هنگامی که هفته کلید به چاپ می رفت، کمسیون مستقل انتخابات اعلام کرد که این کمسیون به تاریخ 25 همین ماه نتایج نهایی انتخابات ریاستجمهوری 16 حمل سال جاری را اعلام میکند. از این رو، دیدگاه این هفته نامه کلید متمرکز است به بررسی یافته ها و اطلاعاتی که پیش از اعلام نتایج نهایی انتخابات در اختیار رسانهها بهویژه هفتهنامه کلید قرار گرفته است. همچنین، در این مطلب، به نکاتی اشاره میشود که از نگاه سیاسی برای انتخابات دور دوم و سرنوشت سیاسی مردم و آینده نظام مردمسالاری در کشور از اهمیت بالایی برخوردار میباشد.
اعلام نتایج نهایی
سرانجام روند رسیدگی به شکایات انتخاباتی پس از 17 روز به تاریخ 23 ماه ثور پایان یافت و کمسیون شکایات انتخاباتی موفق شد که فیصله نهاییاش در مورد شکایتهای انتخاباتی را به تاریخ 24 همین ماه به کمسیون مستقل انتخابات بسپارد. به دنبال این، کمسیون مستقل انتخابات نیز اعلام کرد که این کمسیون آماده است نتایج نهایی انتخابات ریاستجمهوری 16 حمل را به تاریخ 25 ماه جاری اعلام کند.
طبق جدول زمانی انتخابات، کمسیون شکایات انتخاباتی باید روند دریافت و رسیدگی به شکایتهای انتخاباتی را پس از اعلام نتایج ابتدایی انتخابات در چهارم ماه ثور آغاز و در خلال مدت 14 روز به کار رسیدگی به شکایتها پایان میداد و فیصله نهاییاش در این مورد را به تاریخ 18 همین ماه به کمسیون مستقل انتخابات ارسال میکرد. اما از آنجایی که نتایج ابتدایی انتخابات با دو روز تأخیر در روز ششم ماه جاری اعلام شد، کمسیون شکایات انتخاباتی نیز روند دریافت و رسیدگی به شکایت انتخاباتی را با دو روز تأخیر آغاز کرد. هرچند این تأخیر بر روند رسیدگی به شکایتها تأثیر منفی گذاشت اما مسوولان در کمسیون شکایات انتخاباتی، “رسیدگی عادلانه به شکایتها” و “دقت در کار این کمسیون” را از عوامل تأثیرگذار دیگر در امر ارسال دیرهنگام فیصله نهاییاش در مورد شکایتهای انتخاباتی به کمسیون مستقل انتخابات، عنوان کردهاند. به این ترتیب، کمسیون شکایات انتخاباتی با عدول شش روز از موعد مقرر در جدول زمانی انتخابات موفق شد که فیصله نهایی خود در مورد شکایتها، تخطیها و تخلفهای انتخاباتی را به کمسیون مستقل انتخابات بفرستد.
با این حال، نقض جدول زمانی انتخابات از سوی کمسیون مستقل انتخابات و همچنین کمسیون شکایات انتخاباتی به شدت مردم و ناظران انتخابات را نسبت به کارآمدی و کار شفاف این دو کمسیون بیباور ساخته است. از منظر مردم و ناظران، افرادی که در این دو نهاد انتخاباتی مشغول کار هستند، یا توانایی مسلکی و دانش فنی برای مدیریت انتخابات را مطابق جدول زمانی انتخابات ندارند و یا هم به دلیل فشارها و وابستگیهای سیاسی عمداً میخواهند در نتایج واقعی انتخابات دخل و تصرف کنند. این تردیدها به همان میزانی که شایع است به همان میزان برای سرنوشت انتخابات و همچنین آینده دموکراسی و مردمسالاری در کشور تهدیدکننده میباشد. زیرا، بیاعتمادی مردم نسبت به نهادهای مستقل انتخاباتی و تردید آنها در مورد عملکرد این نهادها، منتج به بیمیلیشان به اشتراک در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری پیش رو و همچنین انتخاباتهای آتی شده و زمینهساز آسیبپذیری دموکراسی و نظام مردمسالار در آینده میگردد.
جدول زمانی انتخابات دور دوم
مطابق قانون اساسی و قانون انتخابات، هرگاه هیچ یکی از نامزدان تصدی پست ریاستجمهوری نتوانند در دور اول انتخابات آرای “50 + 1” درصد از مجموع آرای ریخته شده در صندوقهای رأیدهی را به دست بیاورند، انتخابات، دوباره میان دو نامزد پیشتاز در خلال دو هفته پس از اعلام نتایج نهایی دور اول برگزار میگردد. بر این اساس، در جدول زمانی انتخابات که فعلاً نافذ میباشد، هفتم جوزا (ماه آینده) به عنوان روز برگزاری دور دوم انتخابات ریاستجمهوری تعیین شده است. اما ضیاءالحق امرخیل، رییس دارالانشای کمسیون مستقل انتخابات، در تماس با رسانهها گفته است که هرگاه مشخص شود که انتخابات به دور دوم خواهد رفت، این کمسیون جدول زمانی جدیدی را برای دور دوم اعلام خواهد کرد.
گفتنی است تا زمان نگارش این مطلب، کمسیون مستقل انتخابات نگفته بود که انتخابات به دور دوم خواهد رفت و یا نه و جدول زمانی برای دور دوم انتخابات چگونه است.
پیشتر اما یوسف نورستانی رییس کمسیون مستقل انتخابات، گفته بود که ارزیابیهای این کمسیون از شمارش و نتایج آرا نشان میدهد که هیچ یکی از هشت نامزد انتخابات ریاستجمهوری موفق به کسب “50 + 1” درصد آرا در دور اول نشده و انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد. همچنین وی گفته بود که کمسیون مستقل انتخابات بر اساس این پیشبینی در مورد سرنوشت انتخابات 16 حمل، برگههای رأیدهی جدیدی را که تنها نام و مشخصات دو نامزد پیشتاز انتخابات در آن درج میباشد را به چاپ رسانده است. اما در عین حال این کمسیون احتمال داده بود که ممکن است بررسیهای کمسیون شکایات انتخاباتی از کار کمسیون مستقل انتخابات و همچنین رسیدگی به شکایات انتخاباتی، نتایج ابتدایی را با تغییراتی روبهرو کند. کمسیون شکایات انتخاباتی هم اعلام کرده بود، بخشی از شکایاتی که در این کمسیون درج شده است میتواند بر نتایج ابتدایی تأثیر بگذارد.
به دنبال نهایی شدن کار کمسیون شکایات انتخاباتی بر سر شکایات مربوط به انتخابات 16 حمل، نادر محسنی سخنگوی این کمسیون، گفت که کمسیون مذکور 62 مورد آرای نامزدان را باطل کرده و همچنین بعضی از تصامیم کمسیون مستقل انتخابات را نیز اصلاح کرده است. اما وی تصریح نکرد که این اقدامات تا چه اندازه بر نتایج ابتدایی انتخابات تأثیر گذاشته است؛ موضوعی که پس از اعلام نتایج نهایی از سوی کمسیون مستقل انتخابات بعد از انتشار مجله کلید در این هفته روشن خواهد شد.