مشکل آوارگان افغان که در جهان بزرگترین کتله مهاجر را میسازند، نه تنها در هشت سال گذشته حل نشده که روز تا روزگره های دیگری برآن افزوده میگردند. با اینکه بعد از کنفرانس بن و وعده های که خارجی ها به افغانها مبنی بر اینکه بزودی وضعیت زندگی درافغانستان دگرگون خواهد شد وافغانها به صلح و آرامش و بدون شنیدن رگبار گلوله به زندگی پرباری دست خواهند یافت، برخی از آوارگانی که سالها در ایران و پاکستان انواع زجر و غربت را چشیده بودند، به افغانستان رو آوردند و برخی به محل آبایی شان برگشتند و عده ای هم در شهر ها اتراق نمودند. اما بیکفایتی جامعه جهانی در رسیدن به وعده های شان و دولتمداری فاسدی که کوچکترین اندیشۀ خدمت به مردم نزد هیچ یک از حکام آن وجود نداشت، باعث فقر، بی امنیتی ، گرسنگی و بیکاری مفرط مردم گردید بار دیگر جنگ از سر گرفته شد و روز تا روز دو طرف جنگ نیروی بیشتر وارد معرکه کردند و با گرفتن جان هزاران بیگناه،اینک درکجای کشور است که هیولای جنگ زبانه نکشد. این وضعیت نه تنها آوارگی را مهار وپروسۀ برگشت مهاجران از کشور های دور و نزدیک را تسریع نکرد که بار دیگربه خاطر فقر و بی امنیتی فرار نیروی جوان از کشور آغاز گردید و آوارگان ما در بسیاری از کشورهای جهان، مخصوصاً ایران در شرایط بسیار بدی قرار گرفتند. برخورد حکام ایرانی به این آوارگان به حدی جنایتکارانه شد که بدون کوچکترین امان دادنی، آنان را از چهار منزله ها به زیر انداختند و در کنار اینکه عده ای را به قتل رساندند، تعدادی از آنان را معلول و معیوب ساختند. اما آوارگان جدید برای رسیدن به ایران و کشور های دیگربهای سنگینی را پرداختند. آنان در جریان عبور از مرز ایران تلفات بسیاری را متحمل شدند. سال گذشته آوارگان جوانی که برای فروش نیروی کار شان روانۀ ایران بودند، قاچاقچیان انسان آنان را در کانتینری انداخته و زمانیکه در چند کیلومتری کویته دهن کانتینر را باز کردند ، حدود شصت تن ازین جوانان بخاطر نرسیدن هوا جان داده بودند؛ همچنان آوارگان جوان افغان که میخواستند از اندونیزیا خود را به استرالیا برسانند، با توفانی شدن کشتی عده از افغانها به قتل رسیدند؛ بازهم در اوایل امسال 30 تن از جوانان لغمانی که بازهم میخواستند به ایران بروند در راه به گمان اینکه این افراد جهت انجام عسکری به لشکرگاه مرکزولایت هلمند میروند، توسط طالبان دستگیرو بی آنکه اندک باز پرسی از آنان صورت گیرد، تمام شان به شکل وحشیانه ای مثله شدند که فقط یکی از آنان بعد از زخمی شدن خود را به جادۀ عمومی رسانده و این داستان غم انگیز را به مردم افغانستان قصه کرد.
وضعیت زندگی در افغانستان آنقدر پر مشقت شده که نو جوانان افغان که باید درس بخوانند و در کنار خانواده این دوره را به سر برسانند،از افغانستان فرار کرده و با هزار مشقت و باخریدن مرگ، خود را به کشور های دور دست جهان میرسانند. داستان غم انگیز چهارده نو نهالیکه در اوایل امسال در تونل های فاضلاب در ایتالیا میخوابیدند و زندگی میکردند را همۀ دنیا شنیدند که به چه پیمانه درد ناک بود، اما حکام افغان درین مورد لب از لب نجنباندند و کوچکترین فکری به این بد بختی ها نکردند. اخیراً دولت فرانسه در حومۀ پاریس کمپی از مهاجران افغان را که در منطقۀ جنگلی به نام کاله بر پا شده بود و این افغانها با سپری نمودن بد ترین روز ها برای اتراق موقت ساخته و عزم رفتن به کشور های دیگر را داشتند، بر سر آنان خراب کردند و پولیس فرانسه اعلان کرد که ازین ناحیه قاچاق صورت میگرفت. پولیس فرانسه ازینجا که بیش از دوصد افغان درآن زندگی میکردند، سندی ارائه نکرده و این افغانها را یا از فرانسه اخراج نمودند و یا اخطاراخراج آنان را صادر کردند. این دیگر برای هر افغانی روشن است که اگر این افغانها به افغانستان برگردند و چون کاری برایشان وجود ندارد، راهی جز اینکه این بار به ایران بروند و به فکر تدارک رفتن دوباره به اروپا شوند، برایشان باقی نمیماند.
برای این که از یکطرف بر آوارگی جدید مهر پایان گذاشته شود و از سوی دیگر آوارگان قدیمی به افغانستان بر گردند، بهترین راه این است که جامعۀ جهانی به وعده های که در روز ها اول ورود به افغانستان برای افغانها داده بودند، عمل کنند. امروز بسیاری از کشور های که در افغانستان حضور دارند و یا دهها انجوی خارجی که در افغانستان کار میکنند ، هیچ افغانی را به کار استخدام نکرده، عموماً کارگرانی را که در هر سطحی به کار داشته باشند ،از کشور ها ی سریلانکا، بنگله دیش، نیپال و کشور های دیگر منطقه استخدام میکنند و علاوتاً کار های در بخش های ساختمانی، چاپ و نشر و غیره در کابل و ولایات را نیز کارگران خارجی تصاحب کرده و به این صورت بخش اعظمی از کارگران افغان بیکار مانده اند و راهی جز اینکه به کشور های دیگر آواره شوند برای شان باقی نمیماند. به این خاطر تا زمانیکه این مسایل در داخل افغانستان حل نگردد و راه اشتغال برای جوانان افغان پیدا نشود، ممکن نیست فرار از کشور پایان یابد و چنین حوادث غم انگیزی نصیب این آوارگان نشود.
