رقابت و رویاروییهای اقتصادی میان شرکتهای وارد کننده مواد نفتی وغضنفر گروپ، از سه هفته بدین سو، سبب افزایش قیمت مواد نفتی در بازارهای کشور گردیده است.
با آن كه در اين اواخر قيمت مواد نفتی در بازارهای جهانی هیچ تفاوتی نكرده است، اما در جریان 20 روز گذشته، قیمت هر تن تیل در كشور، 350 دالر امریكایی افزایش یافته و فی لیتر تیل از 55 افغانی به 66 افغانی بالا رفته است كه همزمان با شروع فصل سرما، نگرانی شماری از مردم را برانگیخته است.
ارزش مواد نفتی در كشور، زمانی صعود كرد كه 106 شركت وارد كننده تیل، نسبت به تصمیم شورای وزیران در خصوص صدور مجوز تصفیه خانه نفتی به شركت غضنفر گروپ، به رسم اعتراض از واردات نفت از كشورهای همسایه خود داری كردند.
عبدالحمید كه در ناحیه پنج شهر کابل، تانك تیل دارد بدین باور است كه در رقابتهای شخصی و اقتصادی كه شركتها با هم دارند، مردم متضرر میشوند و سود بزرگی از این بابت به جیب مافیا میرود.
“در جنجال اخیر میان شركتهای وارد كننده تیل با غضنفر گروپ، در قیمت هر تن تیل 350 دالر تفاوت به میان آمده و به همین صورت در هر لیتر تیل، 10 افغانی كه تمامی این تاوان را مردم عام میپردازند.”
به اعتقاد این فروشنده تیل، تاجران هر كدام ذخیرهگاههای بزرگی دارند و به دنبال بهانهاند تا امتعهشان را به قیمت بلندتری به فروش برسانند.
تنها فروشندگان تیل نیستند كه از بلند رفتن مواد نفتی شكایت دارند، بلكه این امر؛ رانندگان را نیز با مشكل مواجه ساخته است. سید انور، موتر تونس مسافربری دارد و در مسیر شاهراه كابل- غزنی كار میكند. او میگوید: ” سرمایه داران و حكومت به فكر مردم نیستند و به بهانههای گونهگون مردم را غارت میكنند.”
غلام نبی یكی دیگر از رانندگان شهر كابل به كلید گفت، در صورتی كه وضعیت بدین منوال ادامه یابد، نمیتواند به كارش ادامه دهد. به اعتقاد مردم و موتر داران، وقوع هر تحول و جنجال در كشور، تنها و تنها از میان مردم قربانی میگیرد و بس!
رقابت ناسالم
از سه هفته بدین سو شماری از تاجران نفت كه تعداد آن به 106 شركت میرسد و به تعبیر آنها بنابر رقابت ناسالم از سوی شركت غضنفر گروپ، از واردات تیل خود داری كرده اند. شماری از وارد کنندگان مواد نفتی، ادعا دارند که تصفیه خانه غضنفر گروپ، توانایی تصفیه مواد نفتی نیمه خام را ندارد و این شرکت به بهانه تصفیه مواد نیمه خام نفتی در کشور، این مواد را پس از مخلوط کردن با یک نوع مواد دیگر به بازار به بهای کم عرضه میکند.
محمود قادری، رییس شركت نشنل افغان پطرولیم، میگوید:”غضنفر گروپ به بهانه نفت خام، نفت تصفیه شده را وارد و آن را به قیمت نازل به بازار عرضه میكند، با این كار از یک سو از پرداخت مالیه فرار میکند و از سوی دیگر زمینه رقابت ناسالم را بار آورده است.”
فهمیم هاشمی، رییس شركت نفتی ارو، نیز با تايید صحبت‌های محمود قادری، با انتقاد از شركت غضنفر گروپ، میگوید: “این شركت توانایی تصفیه نفت خام را ندارد و از سوی هم آنها به بهانه واردات نفت خام، “نفت پخته” از نوع پیرماگون را وارد میكند كه در تركیب آن یك نوع مواد مضره وجود دارد و به صحت انسان مضر است.”
همچنان شماری از نمایندگان مردم در ولسی جرگه و کارشناسان محیط زیست، از موجودیت تیلهای بی کیفیت به خصوص پیرماگون، اظهار نگرانی کرده و خواهان متوقف شدن واردات تیل بیکیفیت به بازارهای کشور اند.
محمد كاظم همایون، كارشناس محیط زیست، بدین باور است كه در تركیبت پیرماگون چند نوع مواد وجود دارد كه در دراز مدت، باعث مرگ انسانها و حیوانات میشود.
در تركیب پیرماگون پلاستیك، مگنیزیم، سرب و سلفر دای اکساید وجود دارد که به گفته کارشناسان این مواد سرطان زاست.
با اين حال مجیب الرحمن خطیر، معاون تخنیكی كمیته نورم و استندرد، به این باور است كه پیرماگون آن طوری كه تعریف شده نیست، بلكه تیلی است كه نیاز به تصفیه دارد، اما خطر ناك نمیباشد. به اعتقاد وی اگر این طور باشد، تمام مواد نفتی خطر آفرین هستند و نباید از آنها استفاده شود؛ در حالی كه این كار غیر ممكن است.
در همین حال اسماعیل غضنفر، رییس شركت غضنفر گروپ، این ادعا را بی اساس خوانده، میگوید: “پیرماگون، نفت نیمه تصفیه شده میباشد و هیچ گونه عوارض جانبی و محیط زیستی ندارد.” وی اضافه کرد كه از تاریخ 1392/5/7 تا اكنون 4893 تن نفتا یا پیرماگون ( پیرماگون در روسی و نفتا در انگلیسی به تیل نیمه تصفیه شده و بعضا خام گفته می شود)، توسط این كمپنی وارد كشور شده است كه از این مقدار، 1324 تن آن بعد از تایید اداره نورم واستندرد، به فروش رسیده و متباقی در ذخایر موجود است.
رییس شرکت غضنفر میگوید: با سرمایه گذاری 32 ملیون دالری، تصفیه خانه مجهز مواد نفتی را در بندر حیرتان ایجاد کرده و از روند كاری این تصفیه خانه، وزارت تجارت و كمیته ملی نورم و استندرد، نظارت می كنند.
اما تاجران نفت ادعا دارند كه شورای وزیران، بنا به درخواست شركت غضنفر گروپ و پیشنهاد وزارت تجارت، به این شركت اجازه واردات 10 هزار تن نفت خام، برای یك دور امتحانی را داده بود، اما این شركت در تبانی با وزارت تجارت، این مقدار را به 500 هزار تن رسانده كه با توجه به ظرفیت این تصفیه خانه، به هیچ عنوان قابل قبول نمیباشد؛ زیرا شركت غضنفر گروپ توان تصفیه مواد نفتی به این مقدار را ندارد.
به گفته محمداسماعیل غضنفر، پس از آن كه این شركت با موفقیت، اضافهتر از 1300 تن تیل را به بازار عرضه كرد، پیشنهاد اضافهتر از این مقدار مواد را برای ادامه كارش، از وزارت تجارت طی مكتوب رسمی، تقاضا نمود، وی می گوید: ” پس از تصویب شورای وزیران به شركت اجازه داده شد که به صورت دوامدار به مقدار 500 هزار تن نفت خام دیگر را نیز وارد نماید که اسناد آن نیز موجود است.”
اما فهیم هاشمی، رییس شركت ارو، میگوید که “غضنفر گروپ، مواد نیمه تصفیه شده را بدون آن که تصفیه کند، با مواد دیگر مخلوط كرده و باکاهش صد دالری در هر تن، به بازارها عرضه میكند”.
همچنان عبدالرحمن رحمانی، رییس كمسیون اقتصادی ولسی جرگه، با تايید شكایت 106 شركت وارد كننده تیل، میگوید: “فعالیت شركت غضنفر گروپ باید هر چه عاجلتر متوقف شود؛ زیرا این شركت برعلاوه این كه از مالیات فرار نموده، با وارد نمودن تیل بی كیفت، به نحوی به ملت خیانت كرده است.”
درهمین حال مسوولان اتاقهای تجارت و صنایع میگویند، مواد نفتی نیمه تصفیه شده، به جز در چند كشور محدود مانند روسیه، در هیچ کشوری در منطقه، تصفیه شده نمیتواند.
آذرخش حافظی، مسوول روابط بین المللی اتاقهای تجارت بر همین باور است. وی تصفیه کردن پیرماگون را در تصفیه خانه های كشور ناممكن خوانده، میگوید: “تصفیه این مواد در داخل كشور، یك نوع كلاه گذاری بیش نیست؛ زیرا برای تصفیه این مواد حداقل به سرمایهگذاری اضافهتر از یك ملیارد دالر نیاز است؛ درحالی كه گفته میشود، این شركت تنها 32 ملیون دالر در این قسمت سرمایه گذاری کرده است.”
اما مجیب الرحمن خطیر، معاون تخنیكی كمیته نورم و استندرد، میگوید: “شرکت غضنفر با ایجاد تصفیه خانه مواد نفتی، از شروع فعالیت تا اكنون، 2 هزار تن تیل را با معیارهای بین المللی و ملی تولید و هیچ مشكل تخنیکی ندارد.”
با آن كه تاجران مدعیاند كه تصفیه خانه غضنفر گروپ ظرفیت تولید نفت را ندارد، اما معاون تخنیكی كمیته ملی نورم واستندرد، میگوید که “این شركت در دوره امتحانی، با حضور داشت نماینده وزارت تجارت و كمیته نورم واستندرد، با استفاده از موادی به نام “گاز كاندینسات”، پطرول 80 تولید و آن را به بازار عرضه نمود، اما پس از آن كمپنی موفق گردیده تا تولیدات تیل در این تصفیه خانه را معیاریتر سازد”.
گریز از مالیات
آذرخش حافظی، رییس روابط بین المللیاتاقهای تجارت و صنایع و شماری از تاجران بر اين باور اند كه شركت غضنفر گروپ، با تقلب در بل، از پرداخت مالیات نیز فرار نموده است.
علاوه بر اين، آذرخش حافظی، میگوید که تعرفه گمرکی، بالای هر تن تیل تصفیه شده، 180 دالر امریکايی، وضع شده و به همین ترتیب بالای هر تن تیل خام این تعرفه، 7 دالر امریکايی، وضع شده است اما كمپنی غضنفر، با این بهانه از مالیات فرار نموده و این عملكرد آن، جرم پنداشته میشود و باید مورد پیگرد عدلی و قضایی قرار گیرد.
اما نجیبالله منلی، مشاور مطبوعاتی وزارت مالیه، میگوید: “در تعرفههای گمركی، دو نوع تیل تعریف شده، یكی نفت خام و دیگری پخته، از این رو وزارت مالیه بنا بر مصوبه شورای وزیران و به منظور تشویق سرمایه گذاری و نيز عدم موجودیت تعرفه گمرکی برای مواد نفتی نیمهخام، تا اكنون از نفت وارد شده، مالیهای را كه برای نفتخام تعین شده، اخذ نموده است.”
مشاور مطبوعاتی وزارت مالیه، در مورد ادعای تاجران مبنی بر تقلب در واردات از سوی عضنفر گروپ که گویا این شرکت به عوض مواد نیمهخام نفتی، تیل تصفیه شده را با پرداخت تعرفه گمرکی تیل نیمه خام، وارد نموده است، میگوید: “درصورتی كه كمپنی وارد کننده به طور اشتباهی تیل تصفیه شده را به نام نفت خام وارد نموده باشد، وزارت مالیه حق دارد تا سه سال تعرفه گمرکی را بالای شرکت وارد کننده وضع نماید؛ ولی در صورتی كه این كار عمدی صورت گرفته باشد، جرم پنداشته میشود و باید این موضوع به سارنوالی محول گردد.”
اما اسماعیل غضنفر، رییس شرکت ادعای تاجران را در رابطه به تقلب اسناد گمرکی از سوی این شرکت رد نموده، گفت: “در قدم اول، امكان ندارد چنین اسنادی در اختیار افراد قرار گیرد و دوم این كه تمام اسناد از محل خرید نفت در كمپیوتر ثبت شده و بدون در اختیار قرار گرفتن تاجران و یا نماینده شرکت، كاپی آن از طریق انترنت به وزارت مالیه، ارسال میشود.”
رویا رویی و ایجاد مشکلات میان شرکتهای وارد کننده تیل، پس از ایجاد تصفیه خانه تیل از سوی شرکت غضنفر گروپ، سبب گردیده است تا مردم برای خرید هر لیتر تیل، نزدیک به ده افغانی بیشتر از نرخ معمول در بازارها، بپردازند. حال سوال این جاست که علت اصلی بروز چنین مشکلات چه بوده و مسوولیت جلوگیری از این هرج و مرج، متوجه کدام ارگان است؟
فرید شیرزی، رییس تصدی مواد نفتی و گاز مایع وزارت تجارت می گوید که “پشت این قضیه دسیسههایی وجود دارد”. با آن كه وی از كسی نام نمیبرد، اما تأكید میكند در این قضیه، كشورهای وارد كننده نفت و تاجران كه سود بیش‌تری از این مدرك نسیب شان میگردد، دخیلاند.
وی افزایش قیمت مواد نفتی، در جریان نزدیک به حدود 20 روز گذشته را گناه نابخشودنی خوانده، میگوید: “شماری از حلقات، در بالا بردن قیمت مواد نفتی دست دارند و از این موقعيت، سود كلان نسیب شان میگردد.”
وی در پاسخ به سوال کلید، در رابطه به تصمیم وزارت تجارت، به منظور جلوگیری از افزایش قیمت مواد نفتی در بازارهای کشور، گفت: وزارت تجارت به منظور بررسی دوباره مشکلات موجود میان شرکتهای وارد کننده مواد نفتی و شرکت غضنفر هیاتی را به شهرک بندری حیرتان، فرستاده و پس بررسی کار این هیأت، رهبری وزارت تجارت به زودترین فرصت تصامیم جدی را به منظور جلوگیری از افزایش قیمت مواد نفتی، روی دست خواهد گرفت.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
