خبرنگاران، زبان گویای مردم

رسانه ها که به عنوان رکن چهارم قدرت در بسیاری از کشور ها  تعریف می گردند، در پل زدن میان مردم و دولت  نقش مهمی را ایفا می نمایند. گزارشگران رسانه ها در هرجایی به دنبال حقیقت می گردند و این را وظیفۀ اصلی شان  می دانند تا پیام های واقعی را به گوش وهوش مردم برسانند و چون همه میدانیم که در بسیاری از کشور های دنیا تا هنوز شنیدن حقیقت تلخ است، لذا در دنیای نابرایری ها و دغل بازی های کنونی این حقیقتگو ها نمی توانند با دشمنی های خاصی مواجه نباشند و خطر های بسیاری را به جان نخرند. بدین لحاظ کار پرنجابت خبررسانی در جهان با دهها مخاطره همراه است.

در کشوری مثل افغانستان که از یکسو افرادی برقدرت اند که اکثر آنان سالها برشانه های مردم سوار وبرتوده ها استبداد روا داشته  و میخواهند وضعیت گذشته را به نفع شان حفظ نمایند و از سوی دیگر کار آزاد رسانه ای در افغانستان سابقۀ  درازی نداشته و نه تنها زورمندان که برخی از مردم نیز با اصول و فرهنگ آن آشنایی چندانی ندارند.

علاوه بران نیرو های خارجی در افغانستان که از روابط و بافت های سنتی جامعۀ قبیلوی افغانستان شناختی ندارند در زمینۀ کار رسانه ای و روابط و مناسباتی که خبرنگاران با لایه های مختلف اجتماع خود دارند و این لایه های میتوانند شامل دوست و دشمن گردد، مطلع نیستند، خود به خود برای کار گزارشگری در افغانستان چالش ها و مشکلات فراوانی را خلق می سازد.

در طول نه سالی که ازادی بیان با حدود و ثغور واقعی آن در افغانستان وجود داشته، چالش های بالا حوادث دردناکی را در کشور ما به وجود آورده و به این خاطر کار رسانه ای در افغانستان از کار های مشکلی  است که هم خون می خواهد و هم باج  می طلبد و بی دلیل نیست که برخی از نهاد های خبرنگاری، افغانستان را یکی از کشور های خطرناک و منطقۀ خطر ساز برای این شغل تفسیر کرده اند.

با اینکه در افغانستان دهها نهاد مدافع حقوق بشر، جامعۀ مدنی و رسانه ای وجود دارند، اما بهای که خبرنگاران افغان درین چهار سال در برابر شغل شان پرداخته اند، بی نظیر است. قتل اجمل نقشبندی، ذکیه ذکی، آماج، جوجو و لت و کوب دهها خبرنگار دیگر درین سالها این حقیقت را به اثبات می رساند.

برخورد های خشن با خبرنگاران درکشورما زمانی اوج بیشتر می گیرد که زور سالاران برای رسیدن به امتیاز های خاصی دست رد بر قانون و قانون سالاری می گذارند و به هر طریق غیر قانونی و ضد قانونی می خواهند امتیاز های اصلی را بربایند که یکی از آنها انتخابات است.

درچهار باری که در افغانستان طی نه سال گذشته، انتخابات برگزار شده، خبر نگاران رسانه های مختلف یا مورد اذیت و آزار قرار داده شده و یا لت و کوب شده و توهین و تحقیر گشته اند. درانتخابات اخیر نیز خبرنگاری از کلید با چنین تهدیدی از سوی ناظران یکی از کاندیدان روبه روشد، کاریکه سال گذشته دوتن از گزارشگران کلید در سروبی با آن  مواجه شدند.

نیرو های خارجی در افغانستان همیشه درگیر چنین جنجال های با خبرنگاران بوده و چندین نمونۀ آن درین سال ها درج تاریخ رسانه ها شده است. یکی از مشکلات اساسی که چنین وضعیتی را میان این نیرو ها و خبرنگاران به وجود می آورد، تماس گزارشگران با نیرو های مخالف دولت افغانستان است. گزارشگران کوشش می کنند تا برای ایجاد تعادل و بیطرفی برای گزارش ها و تحلیل های شان با سنخگویان طالبان در تماس باشند و در موارد ضروری نظر آنان را هم داشته باشند و یا حتی کوشش میکنند تا در مناطق زیر نفوذ مخالفان سفر کنند و از وضعیت درونی جنگ گزارش تهیه نمایندف آنان می کوشند تا با گرفتن تصویر درجریان جنگ، گزارشات شان را ثقه بسازند .

درین حالات برای این نیرو ها از روی این تماس ها و تصویر بر داری ها  شک ایجاد شده و دست به گرفتاری آنها می زنند و تا زمانیکه این غایله تصفیه می شود، مدتی تیر شده و سرو صدا های زیادی خلق کرده، اکثر رسانه ها با حساسیتی که در برابر این گرفتاری ها دارد، آنرا منعکس میسازند و در صنف خبرنگاران نوعی انزجار از چنین گرفتاری های به وجود می آید.

اما تجربه نشان داده است که تا حال اکثر خبرنگاران گرفتار شده به علتی که جرمی نداشته بعد از چند روز رها شده اند که خود نشان می دهند که بسیاری از این گرفتاری ها  سطحی و نا دقیق است.

به سلسلۀ چنین دستگیری های به تاریخ 25 سنبله ، محمد نادر خبرنگار محلی تلویزیون الجزیره در منطقۀ عینو مینۀ کندهار توسط نیرو های آیساف دستگیر شد، بعد در روز برگزاری انتخابات رحمت الله نیکزاد گزارشگر آشوشیتد پرس در ولایت غزنی توسط نیرو های آیساف دستگیر گردید و در همین روز حجت الله مجددی خبرنگار رادیو تلویزیون دولتی در کاپیسا به وسیلۀ نیرو های امنیت ملی توقیف شد. اما روز شنبه، سوم میزان اعلان گشت که این سه خبرنگار آزاد شده اند. حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان پس از دستگیری این افراد به وزارت اطلاعات و فرهنگ دستور داد تا درین مورد تحقیق نماید و علل این دستگیری ها را ارزیابی کند. علت این دستگیری ها تهیۀ عکس از عملیات نیرو های مخالف عنوان شده که آیساف ادعا می نماید که مخالفان از آن ها استفاده های تبلیغاتی می کنند.

این چنین دستگیری های جنگی و غیر قانونی که هرنیروی در هر جایی بتوانند آن را انجام بدهند، نه تنها آزادی بیان و رسانه ها را در کشور ما به چالش می کشد که به بدترین وجهی نقض قانون صورت می گیرد.

ازین برخورد ها نه تنها جامعۀ خبرنگاری از کار شان مایوس میگردند که مردم نیز به شدت آنرا تقبیح کرده و مخالفان ازان سود برده و خوشحال می شوند. کاریکه دولت افغانستان سخت باید در برابر آن بایستد و این یگانه دستاورد  درین چند سال را با چنگ و دندان حفظ نماید.