امروز 26 سرطان مصادف با کودتای داوود خان است که 37 سال قبل از امروز در 26 سرطان 1352 اتفاق افتاد. این کودتا که رژیم شاهی را از میان برداشت، برای بار او نظام جمهوری در افغانستان را به میان آورد.
محمد داوود پسر سردار عبدالعزیزخان، کاکازادۀ ظاهر شاه، پادشاه آن وقت افغانستان بود که با این کودتا حاکمیتش سرنگون گشت. ظاهر شاه درین روز در ایتالیا بود و با از دست دادن قدرت در همان ایتالیا ماند و بعد تر اعضای فامیلش هم به ام پیوستند. در جریان کودتا به جز یک افسر اردو به نام «زرمتی» که تانکش در دریای کابل افتاد و مرد، به هیچکسی آسیب نرسید و به این صورت در درون خانوادۀ شاهی کودتای سفیدی به پیروزی رسید.
داوود که علاوه به پسر کاکا، خواهر ظاهرخان، زینب داوود را نیز به زنی گرفته بود، بعد ازکشته شدن ظاهرشاه و بعد مرگ هاشم خان، به یکی از قدرتمندترین و زورگو ترین فرد خاندان شاهی مبدل گشت. وی که در فرانسه تحصیل نموده بود با به عهده گرفتن مقامات بلند دولتی، از 1332 تا 1342 صدراعظم افغانستان نیزشد و با اینکه درزمان صدارت او تمامی مظاهر آزادی بیان و آزادی های سیاسی سرکوب گشت، اما در بخش تاسیسات زیر بنایی اقتصاد افغانستان درین دوره، نقش مهم وموثری ایفا کرد.
با به صدارت رسیدن داوود خان تلاش های صورت گرفت تا روابط افغانستان با ایالات متحدۀ امریکا بهبود یابد و به این خاطر او برادرش نعیم خان را به امریکا فرستاد و در دیداری با تالس وزیر خارجه وقت امریکا به نعیم خان گفته شد که تا زمانی مشکل خود را با پاکستان حل نسازید، ایالات متحده نمی تواند به دولت افغانستان کمک کند. دران زمان داوود خان یکی از مدافعان سر سخت آزادی پشتونستان بود و به این صورت رابطه با امریکا که پاکستان را به عنوان دوست مطمئن جهت جلو گیری از نفوذ شوروی به جنوب می دانست، نمی توانست بر قرار شود. درین دوره داوود خان به شوروی رو آورد و در بخش های مختلف اقتصادی، مخصوصا بخش تسلیحاتی به متحد و مشتری خوبی برای شوروی ها مبدل شد.
بعد از آنکه ظاهر شاه در 1342 دموکراسی را اعلان کرد و قانون اساسی 1343 ساخته شد، در مادۀ 24 این قانون به تصویب رسید که اعضای خانوادۀ شاهی حق شرکت د رمقامات بالایی قدرت را ندارد و به این صورت راه برای عروج باردیگر داوود خان و برادرش نعیم خان بر قدرت بسته شد و داوود خان با جناح پرچم حزب دموکراتیک خلق بیشتر نزدیک شد و روابطش با شوروی ها محکم تر گردید.
دهۀ دموکراسی که از 1332 تا 1342 ادامه یافت با آمدن هفت حکومت و مشکلات متعددی که دامنگیرش بود، روز تا روز نارضایتی مردم را از حکومت شاهی افزایش می داد و همان بود که داوود خان به عنوان یکی از نظامیان سرشناس رژیم و خاندان شاهی در 26 سرطان 1352 با حمایت مستقیم جناح پرچم و حمایت ضمنی اتحاد شوروی، کودتای سفیدش را به پیروزی رساند و رژیم جمهوری را اعلان نمود.
شوروی ها ازپیروزی این کودتا استقبال کردند و روابط ماسکو و کابل به شدت فشرده گشت. شوروی ها که خواهان اعمال سیاست فعالتر در منطقه بودند، داوود خان را بهترین فردی برای اعمال چنین سیاست هایی تشخیص داده و مخصوصا که هم با جناح پرچم بسیار نزدیک بود و هم درجۀ پشتونستان خواهی او به عنوان تهدید جدی برای پاکستان، بسیار بلند بود، چیزی که دقیقاً شوروی ها به دنبال آن بودند. به این خاطر کودتای 26 سرطان داوود خان شوروی ها را در تسلط کامل بر افغانستان قدمی پیش کرد.
داوود خان که بعد از کودتایش، به گونه ای در گرو شوروی ها قرار گرفته و حاکمیت خانواده فروپاشیده بود، بیشتر برای تحکیم قدرت شخصی خود تلاش داشت و به این خاطر قانون اساسی جدیدی ساخت و لویه جرگۀ کذایی را دایر نمود و از آن طریق به تحکیم و تضمین قدرت هفت سالۀ خود دست زد و بالاخره به تصفیۀ جناح پرچم پرداخت و به این صورت خود یکه تازعرصۀ قدرت شد، چیزیکه با روحیات خود خواهانۀ او کاملاً همخوانی داشت. داوود خان برای توضیح تصامیم جدید و قناعت دادن رهبری کرملین که اگر جناح پرچم تصفیه شده، اما روابط دو کشور همچنان پا برجا می ماند، به ماسکو رفت. برژنف که دران زمان در اوج رقابت با ایالات متحدۀ امریکا برای تسلط بر جهان رقابت می کرد، از حضور برخی از متخصصان زراعتی امریکا در شمال افغانستان که تازه استخدام شده بودند، بر داوود خان اعتراض کرد و چنین استخدام هایی را منوط به مشوره با شوروی قرار داد، اما داوود خان که فرد به شدت مغرور و ملی گرای افراطی بود، در برابر این تهدید و خواست برژنف به فوریت واکنش نشان داد و گفت که افغانستان یک کشور کاملاً مستقل است و در هیچ قرار داد و استخدامی خود را مکلف به مشوره با هیچ کشوری نمی بیند و به این صورت بعد از پنج دقیقه محل مذاکره را ترک کرد و یکراست به افغانستان برگشت و در جهت تغییر جدی سیاست هایش بر آمد.
داوود خان به پاکستان سفر کرد و از دیدار جنرال ضیا، حاکم نظامی پاکستان در کابل استقبال شانداری شد و بعد داوود خان به ایران ،لیبی، مصروعربستان سعودی رفت و با استقبال گرم سران این کشور ها رو به رو شد وشاه ایران پیشنهاد چند پروژۀ مهمی چون خط آهن و اعمار چند بند آب را برای داوود خان داد که دران وقت به یک ملیارد دالر می رسید.
داوود خان در برگشت از تهران، توقفی در هرات داشت و از ایدیولوژی ها وارداتی که اشارۀ مستقیم به دو جناح حزب دموکراتیک خلق داشت، انتقاد نمود و به این صورت آخرین حساب های خود را با کرملین تصفیه کرد. قتل میراکبر خیبریکی از رهبران جناح پرچم که بسیاری آن را توطئۀ خود حزب دموکراتیک می دانستند، تمسکی برای صحبت های تند رهبران هر دو جناح این حزب شد و در رویارویی مستقیم با داوود خان شد، دو جناحی که بعد از دیدار و دوری داوود خان از مسکو معجزه آسا به هم وحدت کرده و درحزب واحد دموکراتیک خلق افغانستان جمع شده بودند.
داوود خان که برای ارضای خود خواهی های جنون آمیزش افراد بیکاره و تحکم پذیری را در کابینه اش گرد آورده بود و بخشی از اردوی افغانستان در چنگ افسران خلقی قرارداشت، هیچگونه تدارکی برای پیش آمد ها نداشت و رهبران حزب دموکراتیک هم از رویارویی با داوود خان چندان هراسی نداشتند، مخصوصا که همسایۀ بزرگ شمالی نیز آنان را حمایت میکرد.
داوود خان بعد از اولین اظهار نظر های رهبران حزب دموکراتیک در مراسم تدفین خیبر که قتل او را به دولت نسبت می دادند، چند تن از افراد طراز اول این حزب به شمول تره کی و ببرک را دستگیر نمود و قبل از آنکه محاکمۀ برای این افراد تدویر نماید، افسران خلقی و پرچمی دست به کودتای خونینی زدند و در نیمه شب هشت ثور 1357 داوود خان با شانزده تن از افراد خانواده اش درین کودتا کشته که سال گذشته اجساد شان از یک گور دستجمعی در پلچرخی شناسایی و در تپۀ اسکاد با مراسم خاصی دفن گردیدند.
با کشته شدن داوود دودمان خاندان نادر که 44 سال بر افغانستان حکومت رانده بود، از میان رفت و با این مرگ روزگار خونبار دیگری با حاکمیت حزب دموکراتیک، بعد جهادی ها و بالاخره طالبان مستولی گشت که اینک با حضور 140 هزار نیروی غربی به رهبری ایالات متحدۀ امریکا در افغانستان ادامه دارد و کسی نمیداند که آیندۀ این ملت فقیر و فقر زده چه خواهد شد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
