در نبشته پشین، به برخی از ویژگی های کهنترین شعر ادب دری( دوبیتی) اشاره شد. دراین نوشتار به اهمیت و جایگاه اجتماعی این گونهء شعر، رویکرد اجمالی صورت مي گيرد.
دوبیتی؛ همانند سایر قالب های شعری، بیش از هزار سال است که ميان دری گویان نفس می کشد و همراز و همزبان آنان بوده است.
در عصرحکومت های استبدادی، ملتها واقلیت ها که با نابرابری مورد ستم قرار می گرفتند، با استفاده از دوبیتی، صدای اعتراض شان را بلند می کردند و با این زبان، حجم آوارگی و مظلومیت شان را فریاد می کشیدند.
دوبیتی های عامیانه كه به صورت شفاهی نسل به نسل به ما رسیده، سر شار از مفاهیم، دادخواهی، حکمت، فلسفه، پند و ضرب المثل ها اند. گرچه پدید آورندگان این دوبیتی ها مشخص نیستند و بسیاری از این آثار شفاهی گویندهء مشخص ندارند، اما روشن است که این آثار از قلب و اندیشه افراد مشخص تراوش کرده وبه دلیل تکرار، ثبت نشدن و گذشت زمان حالت ضرب المثل به خود گرفته و گویندگان نخستین آن ها فراموش شدند.
دوبیتی های عامیانه و ضرب المثل ها، بیشتر از دیگر قالب های ادبی، بار انتقال مفاهیم فرهنگی، اجتماعی و سیاسی را به دوش کشیده اند و با گذشت زمان اعتبار و جایگاه این قالب ادبی همچنان محفوظ مانده است.
به تصریح بسیاری از کارشناسان ادبی، دوبیتی و رباعی از قالب های اند که ویژه زبان پر بار دری است، پیش از اسلام این قالب در بین دري زبانان رایج بوده که از آن به نام” فهلویات” نیز یاد می گردد.
دوبیتی، زبان رسای مردم عامه است که بدون پیرایه ها و آرایه های ادبی، سوز و گدازها، خواست ها و آمال و آرزوهای توده ی مردم را منعکس می سازد؛ خوشبختانه در ادبیات معاصر، این قالب کهن ادب فارسی، از زبان عامه ی مردم به محافل ادبی نیز راه یافته و شاعران جوان با استفاده از این قالب، سوژه های تازهء را آفریده اند.
نظریهء شعر اجتماعی- سیاسی که شعر باید بار مسوولیت اجتماعی- سیاسی، داشته باشد، در کشور ما طرفداران زیادی دارد. به باور این طیف از کارشناسان مسایل ادبی- شعری که بدور از اوضاع و احوال اجتماعی پدید آید و کارکرد اجتماعی نداشته باشد، خیالبافی یی بیش نیست.
ماهیت دوبیتی این ویژگی را با خود دارد که تنها به مفاهیم عشق و عرفان و سوژه های انتزاعی بسنده نمی کند، بلکه در متن جامعه می رود، زبان حال مردم و چگونگی زندگی اجتماعی – سیاسی توده را منعکس می سازد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
