ضرورت توجه به ادبیات کودک

چندی پیش ششمین جشنوارهء ادبیات معاصر افغانستان، ویژه ادبیات کودک در کابل برگزار گردید. گرچه در مورد چگونگی برگزاری این جشنواره و محتوای آن نقدهای جدی مطرح است؛ اما نفس برگزاری این جشنواره، با موضوع ادبیات کودک، شروع خوبی است برای کارهای بهتر و جدی تر.

ادبیات کودک، یکی از محوری ترین مسایل در سیستم های آموزشی به شمار می رود. توجه به زبان، روانشناسی و نیازهای ِسنی کودک از مقوله های اند که کارشناسان ادبیات کودک و نوجوان به آن تاکید می ورزند و اما این مسالهء مهم، در نظام فرهنگی و آموزشی ما جایگاهی ندارد و ناشناخته مانده است.

باروری و بازشناسی ادبیات کودک، توجه و تلاش نخبگان فکری و فرهنگی کشور را می طلبد؛ تا با نگاه غیر تجاری وارد صحنه شوند و برای کودکان کارکنند.  ترجمه داستان های جالب و آموزنده خارجی، بازخوانی متون کهن ادبیات دری و پشتو؛ مانند بازنویسی و باز آفرینی داستان های « کلیه ودمنه» به زبان روز و ساختن فلم های کارتونی ویژه کودکان، با استفاده از سوژه های محلی و… از جمله راهکارهایی اند که می تواند، ادبیات کودک را مطابق با ارزشها و باورهای انسانی بارور سازد.

متاسفانه در کتاب های آموزشی، وزارت معارف ، روی ادبیات کودک کار نشده. کتاب های آموزشی با شرایط ِسنی کودکان اصلا سازگاری ندارد. محتوا و مضامینی که در این کتاب ها آمده اند، در عین ناسازگاری با روحیه وکشش ذهنی کودکان، پر از غلط های نوشتاری و چاپی اند. در این کتاب ها رواشناسی کودک در نظر گرفته نشده ، با وجود بودجه های هنگفتی که در سال های اخیر به خزانه ریاست تالیف و ترجمه وزارت معارف سرازیرمیگردد، این ریاست حتا در کتاب های آموزشی از رنگ سیاه و سفید کار گرفته و پول هایی را که برای چاپ کتاب های رنگی با تصویرهای ویژه کودک در نظر گرفته شد بود، حیف و میل نموده و با کاغذ نا مرغوب و دیزاین غیر استندرد کتاب های آموزشی را برون داده است.

از کتاب های کمک آموزشی برای کودکان نیز خبری نیست. در رسانه های نوشتاری، کمتر نشریهء را می توان یافت که به ادبیات کودک بپردازد.

پخش کارتون های خارجی( بدون دوبلاژ) تنها کاری است که شماری از تلویزیون ها انجام می دهند. انتظار می رود که نخبگان فرهنگی، بویژه وزارت اطلاعات و فرهنگ و انجمن های ادبی، با راه اندازی برنامه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان، نویسندگان و فعالان این عرصه را تشویق کنند؛ تا کودک افغانستان نیز؛ مانند سایر کودکان جهان، هویت و زبان شان را بازشناسند.