چگونگی فعالیت شرکت های خصوصی و نبود آمار مشخص از شرکت های فعال

یافته های یک گزارش تحقیقی کلید گروپ نشان می دهد که  ارقام دقیق از تعداد شرکت های فعال در کشور، نزد وزارت های مالیه و تجارت وجود ندارد.

بر بنیاد این یافته ها تعداد شرکت های مالیه دهنده  135 هزار شرکت در وزارت مالیه ثبت شده است در حالی که این رقم سه برابر  بیشتر از شرکت های فعال با رقم 38 هزار در وزارت تجارت می باشد.

در همین حال وزارت مالیه مدعی است که تمام شرکت های مالیه دهنده، دارنده جواز فعالیت از وزارت تجارت می باشد.

از سوی هم این یافته ها نشان می دهد که پروسه اخذ جواز شرکت برای سرمایه گزاران ساده می باشد و میکانیزم مشخصی نیز از سوی وزارت تجارت و صنعت برای بررسی فعالیت شرکت ها پس از اخذ جواز وجود ندارد.

بر بنیاد این یافته ها با در نظر داشت شرایط فراهم شده از سوی وزارت تجارت، شرکت ها می توانند که نه  تنها به منظور تجارت و سرمایه گزاری؛ بلکه به منظور استفاده از تسهیلاتی که برای تاجران در نظر گرفته شده نیز جواز فعالیت اخذ کنند.

یافته های کلید گروپ نشان می دهد که در نبود ساختار مشخص و واحد برای بررسی و فعالیت شرکت های خصوصی پروسه لغو جواز شرکت ها بر خلاف اخذ آن چالش زا می باشد.

از جانب دیگر ارقامی را که وزارت تجارت در اختیار کلید گروپ قرار داده نشان می دهد که 66 درصد شرکت های ثبت شده در این وزارت جواز فعالیت خود را تمدید نکرده اند.

با این همه یافته های کلید گروپ بر بنیاد معلومات وزارت مالیه نشان می دهد که حدود 20 هزار شرکت از پرداخت مالیات باقی دار می باشند و احتمال فرار از مالیات در تبانی با هیات وزارت مالیه نیز وجود دارد.

ارایه ارقام متناقض از شرکت های دارنده جواز فعالیت و مالیه دهنده

یافته های کلید گروپ نشان می دهد که ارقام دقیق از تعداد شرکت های که دارنده جواز فعالیت می باشند وجود ندارد.

بر بنیاد این یافته آمار شرکت های مالیه دهنده نزد وزارت مالیه سه برابر بیشتر از شرکت های فعال نزد وزارت تجارت می باشد.

شمعروز خان مسجدی سخنگوی وزارت مالیه در مصاحبه با کلید گفت که 135 هزار شرکت مالیه دهنده ثبت این وزارت می باشد که همه آنان جواز فعالیت خود را از وزارت تجارت و صنعت اخذ کرده اند.

اما معلوماتی که از سوی ریاست عمومی ثبت مرکزی وزارت تجارت به دسترس کلید قرار گرفته نشان می دهد که از 133 هزار شرکت ثبت شده این وزارت حدود 38 هزار شرکت آن جواز خود را تمدید کرده و فعال می باشد.

سمیر رسا سخنگوی وزارت تجارت می گوید که تمام سکتور های سرمایه گزار و تجارتی ثبت این وزارت است؛ اما به گفته او دلیل تفاوت این ارقام متفاوت بودن سکتور ها در وزارت مالیه می باشد.

با این همه، ریاست عمومی ثبت مرکزی وزارت تجارت طی دوماه سه بار معلومات متفاوتی را به کلید گروپ ارایه کرده است؛ اما آخرین آماری که از سوی این ریاست به دسترس کلید گروپ قرار گرفته نشان می دهد که حدود 88 هزار شرکت ثبت شده این وزارت جواز فعالیت خود را تمدید نکرده است.

بر بنیاد این یافته ها از تمامی شرکت های که نیازمند تمدید جواز می باشند حدود 47 هزار شرکت از زمان ایجاد تا کنون که در کمترین مورد 3 سال از آنها می گذرد هیچگاهی جواز فعالیت خود را تمدید نکرده اند.

یافته های کلید گروپ نشان می دهد که 133 هزار 593 شرکت جواز فعالیت خود را از وزارت تجارت اخذ کرده که از جمله بیش از 132 هزار شرکت پس از برقراری نظام جدید یعنی در طول 18 سال جواز فعالیت اخذ کرده اند.

بر بنیاد این یافته فقط 7 شرکتی که قبل از نظام کنونی جواز اخذ نموده بود در حال حاضر فعال می باشند و از مجموع آمار شرکت های ثبت شده دارای جواز در وزارت تجارت، تا کنون حدود 6 هزار  600 شرکت جواز فعالیت خود را لغو کرده است.

سوء استفاده از جواز شرکت ها و چالش ها برای لغو آن در نبود ساختار منظم

یافته های کلید گروپ نشان می دهد که پروسه گرفتن جواز فعالیت برای شرکت ها ساده بوده و میکانیزم مشخص برای بررسی فعالیت شرکت ها نیز وجود ندارد.

این یافته ها نشان می دهد که سالانه به طور اوسط 10 هزار شرکت در بدل 100 افغانی با سهولت تمام می توانند جواز فعالیت خود را از وزارت تجارت اخذ کنند؛ اما پروسه لغو جواز شرکت چالش های زیادی را به همراه دارد.

شهاب اشرف، مالک یک شرکت ساختمانی که چندی پیش جواز شرکت خود را لغو کرده است در مصاحبه با کلید گفت که ساختار مشخص و منظم برای بر رسی فعالیت شرکت ها وجود ندارد.

به گفته موصوف در روند لغو جواز شرکت، سوابق فعالیت آن توسط ادارات مربوطه بررسی می شود که این امر بی موقع می باشد.

به گفته او، خلای نبود ساختار منظم برای بررسی شرکت ها پس از اخذ جواز علاوه بر اینکه باعث سوء استفاده از جواز شرکت ها شده روند لغو جواز را نیز با چالش  مواجه کرده است.

آقای اشرف استفاده از جواز در تضمین های بانکی و گرفتن ویزه و پاسپورت تجارتی را از نمونه های سوء استفاده عنوان کرده و می افزاید که برخی از شرکت ها پس از سوء استفاده از جواز به فکر لغو جواز فعالیت شان نمی شوند.

این سرمایه گزار هم چنان می افزاید با آنکه شرکت او هیچگونه باقی داری و سابقه جرمی نداشت؛ اما به دلیل مغلق بودن روند لغو جواز و سیستم بوروکراسی در ادارات ذیربط، تا چندین ماه بخاطر لغو جواز شرکت خود سرگردان بوده است.

در همین حال جان آقا نوید سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان نیز وجود چالش ها در لغو جواز شرکت ها را تایید نموده و می گوید با آنکه روند گرفتن جواز فعالیت برای شرکت ها ساده می باشد؛ اما لغو جواز شرکت های تجارتی مدت زمان طولانی را در بر می گیرد.

به گفته موصوف، لغو جواز شرکت ماه ها و در بسیاری موارد حتا تا یک سال طول می کشد.

سمیر رسا سخنگوی وزارت تجارت و صنعت در مصاحبه با کلید می گوید تا زمانی که یک شرکت برای تمدید جواز به این وزارت مراجعه نکند وزارت تجارت از روند فعالیت تجارتی آن نظارت نمی داشته باشد.

به گفته سخنگوی وزارت تجارت و صنعت، این وزارت با راه اندازی یک اداره واحد که نمایندگان تمام ادارات در آن حضور دارند روند اخذ جواز تجارتی را سهل ساخته است.

او هم چنان افزود با آنکه لغو جواز شرکت ها بدلیل نبود اداره واحد با تشکیلات منظم زمان گیر است؛ اما روند لغو جواز در اداره آنان نیم ساعت وقت را در بر می گیرد.

به گفته موصوف حساب دهی به وزارت های مالیه، داخله، لوی سارنوالی و سایر ادارت ذیربط برای بررسی باقی داری و چگونگی سوابق کاری و شرکای شرکت باعث طولانی شدن روند لغو جواز شده است.

با این حال شمعروز خان مسجدی سخنگوی وزارت مالیه می گوید که هنگام لغو شرکت  سیستم مالیاتی آن به گونه کامل بررسی می شود و در صورت عدم تصفیه حسابات مالیه شرکت مذکور قادر به لغو جواز نمی باشد.

موصوف با تائید زمانبر بودن لغو شرکت ها می گوید که روی پلان سیستمی برای وصل کردن تمام موارد و بخش ها مرتبط شرکت ها کار جریان دارد و تا سال آینده این سیستم به دسترس داو طلبان قرار خواهد گرفت.

چرا تعداد زیادی شرکت ها جواز شان را تمدید نکرده اند؟

یافته های کلید گروپ نشان می دهد که 66 درصد جواز های شرکت های خصوصی نزد وزارت تجارت تمدید ناشده باقی مانده است.

شهاب اشرف، مالک یکی از شرکت های خصوصی ساختمانی می گوید که به دلیل موجودیت فضا برای سوء استفاده از جواز شرکت، شماری از شرکت ها پس از استفاده جواز شرکت برای مقاصد شخصی شان، جواز آنرا لغو و یا تمدید نمی کنند.

با این حال سمیر رسا سخنگوی وزارت تجارت در مصاحبه با کلید دلایل عدم تمدید جواز را کاهش سرمایه گزاری، افزایش نا امنی و نداشتن عایدات تجارتی عنوان می کند.

به گفته موصوف 26 نوع شرکت به شکل سکتوری فعال می باشد که در کل 133 هزار شرکت ثبت وزارت تجارت می باشد.

به گفته سخنگوی وزارت صنعت و تجارت با آنکه تمام شرکت های تجارتی در دیتابیس این وزارت ثبت می باشد؛ اما این شرکت ها برای تمدید جواز هیچگونه اخطاریه ای از جانب وزارت تجارت دریافت نمی کنند.

او هم چنان افزود که بر اساس پالیسی این وزارت شرکت های تجارتی خصوصی برای تمدید جواز خود باید به وزارت تجارت مراجعه کنند که در صورت عدم تمدید جواز بر اساس قوانین نافذه و پالیسی این وزارت، بالای شرکت مزبور جریمه نقدی سالانه 10هزار افغانی وضع می شود.

از سوی هم جان آقا نوید سخنگوی اتاق تجارت و سرمایه گزاری افغانستان در مصاحبه با کلید گفت که در حال حاضر اتاق های تجارت و صنایع کشور بیش از 5 هزار شرکت عضو فعال دارد که همه ثبت وزارت تجارت می باشد.

آقای نوید تاکید دارد که جواز تمام شرکت های عضو این نهاد تمدید شده است و در صورتی که یک شرکت جواز خود را تمدید نکند و فعالیت نداشته باشد عضویت وی به طور خود کار از اتاق تجارت و صنعت سلب می شود.

به گفته موصوف پیش شرط عضو شدن در اتاق تجارت داشتن جواز فعالیت از وزارت تجارت و اجرای فعالیت های تجارتی می باشد.

مالیات شرکت های خصوصی و چالش های این روند

یافته های کلید گروپ نشان می دهد علاوه بر اینکه 20 هزار شرکت در پروسه مالیه دهی باقی دار هستند، بدلیل عدم نظارت دقیق وزارت مالیه احتمال فرار از مالیات در تبانی با  آمر مالیه دهی نیز وجود دارد.

ناصر تیموری یکی از مسئولان دیدبان شفافیت می گوید که در پروسه مالیه دهی شرکت ها احتمال تبانی هیات وزارت مالیه با مالیه دهنده برای فرار از مالیات وجود دارد.

او حکومت را متهم به عدم نظارت معقول از عواید شرکت ها نموده و می افزاید که فرار از مالیات برای شرکت ها امر ساده بوده و حکومت قادر به کشف آن نمی باشد.

اما شمعروز خان مسجدی با تایید احتمال موجودیت فساد و تبانی هیات وزارت مالیه با شرکت مالیه دهنده برای فرار از مالیات می گوید که در صورت زیر سوال بودن میزان مالیات، عواید شرکت بررسی شده و محل کار شرکت دوباره بررسی می شود.

به گفته وی وزارت مالیه بخاطر کاهش فاصله بین مامور و مالیه دهنده چندی پیش سیستم  مالیه دهی آنلاین را راه اندازی نمود که تیم های سیار این وزارت بدون آگاهی مالیه دهنده از محل کار و عواید آن دیدن می کند.

وی هم چنان می افزاید، آنعده از مالیه دهندگانی که مالیه خود را به وقت معین آن پرداخت نمی کنند طبق قوانین مالی کشور مجبور به پرداخت جریمه می شوند.

بر اساس گفته های سخنگوی وزارت مالیه، 135 هزار شرکت ثبت روند مالیه دهی می باشد که 20 هزار آن از پرداخت مالیات قرضدار اند.

او می افزاید که از آغاز سال مالی تا کنون 66 ملیارد افغانی از درک مالیات شرکت های خصوصی به خزانه دولت جمع آوری شده است.

آقای مسجدی رقم جمع شده مالیات را در مقایسه به سال های گذشته بیشتر دانسته و دلیل آن را نیز مبارزه با فساد اداری عنوان می کند.

اما با این حال ناصر تیموری عضو دیدبان شافیت، افزایش در عواید مالیات را کم شدن بهای پول افغانی، وضع مالیات بر کریدت کارت های مبایل و افزایش فیصدی مالیات می داند.

انجنیر مصطفی کلیمزی مالک یکی از شرکت های خصوصی با ابراز رضایت از روند وضع مالیات می افزاید که مالیه بر اساس عواید به شکل ربع وار اخذ می شود که 4 درصد این عواید را مالیات تشکیل می دهد.

به گفته او، تا زمانی که یک شرکت مالیات خود را تصفیه نکند و جواز آن تمدید نشود فعالیت نمی تواند و پروژه دولتی نیز به هیچ صورت بدست آورده نمی تواند.

بر اساس یافته های کلید گروپ در حال حاضر 135 هزار شرکت به عنوان شرکت های مالیه دهنده ثبت وزارت مالیه می باشد که 200  شرکت شامل مالیه دهندگان بزرگ بیش از 20 هزارشامل مالیه دهندگان متوسط و متباقی شامل مالیه دهندگان کوچک می باشد.

بر اساس این یافته های کلید، در چند ماه اخیر 10 میلیارد افغانی از مستوفیت های ولایات، 15 ملیارد افغانی از مالیات  شرکت های بزرگ، 9 ملیارد افغانی از مالیات شرکت های متوسط و یک ملیارد افغانی از مالیه دهندگان کوچک جمع آوری شده است که از آغاز سال مالی تا کنون در مجموع 116 ملیارد افغانی از درک مالیات جمع آوری شده است.

در حال حاضر 38 هزار شرکت با جواز های تمدید شده و حدود 50 هزار شرکت بدون تمدید جواز در وزارت تجارت ثبت می باشد که در حدود 115 هزار شرکت مالیه دهنده عایدات شان را به وزارت مالیه پرداخت کرده و 20 هزار شرکت از درک مالیات نزد این وزارت قرضدار می باشد.

 

 

 

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید