شعر ماهیت چند بعدی دارد، این چند بعدی بودن در تعریف ناپذیر بودن آن نیز دخالت دارد. درمورد هستی شناسی شعر سخن های بسیار گفته شده است. هرکس از زاویه دید خود از این « زبان برتر» برداشت هایی را ارایه نموده اند و شعر را « نوعی هستی» و نمادی از « زندگی معقول» در بستر اجتماع می خوانند. مفاهیم پلورالیستی که از شعر ارایه می شود بیانگر نگاه عمیق شعر به هستی است. چون شعر از ضمیر پاک انسان سرچشمه می گیرد و در بیابان وجود، درخت اندیشه را آبیاری می کند.
شعر نوع بودن است، اما این « بودن» با بودن عادی فرق می کند، همانگونه که شعر در ساخت زبان متفاوت جلوه می نماید و زبان فاخر تلقی می گردد، در انتقال مفاهیم انسانی نیز تاثیر چند بعدی دارد.
در این پدیده ادبی – هنری، ظرفیت های زیادی وجود دارد، به این بیان، هرکارکردی را که در قاموس اندیشه بشر جایگاه داشته باشد در شعر می توان آورد. کارکردهای مختلف در ماهیت شعر نهفته است. یکی از این کارکردها، کارکرد اجتماعی شعر است.
درهمه کشورها، ما نمونه های بارزی از کارکرد های اجتماعی شعر را سراغ داریم، در دهه های پسین سده نوزدهم زمانی که شعله های آتش جنگ جهانی اول از اروپا زبانه می کشید، شماری از شاعران و روشنفکران به کارکرد شعر اجتماعی پی بردند، پیامدهای جنگ و جنون فاجعه بار این جنگ را درشعر های شان منعکس کردند و نگاه جامعه اروپا را نسبت به جنگ تغییر دادند.
درشبه قاره هند زمانی که هژمونی برتانیا بر مردم حکومت می کرد و خودباوری مردم شبه قاره از بین می رفت، روشنفکر چون علامه اقبال، از زبان برنده شعر کمک گرفت و اجتماع خواب رفته شبه قاره را با سرودن سخن بیدار نمود.
نقش شعر در انقلاب ها و خیزش های مردمی، از بدیهی ترین مسایلی اند که در جریان تاریخ زندگی بشر رخ داده است. ازسویی، مفاهیمی که در قالب شعر مطرح می گردد، به دلیل جاذبه های زبانی و هنری که دارد به سرعت گسترش می یابد و در افکار عامه جا باز می کند.
وقتی شاعر به عنوان یک انسان دردمند، نمی تواند در برابر رویدادهای اجتماع خود بی تفاوت باشد، شعر نیز نمی تواند خارج از این رخ دادها اتفاق بیفتد و نمی تواند به عنوان پدیده مجرد و انتزاعی مطرح گردد. رخدادهای اجتماعی و سیاسی در چگونگی شکل گیری اندیشه شاعر تاثیر گذار است.
اما این شعراست که می تواند به صورت هدفمند، بار رسالت اجتماعی را به دوش بکشد و زمینه را برای تغییرات و تحولات اجتماعی هموار سازد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
