با آن که سال 1394 برای زنان خونینترین سال توصیف شده بود، اما با توجه به واقعاتی که از آغاز سال روان تاکنون روی داده است، این نگرانی به میان آمده که میزان واقعات خشونت علیه زنان در سال 1395 از آن هم فراتر برود. زنان در سال 1394 با بدترین و فجیعترین نوع خشونت مواجه شدند. به تاریخ 28 حوت 1393 (دو روز پیش از شروع سال 1394) فرخنده 27 ساله، در مقابل زیارت شاه دوشمشیره در شهر کابل، با آن که سال 1394 برای زنان خونینترین سال توصیف شده بود، اما با توجه به واقعاتی که از آغاز سال روان تاکنون روی داده است، این نگرانی به میان آمده که میزان واقعات خشونت علیه زنان در سال 1395 از آن هم فراتر برود. زنان در سال 1394 با بدترین و فجیعترین نوع خشونت مواجه شدند. به تاریخ 28 حوت 1393 (دو روز پیش از شروع سال 1394) فرخنده 27 ساله، در مقابل زیارت شاه دوشمشیره در شهر کابل، پس از آن که از سوی یک ملای تعویذنویس متهم به آتش زدن قرآن کریم شد، توسط دهها تن از شهروندان این شهر به گونه بیرحمانه کشته شد و سال 1394 با بحث پیرامون این رویداد تلخ آغاز شد. پس از فرخنده، سنگسار شدن رخشانه بر اساس حکم محکمه صحرایی طالبان در غور (13 عقرب 1394)، جان باختن شیرینگل 26 ساله زیر شلاق مردان خشمگین در ولایت غور (عقرب 1394)، بریدن بینی ریزه گل از سوی شوهرش در ولایت فاریاب (جدی 1394) و شلاق زدن یک زن و مرد از سوی طالبان در ولایت سرپل (دلو 1394) از موارد عمده خشونتهای صورت گرفته علیه زنان در سال گذشته بود.
اما امسال در کمترین زمان، بیشترین رویدادهای خشونت علیه زنان اتفاق افتاده است، از سوختاندن دختر 15 ساله در ننگرهار گرفته تا آتش زدن زنی در کابل، تجاوز بر دختر 17 ساله در سمنگان، کشته شدن یک مادر و دختر در خانه شان در فاریاب و غیره همه تنها در دو ماه اول سال 1395 رخ داده است.
سوختن راحله در روی سرک
سوختن و بر باد رفتن زندگی راحله، این روزها سوژه رسانهها شده است. او به اثر خشونتهای خانوادگی، در حالی از خانه به روی جاده برآمد که بدنش آتش گرفته بود و در برابر چشمان مردم سوخت. نظر به ادعای این زن، وی از سوی همسر، خواهر همسر و مادر همسرش از خانه با زور بیرون کشیده شده و پس از انداختن تیل بر بدنش، آتش زده میشود.
راحله به تاریخ 30 ثور در ناحیه اول شهر کابل آتش گرفت و بعد از آن به شفاخانه استقلال کابل انتقال یافت، اما وی به اثر سوختگی زیاد در شفاخانه جان داد. خانم راحله در آخرین لحظات عمرش با یکی از داکتران شفاخانه استقلال گفته است که خانواده شوهرش در محضر عام بالای وی تیل انداخته و وی را سوختاندهاند.
احمدشاه وزیر، داکتر بخش سوختگی شفاخانه استقلال، با بیان این که بدن خانم راحله ۴۲ درصد سوخته بود، گفته است: «خانم راحله روز پنجشنبه (30 ثور) حدود ساعت یازده قبل از ظهر به شفاخانه استقلال انتقال گردید، سوختگیاش بسیار وخیم بود، بدبختانه با تمامی تدابیری که برایش گرفته شده بود، ما نتوانستیم که مریض را نجات بدهیم.»
با این حال، کمسیون مستقل حقوق بشر از حکومت میخواهد در رسیدگی به قضیه خانم راحله عدالت را تأمین کند و نگذارد فاصله میان مردم و حکومت روز به روز بیشتر شود. رفیعالله بیدار، سخنگوی این کمسیون، میگوید که سوختاندن یک خانم در مقابل چشمان مردم، یک عمل غیرانسانی است و اگر عاملان این رویداد به سزای اعمال شان نرسند، مردم نسبت به دولت کاملاً باور خود را از دست میدهند.
اما مسوولان نهادهای امنیتی در حدود یک هفته موفق به بازداشت عاملان اصلی این رویداد نشدهاند. فریدون عبیدی، رییس تحقیقات جنایی قومندانی امنیه کابل، هفته گذشته گفت که عاملان این حادثه تاکنون گرفتار نشده و پولیس تلاش دارد تا عاملان اصلی این قضیه را دستگیر کند. وی میگوید: «تا جایی که ما اطلاع داریم، شوهر این خانم به همراه مادرش به پاکستان فرار کردهاند. ما از طریق پولیس انترپول تلاش داریم آنان را گرفتار کنیم.»
این مقام امنیتی، علت وقوع این قضیه را خشونتهای خانوادگی عنوان کرده و میگوید که این خانم در اثر فرمان خشویش از سوی شوهرش آتش زده شده است.
بستگان راحله گفتهاند که وی پس از کشته شدن همسر قبلیاش، هشت ماه پیش با مردی به نام سمیر عروسی کرد، اما اختلافهای خانوادگی و جنجال بر سر پول، باعث بروز این رویداد گردید. نواب، برادر راحله، گفته: «از دولت همین توقع را داریم که عاملان این رویداد را مانند همین خانم در روی جاده آتش بزند تا دیگر این گونه رویدادها تکرار نشود.» شکرانه، دختر راحله، گفته: «مادرم را به خاطر پیسه لت و کـوب کـرده بـودند؛ در حـالـی که پیسه در خانه خود شان بود، اما این وضعیت را به سر مادرم آوردند و او را سوختاندند.» اما سمیر همسر راحله با مردم محل گفته بود: «خانمم آمد و گفت که خود را هم آتش میزنم و تو را هم. در همین کش و گیر بودیم که تیل را بر سر خود هم انداخت و بر سر من هم. بالاخره او آتش گرفت و همگی فکر کردند که من او را آتش زدهام.»
سوختن مرسل در تنور
سوختن مرسل 15ساله در تنور آتش، یکی از رویدادهای دلخراشی است که به تازگی در ولایت ننگرهار رخ داده است. مسوولان محلی ولايت ننگرهار میگويند مرسل ١٥ساله که متعلم صنف نهم ليسه بى بى زينب در شهر جلالآباد بود، به دلیل خشونتهاى خانوادگى، توسط خانم برادرش به تنور آتش انداخته شده و جان باخته است. به گفته عطاالله خوگيانى، سخنگوى والى ننگرهار، اين رويداد در 25 ثور در منطقه علىخيل در مربوطات ناحيه سوم شهر جلالآباد رخ داده است. بر بنیاد اطلاعات ارایه شده از سوی ادارههای دولتی در این ولایت، در هنگام به آتش کشیده شدن اين دختر، پدر و مادرش در کابل به سر میبردند و برادرش نیز در خانه حضور نداشت. اجمل، برادر مرسل، به کلید گفته است که خواهر وی با خانمش قبلاً روی یک موضوع عادی جنجال لفظی کرده بودند. اما از نظر او، این جنجال هرچه بزرگ هم میبود نباید سبب مرگ مرسل میشد: «پیش از آن هیچ گپی نبود، یک محفل عروسی بود، همه به عروسی رفته بودند، خواهرم آنقدر جرم بزرگ نکرده بود که اول او را بسته کند و بعد او را بسوزاند. اگر خواهرم هرچه ملامت هم میبود، قلب یک انسان سوزاندن او را نمیپذیرد.»
اجمل میگوید در رابطه به مرگ خواهرش بالای زنش شک دارد؛ زیرا در خانه به جز خواهرش و خانمش هیچ فرد دیگری موجود نبوده است: «وقتی من در وظیفه بودم، شوهر خواهرم برایم زنگ زد و گفت که اجمل، مرسل از بین رفت، بعد از آن من هیچ متوجه نشدم که چگونه خود را به خانه رساندم. خواهر دیگرم داکتر است، وقتی به خانه رسیدم او را دیدم که بر سر و صورت خود میزند و گریه میکند.»
فهیمه، زنی که متهم به قتل مرسل میباشد، در قدم اول از انجام چنین جرمی انکار کرده، اما بعداً اعتراف کرده است که او مرسل را کشته است. او همچنان با این اعتراف پای برادر شوهرش را که فواد نام دارد در میان کشیده است. فهیمه گفته که فواد او را در کشتن مرسل همکاری کرده است. به همین دلیل است که مسوولان امنیتی ننگرهار یکجا با فهیمه، فواد را نیز بازداشت کردهاند.
حضرت حسین مشرقیوال، سخنگوی قومندانی امنیه ننگرهار، میگوید: «در رابطه به این رویداد، ما دو نفر را گرفتار کردهایم که یکی خانم برادر مرسل و دیگرش برادر کوچک وی میباشد. تحقیقات در این مورد جریان دارد و در دوسیه هر گونه پیشرفتی که صورت گیرد ما با رسانهها شریک میسازیم.»
با این حال، اجمل، برادر مرسل، در مورد دست داشتن خانمش در قتل مرسل میگوید: «به اتاق خود داخل شدم و خانمم را گفتم که اگر این کار را تو کردهای برایم بگو، اما او گفت نه اجمل من این کار را نکردهام.» اجمل میگوید که ابتدا از روی احساسات نمیخواست مسأله داخل خانه خود را به ادارههای امنیتی برساند، اما این عمل بیرحمانه زنش باعث شده که او زنش را به پولیس تحویل دهد. به گفته اجمل، تمام خانواده وی تأکید دارند که فهیمه، مرسل را بیگناه به قتل رسانده و باید به اعدام محکوم شود: «حال خواست تمام خانواده ما این است که فهیمه سزای عمل خود را ببیند، چون او مرسل را بیگناه به قتل رسانده است. او باید طوری جزا داده شود که تمام خانواده ما به چشمان خود ببینند.» مرسل 15 ساله در حالی قربانی خشونتهای خانوادگی میشود که عالمان دینی سوزاندن یک انسان را از نگاه اسلام یک عمل ناروا و خلاف شریعت میدانند. مولوی محمد غنی فاروقی سوزاندن انسان را یک عمل غیراسلامی پنداشته و خواستار قصاص فرد قاتل میباشد. او میگوید: «زمانی که کسی حق زندگی را از یک فرد بیگناه میگیرد، یعنی مرتکب قتل میشود، سزای او قصاص است. این که این زن قتل انجام داده باید سزا داده شود تا دیگران دست به چنین کاری نزنند.»
تجاوز بر یک دختر ۱۷ ساله
ربوده شدن یک دختر ۱۷ ساله، رویداد دیگری است که در ولایت سمنگان رخ داده و خبرش در آخرین روزهای ماه ثور به رسانهها درز کرده است. گفته میشود که ربایندگان این دختر را مورد لت و کوب زیاد قرار داده و سپس بر او تجاوز کردهاند. خانواده این دختر میگوید با آنکه از این رویداد ۳ ماه میگذرد، اما تاکنون کسی در پیوند به این مسأله بازداشت یا محاکمه نشده است.
این دختر ۱۷ ساله شاگرد صنف نهم مکتب است. به گفته خودش، مدتهای زیادی خانواده نامزدش، او را به گروگان برده و روزهای سخت و وحشتناکی را بر او تحمیل کردهاند. ربایندگان، این دختر جوان را هدف فیر مرمی قرار داده و به دام خود میاندازند، سپس آنان این دختر را بسیار لت و کوب کرده و حتا بر او تجاوز میکنند.
این دختر نوجوان به اثر ستمهایی که بر سرش صورت گرفته است، به شدت آسیب جسمی و روحی دیده و مدتها است برای تداوی، از یک شفاخانه به شفاخانه دیگر میرود، اما هنوز به گونه کامل بهبوده نیافته است.
شماری از فعالان حقوق زن، از بیپروایی نهادهای امنیتی در قبال دوسیه این دختر سخت انتقاد میکنند. حمیرا ثاقب، فعال عرصه حقوق زنان، میگوید: «نگاه، نگاه قانونی نیست. نگاه، نگاه مردسالارانه است که در درون اجتماع است و از همین رو مسایل زنان هیچگاهی بهگونه جدی دنبال نمیشود.»
جمیله و ستاره
در یک رویداد خشونتبار دیگر در 24 ثور امسال، ستاره و دخترش جمیله، شبانه در خانه خود شان در ولایت فاریاب مورد حمله افراد مسلح ناشناس قرار گرفته و کشته شدند. منیژه گداز، مسوول بخش زنان طب عدلی ریاست صحت عامه ولایت فاریاب، زنان کشته شده را جمیله 25 ساله و ستاره 75 ساله معرفی كرده و میگوید که كشته شدگان مادر و دختر بودند. این رویداد در ولسوالی پشتونکوت ولایت فاریاب رخ داده است.
عبدالقدیر قادری، ولسوال پشتونکوت، نیز تأیید کرده است که افراد مسلح ناشناس شبانه وارد خانه این مادر و دختر شده و آنان را به ضرب مرمی به قتل رساندهاند. وی، دلیل این رویداد را دشمنی شخصی عنوان كرده و گفته که پولیس در تلاش شناسایی و بازداشت عاملان این رویداد است.
در افغانستان، خشونتها علیه زنان بیشتر در اثر رسم و رواجهای ناپسند و سطح پایین آگاهی مردم صورت میگیرد. از این رو، حدود چند هفته است که جوانی به نام خان ولی عادل در برابر خانوادهاش در پیوند به بد دادن دختران دست به اعتراض مدنی زده است. عادل میگوید: «در حال حاضر، رسم بد دادن یک رواج ناپسند در جامعه است، اما این رسم به گونه عادی در میان شهروندان کشور به ویژه خانواده خودش ادامه دارد.»
