برای بررسی بیشتر این موضوع به ولایت بدخشان می‌روم تا دریابم که شیوه رسیده‌گی به بیماران کووید-19 و توزیع امکانات صحی برای باشنده‌گان این ولایت، چگونه است.
با خانواده‌های که این بیماری را سپری کرده‌اند، صحبت کردم.
بعد از تلاش زیاد، با دختر بلند قامت بدخشی هم‌صحبت شدم؛ وی که هنوزهم آثار بیماری کووید-19 در وجودش دیده می‌شد، به قول خودش این بیماری سبب ضعف جسمی و روحی‌اش شده است.
نام‌اش را نظیره گفت و کارمند یکی از دفترهای شخصی در ولایت بدخشان است.
نظیره می‌گوید، در زمان همه‌گیری ویروس کرونا، بیشتر فامیل‌های نزدیک شان به این ویروس مبتلا شده‌اند که از طریق پدر خانواده، به تمام اعضای فامیل سرایت کرده است.
درلا‌به‌لای صحبت‌های وی، درمی‌یابم که درزمان سپری کردن بیماری کرونا، هیچ یک از اعضای خانواده‌اش به مراکز صحی ولایت بدخشان مراجعه نکرده‌اند.
کنجکاو شدم و دلیل مراجعه نکردن شان به مرکزصحی را پرسیدم، نظیره گفت که بیشترخانواده‌ها در بدخشان، به‌دلیل کمتوجهی کادرهای صحی و نبود امکانات صحی درست، به این مراکز مراجعه نکرده و بیشتر از روش‌های خانه‌گی برای تداوی این بیماری استفاده کرده‌اند.
به گفته وی، اعلام نتیجه آزمایش ویروس کرنا، ۲۰ تا ۲۵ روز را دربر می‌گرفت که دراین مدت، بیشتر بیماران کووید-19 باعث انتقال این بیماری به دیگران شده و یا هم فوت می‌کردند.
سراغ خانواده دیگری را می‌گیرم و با کسی مقابل می‌شوم که برادر خود را بر اثر ابتلا به ویروس کرونا ازدست داده است.
وی صبور نام دارد که به‌دلیل نبود شغل مناسب در ولایت بدخشان، به دور از فامیل در کابل زنده‌گی می‌کند و هرازگاهی به دیدار فامیل به‌بدخشان می‌آید.
هرچند که جوان است؛ اما تلخی روزگار قامت‌اش را خم کرده و آثار جوانی، در سیمایش دیده نمی‌شود.
درهمین حال، می‌خواهم با نهادهای مدنی در ولایت بدخشان نیز دیدار داشته باشم تا بدانم که از کارکرد مسوولان صحی دراین ولایت راضی‌اند و آیا این نهادها توانسته‌اند درزمان همه‌گیری ویروس کرونا به خانواده‌های آسیب دیده کمک کنند و یا خیر؟
با تلاش فراوان، عضو یک نهاد مدنی فعال در ولایت بدخشان، آماده شد تا با ما مصاحبه کند.
مرسل وجاهت، نام دارد و در ولایت دوردست بدخشان، تلاش می‌کند تا با فعالیت‌های مدنی، زمینه زنده‌گی بهتر را برای هم‌وطنان‌اش فراهم سازد.
درابتدای صحبت‌هایش، از نبود امکانات صحی مناسب درولایت بدخشان شکایت نموده، گفت که مردم از طریق نهادهای مدنی و رسانه‌ها در مورد همه‌گیری ویروس کرونا و رعایت توصیه‌های صحی، آگاه شدند.
به گفته وی، ریاست صحت عامه این ولایت، نتواسته است خدمات صحی را به گونه لازم به دسترس مردم قرار دهد.
خانم وجاهت، می‌گوید که تنها بیماران شدید کرونا به شفاخانه مخصوص کووید-19 انتقال داده می‌شدند و زمینه انتقال بیماران ازمناطق دوردست به مرکز شهر، ممکن نبود.
برای دانستن بیشتر وضیعت بیماران کووید-19 می‌خواهم به شفاخانه اختصاصی کووید-19 در ولایت بدخشان بروم، برای رسیدن به این شفاخانه نیاز است تا نیمساعت راه را از مرکز شهر به این نقطه شهر، طی کنم.
زمانی که وارد محوطه شفاخانه می‌شوم، برایم توصیه می‌شود تا پیش از وارد شدن به اتاق مخصوص بیماران کووید-19، لباس‌های مخصوص برتن کنم تا از سرایت ویروس به بدنم جلوگیری شود.
پس از آن‌که لباس‌های ایمنی را دریافت کردم، داکتران مؤظف اجازه ورود به داخل اتاق مخصوص بیماران کووید-19 را برایم دادند.
در داخل بستر، سر صحبت با یکی از مبتلایان ویروس کرونا را باز کردم که شفیقه نام دارد و از ولسوالی جرم بدخشان به اینجا آورده شده است.
معلوم می‌شود که حالت بدی را سپری می‌کند و با مشکل به ما گفت: “هرچند رسیده‌گی درست و به موقع صورت می‌گیرد؛ اما دراین شفاخانه تجهیزات لازم صحی وجود ندارد.”
با این حال، اعضای شورای ولایتی بدخشان، نبود امکانات صحی در زمان همه‌گیری ویروس کرونا دراین ولایت را تائید نموده، می‌گویند که علاوه بر آن، باشنده‌گان این ولایت با فقر و نبود امکانات صحی و بهداشتی نیز مواجه بوده‌اند.
احمد بشیر صمیم؛ رئیس شورای ولایتی بدخشان، درصحبت با کلید گفت که هرچند ۱۵۰ میلیون افغانی به ریاست صحت عامه این ولایت تخصیص داده شد، اما این ریاست نتوانست نیازهای صحی مردم را برآورده سازد و هنوزهم شفاخانه‌ها با کمبود امبولانس مواجه بوده و امکانات برای انتقال بیماران به مرکز وجود ندارد.
وی، گفت که شفاخانه اختصاصی کووید-19 در ولایت بدخشان، تشکیلات رسمی ندارد و تعمیر آن نیز به کرایه گرفته شده است.
درهمین حال صمیم گفت، باشنده‌گان ولایت بدخشان، در زمان موج نخست ویروس کرونا، حتی به ماسک و مواد شوینده و ضد عفونی دسترسی نداشته و حکومت نیز در زمینه توزیع این مواد به مردم، تعهد نداشت.
با این همه، وی از همکاری نهادهای بین المللی و موسسه‌های خارجی در زمان همه‌گیری ویروس کرونا، قدردانی نموده، گفت که این نهادها در بخش آگاهی‌دهی و توزیع ماسک و مواد شوینده به باشنده‌گان ولسوالی‌های دوردست، همکاری کرده‌اند.
دراین میان، مسوولان ریاست صحت عامه بدخشان می‌گویند، هرچند در ابتدای همه‌گیری ویروس، مشکلات در بخش ارائه و توزیع خدمات صحی، تجهیزات و امکانات صحی وجود داشت، اما پس از مدت کوتاهی، با همکاری وزارت صحت عامه، مراکز صحی در این ولایت ساخته شد که قادر به نمونه‌گیری از بیماران کووید-19 می‌باشند .
داکتر نور خاوری؛ رئیس صحت عامه بدخشان، در صحبت با کلید گفت، این ریاست توانست درزمان شیوع ویروس کرونا، تیم‌های سیار پاسخده را زیرنام (ای آر) که در راس آن یک داکتر بود، شکل دهد و این تیم به منظور آگاهی‌دهی و ارائه خدمات صحی درولسوالی‌های مختلف، فعالیت داشتند.
وی گفت، در حال حاضر به تعداد ۱۲۰ مرکز صحی درولایت بدخشان وجود دارد که خدمات صحی را به مردم عرضه می کنند.
با این حال، خاوری با اشاره به شمار مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا در ولایت بدخشان گفت، تعداد قربانیان کرونا دراین ولایت، به ۲۲ تن می‌رسد که کم‌ترین رقم مرگ‌ومیر در کشور می‌باشد.
به گفته رئیس صحت عامه بدخشان، درموج نخست ودوم ویروس کرونا به تعداد ۶۰۰ تن ازبیماران کووید-19 به ثبت رسیده است.
وی، دلیل عدم گسترش کرونا و رقم پائین مرگ‌ومیر بیماران در این ولایت را آب و هوای کوهستانی و مناسب و نیز اقدام به موقع ریاست صحت عامه می داند.
این درحالی‌ست که نگرانی‌ها ازکم‌بود امکانات صحی و نبود واکسین ضد ویروس کرونا، از مهم‌ترین چالش‌های دولت‌ها در زمان همه‌گیری موج نخست ویروس کرونا بود که حکومت افغانستان نیز در اوایل همه‌گیری این ویروس، از این امرمستثنا نبود.
حالا با گذشت بیش از یک سال از همه‌گیری ویروس کرونا، کشورهای مختلف جهان پس از تائیدی سازمان جهانی صحت، واکسین ضد کرونا را تولید و تطبیق آن را آغاز کرده‌اند.
افغانستان نیز با دریافت کمک 500 هزار دوز واکسین کرونا از کشور هندوستان، تطبیق این واکسین را برای کارمندان صحی، نیروهای امنیتی و کارمندان رسانه‌یی آغاز کرده است .
