افغانستان که از سالها با همسایۀ جنوبی اش دچار مشکلات مهمی بوده، بعد از رفتن انگلیس ها از هندوستان و تجزیۀ این شبه قاره به هند و پاکستان، افغانستان بر سر مناطق پشتونستان و بلوچستان و خط فرضی دیورند، با پاکستان همیشه در جنجال قرار داشت.
بعد از آنکه امریکا در زمان تالس وزیر خارجۀ آن کشور و صدارت داوود روابط خود با افغانستان را مشروط به بهبود روابط با پاکستان قرارداد، روابط میان افغانستان و پاکستان همیشه نا هنجار باقی ماند و در زمان تجاوز شوروی به افغانستان این روابط به شدت بد و بالاخره خونین شد.
اما دولت های افغانستان همیشه در تقابل با پاکستان در روابط بسیار نزدیکی با هندوستان قرار داشته و افغانستان و هند به خریداران مهم تسلیحات شوروی مبدل گشتند.
بعد از تجاوز شوروی که دست پاکستان با کشور های اروپایی و امریکا متحدانه برضد دولت های زیر حمایت شوروی باز شد، افراد، گروه ها و تنظیم های بسیاری از خوان پاکستان که با کمک های امریکا و اروپا رنگین می شد، لقمه بر می داشتند و به این صورت دست پاکستان در داخل افغانستان چنان کشاده و گسترده شد که دیگر کسی توان پس زدن آن را نداشت.
ظهور طالبان، حمایت پاکستان را با خود داشت و در نه سال گذشته غربی ها قادر نشدند تا از منافع پاکستان در افغانستان و منطقه چشم بپوشند و خواهشات آنرا از نظر بیاندازند.
با اینکه پاکستان هیچ اقدامی برضد طالبان افغان نمی کند و جنگ او علیه طالبان خود پاکستان است، اما هرگز حمایت غرب را از دست نداده ودرین سالها بیشترین استفاده را از حضور نیرو های غربی در افغانستان کرده است.
اکنون غربی ها به این نتیجه رسیده اند که پاکستان شریک منافع مشترک آنها درمنطقه است نه چوبدستی که هر طور میل باشد، او را استعمال کنند.
اینکه دولت های افغانستان درین سالها از نزدیکی بسیار با هندوستان چه منفعتی دیده و چقدر در نگهداشت توازن قوای منطقه ای موفق بوده، جز مشکلات چیزی نصیب آن نشده. دولت های افغانستان باید با تمام کشور ها در روابط معینی قرار داشته باشند و ازین روابط هردو طرف نفع ببرد، اما بی توله شدن روابط میان کشور های متضاد منطقه که سرحدات شان چندین بار با خون رسم شده باشد، برای افغانستان ضعیف هیچ فایده ای ندارد.
ریچار هالبروک فرستادۀ خاص اوباما در امور پاکستان و افغانستان در سفری به دهلی اظهار داشت که ما در روابط خود میان هند و پاکستان همیشه منافع هردو طرف و توازن میان این دو کشور را رعایت میکنیم .
دیدار از هند به معنی پشت کردن به پاکستان و توقف در پاکستان معنی دلسرد شدن از هندوستان را ندارد و به این صورت امریکایی ها میخواهند با دو مشت دو کشور را با خود داشته باشد.
زیرا پاکستان سالهای سال به عنوان پرچمدار منافع غرب در برابر اتحاد شوروی قرار داشت و هندوستان بعد از فروپاشی اتحاد شوروی نقش مهم و جدیدی در منطقه به خود گرفت که اگر با پیمان شانگهای چین و شوروی هماهنگ شود، موازنۀ قدرت در آسیا را برهم خواهد زد، لذا هالبروک از دوستی و حد دوستی میان دو کشور حرف می زند. در حالیکه سیاست در افغانستان عموماً چرخشی بوده که گاه هند و گاه پاکستان محترم و معتبر پنداشته شده و به این صورت خود در درون این رقابت گم شده است.
هالبروک به این باور است که پاکستان بر سران طالبان نفوذ زیادی دارد و تا زمانیکه ازین نفوذ در استقرار صلح و کامیابی روند مصالحه استفاده نشود، ممکن نیست پروسۀ صلح به جایی برسد.
این بیان نشان می دهد که امریکا خود را متعهد به تامین منافع پاکستان در افغانستان می داند و مثل یک دوست حسابی هر حقش را به دست خود به او می سپارد. هالبروک با این بیان میخواهد بگوید که ممکن نیست تا زمانیکه دولت افغانستان به کاهش روابطش با هند دست نزند به مصالحه دست یابد. این از خواست های مهم پاکستان است که در قرار داد ترانزیب میان افغانستان و پاکستان نیز خود را نمایاند.
دران قرارداد به صراحت واضح شده که افغانستان از طریق بندر کراچی حق ورود هیچ کالای هندی را ندارد و به عکس ازین طریق نمی تواند به هند کالا صادر کند و دولت افغانستان این را پذیرفته است.
چون نیازش به بندر کراچی تمام راه ها جز اینکه این درخواست دولت پاکستان را بپذیرد، مسدود شده بود. مطمئناً که امریکا نیز ازین قرار داد استقبال میکند برای اینکه با این قرار داد ، حجم کالا های وارده از بندر چاه بهار به افغانستان را کم میسازد، چیزیکه امریکایی ها آنرا می خواهند.
با اینکه موفقیت پروسۀ صلح، دولت افغانستان را به گفتۀ هالبروک ناگزیر از نزدیک شدن به پاکستان می سازد، هند نمی تواند چنین اظهار نظری از یک فرستادۀ مهم امریکا را به فال نیک بگیرد و اینک که معاهدۀ ترانزیت میان افغانستا ن و پاکستان به امضا رسید، هند بیشتر خود را زیر فشار این قرار داد و روابط گرمی که آهسته آهسته میان افغانستان و پاکستان ایجاد میشود، دیده و در آینده به سیاست های ایالات متحده در منطقه به کراهت خواهد دید. چیزیکه افغانستان را ازان گریزی نیست و پاکستان همچنان در قضایای افغانستان نسبت به هرکشور منطقه دست بالای دارد و توانسته است به عنوان یک شریک قابل اعتماد بر امریکا و متحدان او خود را تحمیل کند که رسیدن هند و افغانستان تا آنجا کار آسانی نخواهد بود.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
