوید که سه شبانه روز می‌شودکه هیچ نخوابیده است.

خیاط، درعین حال یاد آور شد که پیش از ابتلا به کرونا، نفس‌تنگی داشته، از همین‌رو وی در ابتدا متوجه نشده که به کرونا مبتلا شده است؛ بلکه فکر می‌کرد شاید کرونا نباشد و همان نفس‌تنگی همیشه‌گی اش باشد.

اما وقتی نفس‌تنگی او شدت بیشتری می‌‌یابد، اول به شفاخانه حوزوی هرات و سپس به مشوره داکتران به شفاخانه شهید رازی انتقال داده می‌شود تا این‌که آزمایش کرونای او مثبت تشخیص داده می‌شود.

خیاط اکنون به دیگران توصیه می‌کند که راهنمایی‌های صحی را رعایت نموده و کرونا را جدی بگیرند تا به چنین سختی‌هایی که او روبرو شده، گرفتار نگردند.

صحبت‌های مان را با خیاط پایان داده و در محوطه شفاخانه با یک پایواز سر صحبت را باز می‌کنم. غلام صدیق که پدرش به بیماری کرونا مبتلا شده، می‌گوید که از ده روز به این طرف، در این شفاخانه پایواز پدرش است.

بیشتر بخوانید:

غلام صدیق گفت که پدرش قبلا نیز بیمار بود، اما دید و بازدیدی که اقارب آنان با پدرش داشتند، باعث انتقال ویروس کرونا به او شده است.

او به شهروندان توصیه می‌کند که اگر می‌خواهند همچون او در شفاخانه‌ها سرگردان نباشند، از تجمعات غیرضروری پرهیز کرده و راهنمایی‌های داکتران را در مورد فاصله‌های اجتماعی و جلوگیری از همه‌گیری کرونا جدی بگیرند.

داکتر «آنا» مسئول بخش تریاژ شفاخانه رازی نیز در رابطه به جلوگیری از افزایش همه‌گیری کرونا توصیه‌های به شهروندان کرد.

وی بیشتر به رعایت راهنمایی‌های صحی و فاصله‌های اجتماعی تاکید کرده و افزود که شهروندان تا می‌توانند از آلوده شدن به ویروس کرونا پرهیز کنند، دستان شان را با آب و صابون بشویند، در محلات پر ازدحام و سربسته ماسک بپوشند، فاصله‌های اجتماعی را رعایت کنند و از تماس دست شان با افراد مشکوک خودداری کنند تا بتوانیم افراد مبتلا به این بیماری را به حد اقل برسانیم.

پس از گرفتن توصیه‌ها و نظریات داکتران، به داخل شهر می‌روم که ببینم تا چه حدی مردم این توصیه‌ها را رعایت و کرونا را جدی می‌گیرند. وقتی به جادهء لیلامی‌ها(کهنه فروشی) به عنوان یکی از مکان‌های پرازدحام شهر هرات می‌رسم، آن‌جا با تجمع زیادی از مردم روبرو می‌شوم، با نگاهی به اطراف خود متوجه می‌شوم که هیچ‌کسی ماسک ندارد و فاصله‌های اجتماعی هم اصلا در خیال افراد نیست و همه‌گی بدون هیچ اعتنایی به ویروس کرونا، مشغول کاروبار شان هستند.

در پیاده‌روی با جوانی ‌که قبلا به این ویروس مبتلا شده و اکنون صحت یافته است وارد صحبت می‌شوم.نامش همایون محمدی است. او می‌گوید که هم خودش و هم پدرش به این بیماری مبتلا شده بود و مدت 25 روز پایواز پدرش در شفاخانه شیدایی هرات بود؛ اما در نهایت پدرش فوت کرد.

در مورد ابتلای خودش و مادرش نیز به من گفت که روزهای سختی را از اثر ابتلا به این بیماری سپری کرده‌اند، اما آنان توانسته اند بر کرونا غالب شده و دوباره صحت یاب شوند.

به باور همایون محمدی، شماری از مردم زمانی کرونا را جدی می‌گیرند که همه‌گیری این ویروس بسیار افزایش یابد و آنها شاهد از دست دادن نزدیکان شان باشند.

از صحبت‌های این جوان به وضوح احساس می‌شد که او پشیمان است و دلش بسیار درد دارد، زیرا او به این نظر است که اگر این بیماری را جدی می‌گرفت شاید هرگز چنین روزهای سخت به سراغ او نمی‌آمد.

محمدی را به حال خود رها کرده و به چوک(میدان) گل‌های هرات در جنب کتابخانه عامه، می‌روم؛ مکانی که آنجا نمایشگاهی راه‌اندازی شده و در آنجا شمار زیادی از خانم‌ها و آقایان حضور یافته بودند.

وقتی در آنجا هم متوجه شدم که کمتر کسی ماسک دارد و فاصله‌های اجتماعی هم به ندرت مدنظر گرفته شده، به سراغ برگزار کننده این نمایشگاه خانم روزیتا رفته و از او پرسیدم که آیا مردم کرونا را جدی می‌گیرند؟

روزیتا نخست با تکان سر جواب نخیر ارایه کرده و سپس گفت که بسیاری از افراد بی هیچ ماسکی به اینجا آمده‌اند. اما او ادعا کرد که زنان بیشتر از مردان این بیماری را جدی می‌گیرند، زیرا به گفته او شماری از خانم‌ها را دیده که ماسک داشته‌اند.

وی به این باور است که در برابر این ویروس نمی‌توان بی‌پروا بود؛ بلکه باید خطرات آنرا جدی گرفته و متوجه خود واطرافیان خود باشیم.

درعین حال خانم مژده خادمی، در رابطه به بی‌پروایی مردم می‌گوید که او بسیاری از شهروندان را در سطح شهر بدون ماسک و بی‌پروا به خطرات ویروس کرونا می‌یابد و این مسأله از نظر او نگران کننده است. او به شهروندان توصیه می‌کند که اگر می‌خواهند سالم و صحتمند زندگی کنند، راهنمایی‌های صحی را به‌گونه جدی رعایت کنند.

کمی آن‌طرف‌تر به مستوفیت هرات می‌روم؛ محلی‌که موترهای لینی زیادی در حال سوار کردن مسافر هستند، اما آنها در سوار کردن مسافران شان چنان بی‌توجه به راهنمایی‌های صحی عمل می‌کنند که گویا آنجا هیچ خبری از کرونا نباشد.

در این‌جا با خانم فریبا کبرزانی، صحبت نموده و از او می‌پرسم که چه تجربه‌ای از ویروس کرونا تاکنون دارد؟

خانم کبرزانی که سوال را مطابق تجربه خود می‌یابد، نخست تاکید می‌کند که کرونا یک بیماری خطرناکی است ولی به گفته او شهروندان می‌توانند با رعایت راهنمایی‌های صحی از مبتلا شدن به این بیماری، جلوگیری کنند.

کبرزانی می‌گوید که یک بار به‌گونه سطحی به کرونا مبتلا شد، اما وی به محض این‌که علایم این ویروس را مشاهد کرد به داکتر مراجعه کرده و با رعایت تمام موارد صحی، دوباره صحت‌یاب شده است.از نظر این خانم، در برخی موارد و در صورت بی احتیاطی، امکان دارد که این بیماری بسیار خطرناک باشد.

آگاهان صحی در هرات نیز به این باور اند که باید کرونا را جدی گرفت و برداشت‌های مبنی بر این‌که گویا این بیماری ریشه‌کن شده را باید کنار گذاشت.

داکتر وحید نورزاد که تجربه زیاد در بخش طبابت در هرات دارد، می‌گوید که یکی از عوامل افزایش همه‌گیری کرونا، بی‌تفاوتی وبی‌توجهی شهروندان به راهنمایی‌های صحی است.

او می‌افزاید که از سوی دیگر پیام‌های آگاهی‌دهی و اطلاع‌رسانی وزارت صحت در ارتباط به کرونا که قبلا از طریق رسانه‌ها، مساجد و منابر پخش می‌شدند هم درحال حاضر بسیار کمرنگ شده‌اند. وی تاکید دارد که سطح آگاهی شهروندان در مورد این ویروس باید هرچه بیشتر بالا برده شود.

داکتر نورزاد درعین حال به شهروندان توصیه می‌کند که اگر می‌خواهند جسم و روان شان سالم باشد، باید ارتباطات سالم با اطرافیان شان داشته و زندگی خود و دیگران را به خطر نیندازند.

به گفته او، شستن دست‌ها با آب و صابون پس از تماس با اشیا، استفاده از مواد ضدعفونی درخانه‌ها، رعایت فاصله اجتماعی، عدم ایجاد تجمات بی‌مورد و استفاده از ماسک و دستکش می‎تواند از شیوع بیشتر ویروس کرونا جلوگیری کند.

با این حال مسئولان اداره اطلاعات وفرهنگ این ولایت نیز از ادامه همکاری‌ رسانه‌ها غرض آگاهی دهی به مردم خبر می دهند.

نعیم الحق حقانی، رئیس اطلاعات و فرهنگ هرات می‌گوید که این اداره تلاش دارد که آگاهی‌دهی در مورد این ویروس را از طریق رسانه‌ها، از این پس بیشتر بسازند.

از نخستین واقعه مثبت کرونا در ولایت هرات, نزدیک به 52 هزار تست کرونا در این ولایت انجام شده که از این میان 18 هزار و 63 واقعه آن مثبت بوده است.

مسوولان صحت عامه در این ولایت میگویند, از آغاز کرونا, 743 تن به دلیل این بیماری در این ولایت جان باخته اند که 475 تن آنان مردان و متباقی زنان بوده اند.

بیشتر بخوانید: