معلومات کلید گروپ، نشان میدهد که تصفیهخانهی فاضلاب مکرویانها به دلیل مشکلات تخنیکی از نزیک به یک دهه بدینسو با مشکلات تخنیکی روبهرو بوده و بهصورت کامل فعال نیست و همچنان تصفیهخانه شهرک امارات در ناحیه پانزدهم شهر کابل به دلیل مشکلات تخنیکی از زمان اعمار تا هنوز به بهرهبرداری سپرده نشدهاست .
در کنار آنکه در شهر کابل سیستم کانالیزاسیون وجود ندارد، سیستم دفع فاضلاب آن نیز منظم و معیاری نیست.
عدم مدیریت مسوولان مربوطه و نبود چارچوپ منظم، سیستم دفع فاضلاب باعث شده که فاضلاب شهر کابل بهطور خودسرانه در جویهای کنار سرک، دریای کابل و سایر نقاط مسکونی بدون تصفیه تخلیه شود.
در همین حال، مسوولان نیز تایید میکنند که فاضلاب شهر کابل، بدون تصفیه در دریایی کابل، جویها، نهرها و دیگر ساحات تخلیه میشود و نهادهای مسوول برای جلوگیری از آن هیچ برنامه ندارند .
معلومات کلید گروپ، نشان میدهد که 52 شرکت و 40 تانکر انفرادی تخلیه فاضلاب در کابل بهگونه رسمی فعالیت دارد. همچنان مسوولان ادارهی ملی حفاظت محیط زیست تایید میکنند که دهها تانکر دیگر نیز بهگونهی غیرقانونی و بدون مجوز فعالیت دارند.
معلوماتی را که مسوولان اداره ملی حفاظت محیط زیست در اختیار کلیدگروپ قرار داده، نشان میدهد که 27.2 درصد از مردم در کابل چاه سپتیک دارند و 70 درصد مردم چاههای جذبی دارند که باعث میشود آبهای زیرزمینی را آلوده کند.
گزارش منتشرشدهی این اداره در سال 1399 نشان میدهد که 57 الی 70 درصد آبهای چاههای عمیق و نیمه عمیق با مواد فاضله انسانی آلودهاست.
تصفیهخانههای غیرفعال
در کابل تنها تصفیهخانهی متمرکز، تصفیهخانهی مکرویانها است که به گفتهی مسوولان شرکت تدویر، حفظ و مراقبت مکرویانها این تصفیهخانه به شکل معیاری فاضلاب را تصفیه نمیتواند.
احد سهرابی، رییس عمومی شرکت حفظ و مراقبت مکرویانها، میگوید که این تصفیهخانه فعال است؛ اما یکونیم دهه است که بعضی از سیستمهای آن مشکلات تخنیکی پیدا کرده و نمیتواند فاضلاب را به شکل درست آن تصفیه کند.
وی، علاوه میکند که فاضلاب تمام بلاکهای رهایشی مکرویانها، تهیه مسکن، نود فامیلی و بی بی مهرو در این تصفیهخانه تخلیه میشود؛ اما این فاضلاب به شکل نیمه تصفیه میشود.
در همین حال، مسوولان میگویند که از چندین سال به اینسو بعضی از تجهیزات تخنیکی تصفیهخانهی مکرویان تخریب شده و باعث شده که فاضلاب را به شکل منظم تصفیه نکند؛ اما با آن هم این مسوولان تایید میکنند که تا کنون برای بازسازی آن کدام اقدامی نشده است.
رییس عمومی شرکت حفظ و مراقبت مکرویانها، میگوید که مسوولان بررسی و نظارت شان را از این تصفیهخانه داشتهاند و آنان وعده سپردهاند که به این چالش رسیدهگی صورت میگیرد.
در همین حال، مسوولان ادارهی ملی حفاظت محیط زیست نیز تاکید دارند که به زودترین فرصت کار بازسازی تصفیهخانه مکرویان آغاز خواهد شد.
تصفیهخانهی شهرک امارات، با آنکه چهارسال از ساخت آن میگذرد؛ اما تا کنون فعال نشده است. در حالی که مسوولان در وزارت شهرسازی و مسکن میگویند که این تصفیهخانه فعال است؛ اما مسولان شرکت انکشاف ملی افغانستان فعالبودن این تصفیهخانه را رد میکنند.
مسوولان شرکت انکشاف ملی، میگویند که تهدابهای تصفیهخانهی شهرک امارات مشکل نشست دارد و وسایل تخنیکی آن نیز غیرقابل استفادهاست.
در همین حال، باشندهگان شهرک امارات در کنار آنکه از فعال نبودن تصفیهخانهی این شهرک شاکیاند، میگویند که فاضلاب این شهرک در کانالی که در نزدیکی این شهرک قرار دارد، بدون تصفیه تخلیه میشود.
داود، یکی از باشندهگان شهرک امارات، میگوید که وجود این کانال در نزدیکی این شهرک و بوی، تعفن و موجودیت حشرات مضر، شماری از باشندهگان این شهرک را که در نزدیکی کانال سکونت دارند، به ستوه آوردهاست.
عدم مدیریت مسوولان از سیستم دفع فاضلاب
دریافتهای کلید گروپ نشان میدهد، با آنکه مواد فاضله انسانی بهطور خودسرانه در مکانهای عمومی تخلیه میشود، مسوولان توجه خاصی بر آن ندارند.
این مسوولان، در گفتوگو با کلید گروپ، از ضعف شان در مدیریت این مساله سخن میگویند؛ اما تاکید دارند که آنان طرحی را ساختهاند که براساس آن، سیستم تصفیه فاضلاب فعال خواهد شد.
حسیبشاه ایوبی، آمر کنترول و تفتیش در تاسیسات صنعتی و اصناف بازار ادارهی ملی حفاظت از محیط زیست، در گفتوگو با کلید میگوید: «فاضلاب توسط تانکرها، در جویهای کنار سرک، در دریای کابل و هر نقطهی شهر که مکان مساعد برای تخلیه باشد، تخلیه میشود؛ چون یک سیستم منظم برای تخلیه و تصفیه وجود ندارد.»
او، علاوه میکند که در سالهای قبل، یک تعداد از تانکرهایی که بدون مجوز فعالیت میکردند و یا خودسرانه در جویهای کنار سرک و یا دریای کابل مواد فاضله را تخلیه میکردند، جریمه شدند؛ اما دوسال میشود، این قواعد سختگیرانه وجود ندارد؛ چون این مشکل وجود دارد و باید راههای حل دایمی بر آن سنجیده شود.
در همین حال، مسوولان در ریاست تنظیف شاروالی کابل با تایید اینکه سیستم منظم برای تخلیه و تصفیه فاضلاب از قبل وجود نداشته، تاکید دارند که با ساخت تصفیهخانهها این معضل حل خواهد شد.
امانالله صافی، رییس ریاست تنظیف شاروالی کابل، تایید میکند که فاضلاب بهطور مستقیم و غیرمستقیم به ساحات مسکونی تخلیه میشود؛ اما او تاکید دارد که مسوولان این چالش را جدی گرفته است و پس از این برای مهار این چالش کار خواهد شد.
در همین حال، مسوولان در ادارهی ملی حفاظت از محیط زیست میگویند که برای اقدام فوری آنان به مسوولان تانکرهای تخلیه فاضلاب دستور دادهاند که فاضلاب را در دو مکانی مشخص تصفیهخانه قلعهی زمان خان و پمپاستیشن قلعهی وزیر تخلیه کنند تا فاضلاب از سطع شهر به یک مکان جمع شود.
مسوولان در این اداره؛ اما میگویند که این اقدام همچندان موثر نیست؛ چون اگر فاضلاب در این دو مکان انباشته شود دوباره به دریای کابل بهصورت نیمهتصفیه شده و یا کاملن بدون تصفیه، تخلیه میشود.
در همین حال، شماری از شهروندان کابل، از وجود فاضلاب در دریاها و جویهای کنار خانهی شان شاکیاند.
روحالله، یکی از باشندهگان ناحیه نهم کابل، میگوید: «مردم بهطور خودسرانه فاضلاب شان را در دریای کنار خانه ما تخلیه میکنند و بوی و تعفن آن بسیاری از همسایههای ما را به امراض مختلف در جریان سال مبتلا میکند.»
خبرنگار کلید گروپ با شماری از شهریان کابل که در ساحات یکهتوت، ترهخیل و هودخیل زندهگی میکردند، گفتوگو داشته است که بیشتر آنان از وجود فاضلاب در دریا و کانال کنار محل سکونت شان شاکی بودند.
در شهر کابل، دهها شرکت انتقال و تخلیه فاضلاب با صدها تانکر فعالیت دارند که فاضلاب را از ساحات مختلف شهر بارگیری و به دریای کابل و کانالها تخلیه میکنند.
شبیر، مدیر عامل یکی از شرکتهای تخلیه فاضلاب، میگوید که آنان با 40 تانکر کوچک و بزرگ در ساحات مختلف شهر فعالیت دارد.
او، علاوه میکند که مسوولان برای تخلیه فاضلاب برای آنان پمپاستیشن قلعهی وزیر را تعیین کردهاند؛ اما در این پمپاستیشن فاضلاب تصفیه نمیشود و بدون تصفیه به دریا تخلیه میشود.
زمان ساخت تصفیهخانههای فاضلاب مشخص نیست
مسوولان شرکت آبرسانی و فاضلاب شهری، میگویند که چهار تصفیهخانهی متمرکز در ساحات مختلف شهر برای تصفیه فاضلابی که از خانهها توسط تانکرها جمعآوری میشود، ساخته خواهد شد.
سید نوید سعیدی، سخنگوی شرکت آبرسانی و فاضلاب شهری، میگوید که بالای طرح چهار تصفیهخانهی فاضلاب در چهار زون کابل کار جریان دارد؛ اما تا کنون زمینی که باید در آن این چهار تصفیهخانه ساخته شود، در نظر گرفته نشدهاست و روی آن کار جریان دارد که ساحات مناسب برای آن مشخص گردد.
مسوولان این شرکت، در حالی از کار روی طرح این چهار تصفیهخانه صحبت میکنند که مسوولان وزارت شهرسازی و مسکن در سال 1397 وعده سپرده بودند که به زودترین فرصت این چهارتصفیهخانه در چهار زون کابل (خواجه بغرا، خیرخانه، شاه شهید و غرب کابل) ساخته میشود؛ اما با گذشت سه سال این وعده عملی نشدهاست.
سید نوید سعیدی، میگوید: «قرار بود وزارت شهرسازی و مسکن این چهار تصفیهخانه را بسازد؛ اما بررسیهای که متخصصان شرکت آبرسانی و فاضلاب شهری داشت، نشان میداد که در ساحاتی که این وزارت ساخت این تصفیهخانهها را درنظر داشت، ساحات مسکونی بوده و ساخت آن امکان نداشت. به همین دلیل این پروژه پس از یک سال در اختیار شرکت آبرسانی و کانالیزاسیون قرار گرفت و اکنون ما روی طرح آن کار میکنیم.»
در همین حال، علاوه بر ساخت این چهار تصفیهخانه، شرکت آبرسانی و فاضلاب شهری در نظردارد که برای ادارههای دولتی، ساختمانهای سکتور خصوصی و بلندمنزلها تصفیهخانههای غیرمتمرکز ساخته شود.
به اساس معلوماتی که این شرکت در اختیار کلید گروپ قرار داده، تا کنون 465 ادارهی دولتی و خصوصی سروی شده و کار روی طرح ساخت تصفیهخانهی آن جریان دارد و 20 ادارهی دولتی و خصوصی تا کنون اسناد تخنیکی ساخت تصفیهخانهی شان را بهدست آوردهاند.
مسوولان این شرکت، میگویند که آنان تنها مسوولیت سروی و دیزاین این تصفیهخانهها را دارند، کار ساخت تصفیهخانه مربوط مسوولان خود ادارهها میشود.
در همین حال، مسوولان شاروالی کابل که مسوولیت نظارت پروسه ساخت تصفیهخانهها را دارند، میگویند که آنان به ادارههای که اسناد تخنیکی ساخت تصفیهخانه را بهدست میآورند، گوشزد خواهد کرد که در بودجهی شان ساخت تصفیهخانه را شامل کنند. به صاحبان بلندمنزلها نیز گوشزد میشود که پس از این طرح ساخت تصفیهخانهی شان را از شرکت آبرسانی و فاضلاب بگیرند و آن را تطبیق کنند.
مسوولان این اداره تاکید دارند در صورتی که ادارهها از این امر سرپیچی کنند یا در ساخت تصفیهخانههای شان زمان طولانی را صرف کنند با آنان برخورد قانونی خواهد شد.
در حالیکه مسوولان از طرح و ساخت تصفیهخانهها سخن میزنند؛ اما آنان زمان تکمیل کار ساخت این تصفیهخانهها را مشخص نمیکنند.
سخنگوی شرکت آبرسانی و فاضلاب شهری میگوید که تنها 30 درصد از کار ماسترپلان ساخت تصفیهخانهها در شهر کابل تکمیل شدهاست و تا زمانی که مطالعات روی ماسترپلان تکمیل نشود، زمان تکمیل این پروژه مشخص نخواهد شد.
در حالیکه کار روی طرح ساخت تصفیهخانههای متمرکز و غیرمتمرکز جریان دارد؛ اما معلوم نیست که چه تعداد تصفیهخانههای غیرمتمرکز ساخته خواهد شد.
سید نوید سعیدی میگوید، هر زمانی که کار مطالعاتی تکمیل شود، آن زمان مشخص میشود که چه تعداد تصفیهخانه غیرمتمرکز ساخته شود.
آلودهشدنِ آبهای زیرزمینی در اثر فاضلاب
نبود سیستم منظم تخلیه و تصفیه فاضلاب شهری نه تنها سبب آلودهشدن محیط زندهگی شهری از طریق آلودهساختن فضای شهر میشود، بلکه سبب آلودهشدن آبهای زیرزمینی نیز خواهد شد.
لطفالله صافی، کارشناس محیط زیست میگوید، در صورتیکه چاههای جذبی برای دفع فاضلاب اعمار شود، سبب آلودهشدن آبهای زیرزمینی خواهد شد و اگر جلو آن گرفته نشود، فاجعه بزرگی محیط زیستی و صحی را به بار میآورد.
در همین حال، آماری که شاروالی کابل در اختیار کلید گروپ قرار داده، نشان میدهد که 80هزار خانه از یک تا پنچطبقهیی در مناطق پلانی این شهر، 200 هزار خانه از یک تا چهارطبقهیی در مناطق غیرپلانی و 60 هزار خانه در دامنهی کوهها در شهر کابل اعمار شده که طبق معلومات ادارهی ملی حفاظت محیط زیست، کمتر از 30 درصد این خانهها چاه سپتیک دارند و 70 درصد آن چاههای جذبی دارند.
حسیب شاه ایوبی، میگوید که چاههای جذبی منابع اصلی آلودهگی آبهای زیرزمینی است که آب آلودهی آن در زمین جذب میشود و مواد جامد آن توسط تانکرها بارگیری میشود.
او، علاوه میکند که چاههای سپتیک، چاههای معیاری است که آب آن جذب زمین نمیشود؛ اما چاههای جذبی، چاههای غیرمعیاری است که آب آلوده آن جذب زمین شده و با آبهای زیرزمینی یکجا میشود.
گزارشی که ادارهی ملی حفاظت از محیط زیست در سال گذشته منتشره کرده، نشان میدهد که از میان 2750 بلندمنزل که در شهر کابل در نواحی مختلف توسط این اداره سروی شده، مقدار آب مصرفشده در 24 ساعت، 4375 متر مکعب بوده که تخلیه فاضلاب آن 530 متر مکعب میباشد.
در این گزارش همچنان آمده که 70 درصد از آبهای زیرزمینی در کابل با مواد فاضلهی انسانی آلودهاست.
این در حالیست که شماری زیادی از مردم در کابل آب آشامیدنی شان را از طریق حفر چاهها تامین میکنند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید