یافتههای کلید نشان میدهد که محمداکرم خپلواک، وزیر پیشین وزارت سرحدات، اقوام و قبایل، 19 ملیون افغانی بودجه انکشافی کمپلکس مکتب خوشحال خان دشت پدوله را در پروژهای تحت نام پلان استراتیژیک به مصرف رسانده که به باور مسوولان بر حال این وزارت کوچکترین سودی نداشته است. اسناد و شواهدی که در اختیار کلید قرار گرفته نشان میدهد که وزیر پیشین سرحدات، اقوام و قبایل در ربع دوم سال مالی 1393 از بودجه انکشافی کمپلکس مکتب خوشحال خان دشت پدوله، پیشنهاد 19 ملیون افغانی را برای راهاندازی یک پروژه جدید تحت عنوان پلان استراتیژیک و تحقیق به معینیت مالی و بودجه وزارت مالیه پیشکش نموده که وزارت مالیه در نخست پیشنهاد متذکره را مسترد و اما در پیشنهاد دومی آن را منظور کرده است. اسناد نشان میدهد که وزارت مالیه پیشنهاد شماره 267 مورخ 7/ 12/ 1392 وزارت سرحدات را رد نموده و به ریاست بودجه نوشته که در مورد رقم پول پیشنهادی به وزارت سرحدات تماس بگیرد تا از رقم بودجه اطمینان حاصل شده و برای بررسی بودجه نیمه سال صرف به مصارف سه ماهه در سمینارها و پروژههای شان موافقه نماید و مصارف بقیه پروژه را در بررسی نیمه دوم سال پیشنهاد نماید.
اما پس از رد این پیشنهاد، وزارت مالیه طی مکتوبی به وزارت امور سرحدات و قبایل که به جواب پیشنهاد متذکره ارسال گردیده است، چنین نگاشته است: “هرچند در ربع دوم سال مالی قرار داریم و برای مطالبات جدید هیچ نوع امکانات مالی وجود ندارد، با آن هم بابت تطبیق پلان استراتیژی، پالیسی و تأمین وحدت مالی به اجرای معاشات سه ماهه 40 درصد مصارف پلان شده از پروژه انکشافی اعمار کمپلکس لیسه خوشحال خان دارای کود نمبر 460048/AFG با تطبیق طرح رهنمود پرداخت معاش کارکنان پروژه حمایویNTA که از طرف مقام عالی ریاستجمهوری اسلامی افغانستان منظور گردیده مشروط بر اینکه در پروژه به کمبود تخصیص مواجه نگردیده باشند ابراز موافقه میگردد.”
از سویی هم شواهد نشان میدهد که شیوه استخدام کارمندان، پرداخت معاش آنها و چگونگی حضور مشاوران و محققان این پروژه در مدت زمان ماموریت شان معیاری نبوده است. معیین جرگههای اقوام و قبایل وزارت امور سرحدات، اقوام و قبایل مدعی است که پروژهای که تحت نام پلان استراتیژیک از سوی وزیر پیشین این وزارت راهاندازی شده بود، با وجود هزینه ملیونها افغانی از بودجه مکتب، هیچ دستآوردی نداشته است. محمدیعقوب احمدزی، معین جرگههای این وزارت، میگوید از همان آغاز معلوم بود که این پروژه نتیجه ندارد و هیچ نیازی به ایجاد این پروژه در وزارت احساس نمیشد اما پافشاری وزیر پیشین سبب گردید تا این پروژه راهاندازی گردد. احمدزی اضافه کرد که همین امر سبب شد تا وزیر جدید این پروژه را لغو کند.
محمدیعقوب احمدزی، معین جرگههای وزارت سرحدات، اقوام و قبایل
با آنکه معین بر حال این وزارت از لغو این پروژه از سوی وزیر جدید خبر میدهد، ولی خپلواک میگوید به دلیل مؤثر بودن این پروژه، وزیر جدید نیز خواهان ادامه این پروژه شده است.
اداره عالی تفتیش نیز بر مؤثریت این پروژه به دیده شک و تردید مینگرد. عبدالحنان معروف، رییس تفتیش مرکزی این اداره، میگوید تا هنوز کارمندان این اداره موفق نشدهاند که گزارش کاری این پروژه را به دست بیاورند.
عدم شفافیت در استخدام
استخدام کارمندان یک اداره نظر به قانون از صلاحیتهای منابع بشری همان اداره میباشد که طی یک پروسه رسمی، افراد پس از سپری نمودن مراحل قانونی، استخدام و به کار شان آغاز میکنند. اما محمدیعقوب احمدزی، معین جرگهها و اقوام وزارت امور سرحدات و قبایل، میگوید: “هیچکس درمورد این پروژه چیزی نمیداند. استخدام افراد، راهاندازی پروژه، تطبیق، نظارت، همه و همه مربوط به وزیرصاحب میشد. هیچکس دیگر در آن دخالت نداشت.”
اما محمداکرم خپلواک، وزیر پیشین وزارت امور سراحدات، اقوام و قبایل، این ادعا را بیاساس خوانده و استخدام کارمندان پروژه تحقیق را از صلاحیتهای وزارت مالیه عنوان می‌کند. وی میگوید: “ما برای راهاندازی پروژه تحقیق و استراتیژی در سراسر کشور از وزارت مالیه تقاضای بودجه نمودیم و آن وزارت با درنظرداشت اهمیت موضوع پیشنهاد ما را پذیرفت.” وی اضافه کرد از آن جایی که وزارت مالیه این پروژه را تمویل میکرد، استخدام کارمند و پرداخت معاش نیز از سوی این وزارت صورت گرفته است.
با این حال، ضیاالرحمن حلمی، رییس مصوونیت و بودجه وزارت مالیه، با رد این ادعای وزیر سرحدات میگوید که وزارت مالیه تنها صلاحیت بررسی پیشنهادات، اختصاص و تهیه بودجه را دارد، اما استخدام کارمندان، پرداخت معاش از صلاحیتهای خود ادارات میباشد که با کارمندان چگونه کنار میآیند.
معاش هنگفت
اسنادی که در اختیار کلید قرار گرفته نشان میدهد که 54 تن از افراد و اشخاص شامل این پروژه از 25 تا 250 هزار افغانی معاش ماهوار دریافت کردهاند. طبق اسناد افراد ذیل از جمله کسانی اند که بیشترین معاش را از این پروژه به دست آوردهاند.
1 – مجیبالله سلمیانخیل، رییس پروژه، ماهانه 249,480 افغانی؛
2 – خوشحال روهی مشاور ارشد، ماهانه 240,800 افغانی؛
3 – عبدالباری ابراهیمی، هماهنگکننده پروژه، ماهانه 131,500 افغانی؛
4 – فرهاد، محاسب مالی، ماهانه 103,600 افغانی؛
5 – داودشاه، هماهنککننده ولایتی، ماهانه 131,600 افغانی؛
6 – قریبالرحمن، آمر تحقیق، ماهانه 131,600 افغانی؛
7 – عبدالصبور، آمر نظارت و ارزیابی، ماهانه 131,600 افغانی؛
8 – بصیراحمد نعیمی، آمر ارتباطات، ماهانه 117000 افغانی؛
به همین ترتیب، شش تن دیگر هر کدام ماهانه 81هزار افغانی، 18 تن هر کدام ماهانه 56هزار افغانی، ، دو تن هم هر کدام ماهانه 39هزار افغانی و 20 تن دیگر هر کدام به طور ماهوار معادل 25 هزار افغانی از این پروژه معاش گرفتهاند.
هرچند وزارت سرحدات برای پروژه متذکره از وزارت مالیه برای یک سال بودجه درخواست کرده بود اما محمداکرم خپلواک میگوید که قرارداد انجام شده با کارمندان این پروژه در آغاز برای شش ماه منعقد شد ولی پس از تکمیل شدن معیاد قرارداد، کار کارمندان متذکره برای دو ماه دیگر نیز تمدید شد. اما شواهد نشان میدهد که افراد یادشده در جریان هشت ماه بدون اینکه کاری قابل توجهی انجام داده باشند، بیشترین معاش را از پروژه مذکور دریافت کردهاند.
هرچند تلاش کردیم با آن عده از کارمندان پروژه متذکره که بیشترین معاش ماهوار را از آدرس این پروژه گرفتهاند، مصاحبه نماییم اما با وجود تلاشهای مکرر، تماسهای ما با مجیبالله سلیمانخیل، رییس پروژه متذکره، برقرار نشد و داکتر خوشحال روهی نیز حاضر به ارائه جزئیات در این مورد نگردید .
با آنکه وزیر پیشین وزارت سرحدات درمورد ارقام دقیق معاش کارمندان اظهار بیخبری می‌کند ولی محمدحنان، رییس مرکزی اداره عالی تفتیش، میگوید از مجموع 19 ملیون افغانی بودجه اختصاص یافته برای پروژه تحت نام پلان استراتیژیک مبلغ 16 ملیون افغانی برای محققین و مشاورین معاش داده شده است. وی اضافه کرد که مجموع بودجه کمپلکس مکتب خوشحال خان دشت پدوله در سال 1393 مبلغ 84 ملیون افغانی است که از این مبلغ 23 ملیون افغانی وزارت سرحدات تخصیص دریافت کرده و از مبلغ یادشده توانسته 21 ملیون افغانی آن را در اعمار ساختمان اداری و لیلیه به مصرف برساند.
مزد بدون کار
هرچند حضور افراد در محل کار یکی از اصول اساسی در یک اداره به شمار میرود اما معین وزارت امور سرحدات میگوید که کارمندان پروژه پلان و استراتیژی وزارت سرحدات پابند حاضری نبوده و شماری از آنها در جریان یک سال فقط معاش دریافت کردهاند و بس.
به گفته محمدیعقوب احمدزی، معین جرگههای این وزارت، شمار زیادی از مشاورین و محققینی که در این پروژه استخدام شده بودند، در جریان نزدیک به یک سال ماموریت شان حتی یک گزارش کاری به وزارت ارائه نکردهاند. احمدزی از مشاورینی یاد می‌کند که در خارج از کشور زندگی میکنند ولی از راه این پروژه معاش میگیرند. وی میگوید که این افراد هیچگونه پابندی به اصول و مقررات وزارت نداشته و از روزی که استخدام شدهاند تا ختم کار شان نه تنها گزارش کاری ارائه نکردهاند بلکه برای یک روز هم به وزارت سر نزدهاند. اما خپلواک این اظهارات را رد نموده و میگوید که تمام گزارشهای کاری پروژه متذکره در اداره (وزارت) موجود است.
انتقاد از انتقال بودجه
شماری از نمایندگان مردم در ولسی جرگه انتقال بودجه از یک پروژه به پروژه دیگر را خلاف مقررات بودجوی عنوان نموده و میگویند در مناطقی که مشکل امنیتی وجود نداشته باشد قبل از تکمیل شدن کار پروژه به هیچ عنوان نباید پول باقیمانده به پروژههای دیگر انتقال شود. محمداکبر ستانکزی، عضو کمسیون مالی و بودجه ولسی جرگه، میگوید: “در جایی که امکان کار وجود داشته باشد و بودجه آن به پروژه دیگری انتقال داده شود، حتماً کاسهای زیر نیم کاسه وجود دارد.”
محمداکرم خپلواک، وزیر پیشین وزارت سرحدات، اقوام و قبایل
اما محمداکرم خپلواک، وزیر پیشین وزارت سرحدات، انتقال بودجه از یک پروژه به پروژه دیگر را یک امر قانونی میداند. به گفته وی، از آن جایی که وزارت سرحدات را دونرها مساعدت مالی نمیکنند، برای تطبیق پلان استراتیژیک مطابق قانون از بودجه اختیاری این وزارت که برای اعمار مکتب کمپلکس خوشحال خان در نظر گرفته شده است، به وزارت مالیه پشنهاد نمود.
در همین حال، ضیاالرحمن حلیمی، رییس بودجه وزارت مالیه، با تأیید اظهارات خپلواک میگوید که وزارتخانهها در مصرف بودجه اختیاری دست باز دارند و میتوانند از بودجه اختیاری شان در بخشهایی که ضرورت احساس شود، در هماهنگی با وزارت مالیه، در پروژههای دیگری استفاده کنند.
نظارت از بودجه مکتب خوشحال خان در اجندای کمسیون معارف ولسی جرگه راه نیافته است. نظارت از عملکردهای حکومت، مصرف، تصویب و نظارت از مصرف بودجه یکی از وظایف اصلی نمایندگان مردم در پارلمان کشور به حساب میآید. اما شماری از اعضای این نهاد اعتراف میکنند در جریان این سالها، هیچگاهی مکتب خوشحال خان جزء اجندای کمسیون معارف و تحصیلات عالی ولسی جرگه نبوده و درمورد آن بحث صورت نگرفته است.
عبدالودود پیمان، عضو کمیسون معارف و تحصیلات عالی ولسی جرگه، انتقال بودجه از یک پروژه به پروژه دیگر را خلاف اصول خوانده و میگوید درمورد مکاتب که تحت نظر وزارت سرحدات فعالیت میکنند، معلومات کافی در اختیار ندارد و تا اکنون در کمسیون معارف و تحصیلات عالی ولسی جرگه نیز درمورد آن بحث صورت نگرفته است. وی اضافه کرد به زودی موضوع مکتب خوشحال خان را در جلسه این کمسیون مورد بحث قرار خواهند داد.
در همین حال، محمدسعید منصور، رییس معارف شهر کابل، از تطبیق پروژه اعمار کمپلکس مکتب خوشحال خان اظهار بیاطلاعی نموده و میگوید که مکاتب خوشحال خان و رحمان بابا در سراسر افغانستان تحت اداره و کنترول وزارت سرحدات بوده و وزارت معارف به جز از تطبیق نصاب تعلیمی هیچ نوع دخالتی در این مکاتب ندارد .
