اگر به سال 1388 نگاهي بيندازيم، برگزاري انتخابات رياست جمهوري، تعامل سختگيرانهء ولسي جرگه با نامزدان كابينهء جديد آقاي كرزي، برگزاري كنفرانس بين المللي لندن براي افغانستان، حملهء سازمان يافتهء طالبان به شهر كابل، و عمليات مشترك در هلمند؛ از مهمترين حوادث سال محسوب مي شوند.
شاه حسين مرتضوي معاون مدير مسوول روزنامهء افغانستان و تحليلگر سياسي به اين نظر است كه انتخابات رياست جمهوري در افغانستان، مهمترين رويداد سياسي سال گذشته است كه با فراز و نشيب هاي زيادي همراه بود. در انتخابات رياست جمهوري افغانستان، انتخابات در دور اول با اتهام تقلب مواجه گرديد. كميسيون انتخابات اعلام كرد كه هيچ كانديدي برنده نشده است و به اين اساس، انتخابات به دور دوم رفت.
عصمت الله مونس استاد در يكي از ليسه هاي شهر كابل و عضو موسسه تحقيقاتي خاوران، برگزاري كنفرانس بين المللي لندن براي افغانستان را از اهميت زيادي برخوردار مي داند. آقاي مونس مي گويد: “با توجه به اينكه چينه زني هاي موجود در انتخابات رياست جمهوري، باعث ايجاد صف بندي هاي سياسي در كشور گرديد؛ برگزاري كنفرانس لندن، باعث شد تا جايگاه سياسي افغانستان در سطح جهاني، دوباره تثبيت گردد و جامعهء جهاني ادامهء همكاري با افغانستان را تعهد كنند.
محمد ضيا سلطاني معلم در يكي از ليسه هاي شهر كابل، برخورد عجيب و كم سابقهء ولسي جرگه با اعضاي كابينهء پيشنهادي آقاي كرزي را، از رويدادهاي مهم سال 1388 مي داند. در جريان دو مورد راي اعتماد ولسي جرگه به كابينهء آقاي كرزي در دور دوم رياست جمهوري اش، تنها 14 وزير در دو مرحله توانستند راي اعتماد به دست بياورند.
به نظر آقاي سلطاني؛ ناتواني افرادي چون انوارالحق احدي، اسماعيل خان، داكتر محمد امين فاطمي و سرور دانش كه گمان برده مي شد، از اقبال زيادي برخوردار هستند، از نقاط قابل توجه تقابل سياسي دو قوهء موجود در كشور مي باشد كه نشان داد، كشور ما تا پايداري سياسي فاصله زيادي دارد.
سيد جواد حسيني رهبر حزب اسلامي افغانستان جوان و يكي از كارشناسان و تحليلگران سياسي، حملات سازمان يافتهء طالبان به برخي از مراكز در شهر كابل را از حوادث مهم امنيتي در سال 1388 مي داند. در جريان سال جاري، طالبان در دو مرحله مراكزي در شهر كابل را هدف حمله قرار دادند. طالبان بار اول به فروشگاه واقع در مركز شهر كابل حمله كرده و باعث ايجاد چند ساعت درگيري در اين منطقه شدند كه به تخريب كامل تعمير فروشگاه انجاميد و در مرحلهء دوم دو مهمانخانه كه محل اقامت هندي ها بودند را در چهارراه انصاري شهر كابل، هدف قرار دادند.
به گفتهء آقاي حسيني؛ اين حملات باعث گرديد تا وضعيت امنيتي در كشور، تحت تاثير قرار گيرد. به دنبال اجراي اين حملات و بعد ازآنكه برخي از شاهدان مدعي شدند كه حمله كنندگان با استفاده از موترهاي شيشه سياه دست به حمله زده اند؛ شوراي امنيت ملي، استفاده از شيشه هاي دودي براي موترها را ممنوع كرد و نيروهاي پوليس بتاريخ 17 حوت سال جاري فلم موتر وزير امور داخله را پاك كردند تا مبارزه با گشت و گذار موترهاي شيشه دودي، بصورت جدي آغاز گردد.
عمليات مشترك در هلمند نيز از رويدادهاي مهم سال محسوب مي گردد. حميدالله فورمولي ليسانس اقتصاد و تحليلگر سياسي؛ اجراي اين عمليات را آزموني براي ستراتيژي جديد بارك اوباما مي داند. به گفتهء آقاي فورمولي؛ اوباما در دسمبر سال 2009 ستراتيژي جديد خود را اعلام كرد كه قرار است در قالب آن، 30 هزار عسكر به افغانستان اعزام شود.
جنرال محمد ظاهر عظيمي سخنگوي وزارت دفاع ملي، عمليات مشترك در هلمند را يك دستاورد كلان براي دولت افغانستان دانست. آنچه از نظر آقاي عظيمي به عنوان نقطهء اهميت اين عمليات محسوب مي شود، اين است كه اين عمليات توسط نيروهاي اردوي ملي رهبري گرديد و تلفات غيرنظاميان نيز در جريان آن كم بود.
البته عمليات مشترك در هلمند، بدون هيچ تلفات غيرنظامي نبود. به اساس گزارشهايي كه در روزهاي جريان عمليات مشترك در مارجهء هلمند نشر شده بود، حد اقل سيزده تن غيرنظامي كشته شدند كه از جمله چند عضو يك فاميل نيز شامل كشته شدگان بود.
حامد كرزي رييس جمهور بتاريخ اول حوت و در جريان افتتاح سال پنجم تقنيني شوراي ملي، به كشته شدن غيرنظاميان در جريان جنگ هلمند اشاره كرده و تصويري از يك دختر خُرد سال را نشان داد و گفت كه اين دختر، تنها عضو باقي ماندهء يك خانواده بوده است كه تمام اعضاي فاميلش بر اثر فير يك راكت كشته شده اند و تنها او از ميان اعضاي فاميل خود نجات يافته است.
محمد رضا مونس، كارشناس حقوق به اين نظر است كه اظهارات تلخ و سراپا توهين رييس جمهور ايران در سفر به كابل، از حوادث منفي و متاثركننده در سال 1388 مي باشد. به گفتهء آقاي مونس؛ از آنجاييكه ايران از موفقيت افغانستان و همچنين موفقيت نيروهاي بين المللي در افغانستان هراس دارد و اساساً از اجماع بين المللي عليه فعاليت هاي هستوي خود مي ترسد، كوشش مي كند تا از هرزمينه اي براي مانور تبليغاتي استفاده كند. از همين رو، رييس جمهور ايران در كابل، لحني را به كار بست كه گويا حضور خارجي ها براي اشغال افغانستان صورت گرفته است.
به گفتهء آقاي مونس؛ اين درحالي است كه امريكا و كشورها و همچنين سازمان ناتو، بر اساس رضايت افغانستان شامل دولت و مردم، به كشور ما نيرو فرستاده و اين نيروها، باعث مي گردد تا كشور از رفتن به كام جنگ داخلي نجات يابد. آقاي مونس تاكيد مي كند كه آنچه باعث گرديده تا افغانستان محتاج به حضور نيروهاي خارجي گردد، مداخلات منفي كشورهاي همسايه با افغانستان بخصوص ايران و پاكستان در سي سال گذشته بوده است، كه مانع از به وجود آمدن تفاهم و سازش ملي در كشور گرديده است.
در سال 1388 دستاورد افغانستان در مبارزه با مواد مخدر خوب بوده است. بر اساس گزارشي كه از سوي ادارهء مبارزه با جرايم و مواد مخدر سازمان ملل منتشر شده، در توليد مواد مخدر در افغانستان 22 درصد كاهش به وجود آمده است. زلمي افضلي سخنگوي وزارت مبارزه با مواد مخدر در اين زمينه مي گويد كه در سال 1389 نيز دولت پلان دارد تا در 10 ولايت، محو كوكنار را عملي سازد تا شمار ولايت هاي عاري از كوكنار به 25 ولايت برسد. به گفتهء آقاي افضلي؛ هم اكنون 60 درصد از ولايت هاي افغانستان از كوكنار عاري شده اند. آقاي افضلي مي گويد كه مبارزه با مواد مخدر در ولايت هاي سرپل، بغلان، بادغيس، ارزگان، قندهار، فارياب، لغمان، كنر، دايكندي و كاپيسا آغاز خواهد شد.
در حاليكه گزارش سازمان ملل كاهش 22 درصدي توليد مواد مخدر در افغانستان را نشان مي دهد، ديمتري روگوزين نماينده روسيه در سازمان ناتو از بي توجهي سازمان ناتو و قواي امريكايي در مبارزه با مواد مخدر در افغانستان شكايت كرده است. روگوزين بتاريخ 22 حوت در مسكو گفته است كه قواي بين المللي مستقر در افغانستان جلو رشد مواد مخدر را نگرفته و روسيه از قاچاق مواد مخدر افغانستان به روسيه متضرر مي شود. به گفته آقاي روگوزين سالانه 30 هزار روسي جان خود را به خاطر اعتياد از دست مي دهند كه اين يك جنگ اعلان نشده عليه روسيه محسوب مي شود.
مدير اجرايي:
اولين موضوعي كه در آغاز سال 1388 فضاي سياسي افغانستان را تحت تاثير قرار داده بود، ايجاد يك پست اجرايي در دولت افغانستان بود. آن زمان گفته مي شد كه قرار است يك پست جديد تحت عنوان مدير اجرايي در دولت افغانستان ايجاد شود. به اساس پيشبيني كه از سوي تحليلگران صورت مي گرفت، گفته مي شد كه قرار است فردي كه در سمت رييس اجرايي گماشته مي شود، از صلاحيت اجرايي زيادي برخوردار باشد.
در شماري از روزنامه هاي چاپ كابل در اوايل سال 1388 گزارشي به نشر رسيد كه نشان مي داد آقاي كرزي نيز با ايجاد چنين پستي موافقت كرده است. حتي برخي از كارشناسان پيشبيني مي كردند فردي كه قرار است به حيث مدير اجرايي منصوب شود، سمت صدر اعظمي را عهده دار خواهد بود. عارف حسيني كارشناس و تحليلگر سياسي تاييد مي كند كه اشاعهء چنين خبري، وضعيت سياسي كشور را تحت تاثير قرار داده بود و حتي گفته مي شد كه ممكن است زلمي خليل زاد سفير امريكا در افغانستان در سالهاي گذشته، در اين سمت منصوب و مشغول به كار شود.
همايون حميد زاده سخنگوي وقت رييس جمهور بتاريخ پنجم حمل سال 1388 در مورد ايجاد چنين سمتي در كنار رييس جمهور با نام صدراعظم، واكنش نشان داده و آن را مخالف قانون اساسي كشور دانست. از سوي ديگر ريچارد هالبروك نماينده خاص باراك اوباما رييس جمهور امريكا در امور افغانستان و پاكستان نيز عين نظر را مطرح كرده و گفته بود كه آنچه در گزارش گاردين در خصوص ستراتيژي امريكا نسبت به افغانستان انعكاس يافته صحيح نمي باشد.
در گزارش گاردین كه در اوايل سال 1388 به نشر رسيده، آمده بود که امريكا و متحدان اروپایی اش، می خواهند يك پست ديگري چون صدراعظمي يا شبيه آن را در نظام افغانستان ایجاد کنند. هالبروک با اشاره به این بخش از گزارش گاردین گفته بود كه شمار زیادی از افغانها نیز خواستار نظامی پارلمانی هستند؛ اما نظام کنونی (ریاستی) افغانستان براساس قانون اساسی افغانستان ایجاد شده و هیچکس نباید برای تغییر قانون اساسی این کشور تلاش کند؛ مگر از راه قانونی که قبلاً پیشبینی شده است.
در قانون اساسی افغانستان، نظام حاكم بر كشور، ریاستی تعریف شده که در آن، رئیس جمهور و دو معاونش از طریق رای گیری سری و مستقیم از طریق برگزاری انتخابات آزاد برگزیده می شوند. از سوي ديگر در قانون اساسي، مرجع تعديل قانون اساسي و همچنين تشريفات لازم براي اين كار نيز مشخص شده است و به اساس پيشبيني قانون اساسي، تنها لويه جرگه مي تواند اين كار را انجام دهد.
روزنامهء هشت صبح چاپ كابل بتاريخ 6 حمل سال 1388 در تحليلي كه در همين مورد به نشر رساند، خاطر نشان ساخته بود كه آنچه باعث گرديده تا چنين ذهنيتي ايجاد گردد، تمركز قدرت در شخص رييس جمهور مي باشد. اين روزنامه در تحليل خود آورده بود كه چندي پيش، رسانه ها به نقل از احمدضيا معاون اول رييس جمهور گزارش داده بودند كه وي از عدم صلاحيت معاونان رييس جمهوري انتقاد كرده است.
نشست سه جانبه و بهبود روابط:
در ماه حمل سال 1388 خبر دادند که نشست سه جانبه دربارهء افغانستان، با حضور نمایندگانی در سطح معاونان وزاری امور خارجه از سه کشور افغانستان، ایران و پاکستان در اسلام آباد پایتخت کشور پاکستان برگزار گرديد. در همان تاريخ، خبرگزاری رسمی ایران (ایرنا) در گزارشی از پاکستان اعلام کرد که در نشست سه جانبهء معاونان وزاری خارجهء سه کشور که در تعمیر وزارت خارجهء پاکستان برگزار گردید، مسايل منطقوي و موضوع افغانستان و همچنين همكاريهاي سه جانبهء تهران، كابل و اسلام آباد، در راستای تامین امنیت در منطقه، از سوي نمايندگان سه كشور، مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است.
داكتر “محمد ياسين صميم حيدريان” كارشناس و تحليلگر سياسي؛ به اين نظر است كه آن نشست، باعث گرديد تا روابط افغانستان و پاكستان، از سردي و دوري ناشي از حمله بر سفارت هند خارج شود و ميزان همكاري ميان افغانستان و پاكستان گسترده تر گردد.
تجليل محدود از پيروزي:
سال 1388 جشن پيروزي مجاهدين به صورت محدود برگزار گرديد. اين درحالي بود كه پيش از آن، از هشتم ثور با شكوه زياد تجليل مي گرديد. در خبرها به نقل از جنرال عظيمي سخنگوي وزارت دفاع ملي اعلام شد كه اين جشن به خاطري كه بخشي از هزينهء آن، به آسيب ديدگان زلزله و سيلاب در ولايت هاي ننگرهار و بدخشان اختصاص يافته، بصورت محدود برگزار خواهد شد.
اما كارشناسان مي گويند كه آنچه باعث گرديده تا دولتمردان؛ در تجليل از هشتم ثور به مراسم محدود اكتفا كنند، اين است كه در هشت ثور 1387 افراد مسلح بر محل برگزاري جشن، تيراندازي كرده و باعث اخلال در نظم محفل شده بودند. احمدولي نامجو يكي از شهريان كابل در اين مورد مي گويد: “سال گذشته (1387) طالبان دولت را ترساند. به همين خاطر امسال جشن محدود برگزار گرديد.
انتخابات رقابت نابرابر:
برگزاري انتخابات در 29 اسد سال 1388، مهمترين رويداد سياسي اجتماعي اين سال بود. در اين انتخابات، اگرچه شمار شركت كنندگان، بيشتر از 40 تن بود؛ اما تعدادي از نامزداني كه در اول براي وارد شدن به اين رقابت اعلام آمادگي كرده بودند، از حضور در رقابت خودداري كردند و در نتيجه؛ رقابت چندان دلچسبي در انتخابات شكل نگرفت.
علي آقا مزيدي سردبير هفته نامه جامعه و يكي از تحليلگران سياسي و نويسندگان در كابل، وارد نشدن افرادي چون انوارالحق احدي، علي احمد جلالي و زلمي خليلزاد را، باعث كمرنگ شدن رقابت در اين انتخابات مي داند. به گفتهء آقاي مزيدي؛ اگرچه تلاش هاي تيم داكتر عبدالله در برابر طرفداران آقاي كرزي، اين رقابت را جدي كرده بود؛ اما با توجه به اينكه در آغاز گفته مي شد، اين افراد نيز در رقابت وارد مي شوند، به انتظارهايي كه در خصوص شدت يافتن رقابت بود، پاسخ داده نشد.
عبدالكريم رضايي حقوقدان، انتخابات سال 1388 را يك انتخابات پرجنجال مي داند؛ زيرا به گفتهء وي به دنبال برگزاري انتخابات رياست جمهوري در 29 اسد سال 1388، مشكلات ديگري اين انتخابات را در بر گرفت. طرفداران داكتر عبدالله مدعي شدند كه در انتخابات، تقلب شده است. جدي شدن اين موضوع، باعث گرديد تا شكايت هايي در كميسيون شكايت هاي انتخاباتي به ثبت برسد كه سرانجام باعث گرديد تا ميزان آراي مربوط به حامد كرزي كه در ابتدا بيشتر از 50 درصد اعلام شده بود، كاهش يافته و سرانجام انتخابات رياست جمهوري به دور دوم كشيده شود.
داكتر عبدالله عبدالله رقيب انتخاباتي آقاي كرزي در دور دوم انتخابات، از مشاركت در انتخابات خودداري كرد. وي كه خود داري خود از مشاركت در دور انتخابات را در تالار لويه جرگه اعلام داشت، مدعي شد كه به بي طرفي كميسيون انتخابات، باور ندارد. پيش از آن، تيم داكتر عبدالله خواستار بركناري رييس كميسيون انتخابات و دو تن از كارمندان بلندپايهء ديگر اين كميسيون شده بود.
به دنبال خودداري داكتر عبدالله از شركت در دور دوم انتخابات، كميسيون انتخابات حامد كرزي را به عنوان برندهء انتخابات اعلام كرد. آقاي كرزي در اولين سخنراني خود بعد از اعلام برنده شدن از سوي كميسيون انتخابات، قول داد كه در حكومت جديد خود، به شدت با فساد اداري مبارزه كند.
عبدالرحمن هوتكي رييس سازمان حقوق بشر و حفظ محيط زيست افغانستان مي گويد كه مبارزه با فساد، يكي از چالش هاي اصلي حكومت جديد است. به دنبال اعلام پيروزي آقاي كرزي در انتخابات رياست جمهوري، مقامات كشورهاي امريكا، انگلستان، آلمان و فرانسه خواستار مبارزهء حكومت جديد با فساد اداري شدند.
محمدياسين عثماني رئيس ادارهء عالي نظارت بر مبارزه با فساد اداري مي گويد كه اعمال نفوذ زورمندان در دوسيه هاي فساد اداري و وجود قوانين فساد برانگيز در كشور، از عوامل بازدارنده در مبارزه با فساد اداري در كشور مي باشد. به گفتهء قدرت الله جاويد خبرنگار روزنامهء هشت صبح؛ دست داشتن مقام هاي ارشد دولتي در فساد اداري، حرف تازه اي نيست كه مطرح مي شود. پيش از اين، مقام هاي حارنوالي افغانستان، ليستي از وزيران كنوني و پيشين حكومت افغانستان را به نمايندگان ارائه داشتند كه متهم به فساد اداري هستند و دوسيه هاي فساد شان در حال اجرا مي باشد.
جنجال هاي شكل گرفته در انتخابات، باعث گرديد تا دست اندركاران حكومت افغانستان، در رخصتي زمستاني شوراي ملي، قانون جديدي را براي انتخابات تصويب كرده، از طريق فرمان رييس جمهور توشيح كند كه در آن به عضويت خارجي ها در كميسيون انتخابات پايان داده شد.
حامد كرزي رييس جمهور بتاريخ اول حوت سال 1388؛ طي سخنراني در جريان افتتاحيه سال پنجم تقنيني شوراي ملي؛ با يادآوري اينكه انتخابات رياست جمهوري بدنام شد، تصويب و توشيح قانون جديد انتخابات را گامي در راستاي افغانيزه كردن انتخابات عنوان كرد.
انتخابات افغانستان، براي نمايندگي سازمان ملل در افغانستان نيز جنجال ساز شد. پيتر گالبرايت معاون امريكايي دفتر نمايندگي سازمان ملل متحد در كابل، مدعي شد كه اين نمايندگي از تقلب در انتخابات آگاه بوده؛ اما در اين مورد سكوت كرده است. كاي آيده رييس دفتر نمايندگي سازمان ملل در كابل، اين موضوع را منكر شده و معاون امريكايي خود را از كار بركنار كرد.
كنفرانس لندن:
برگزاري كنفرانس لندن؛ يكي از رويدادهاي قابل توجه در سال 1388 بود. در اين كنفرانس كه در ماه جدي سال 1388 برگزار گرديد، دولت افغانستان طرحي را مبني بر مصالحه با مخالفان ارائه كرد كه مورد استقبال كشورهاي كمك كننده به افغانستان نيز قرار گرفت.
شاه حسين مرتضوي معاون مدير مسوول روزنامهء هشت صبح، كنفرانس لندن را پيدا شدن يك پشتوانه براي طرح مصالحهء دولت مي داند. در اين كنفرانس، 140 مليون دالر براي كمك به پروسه هاي مربوط به مصالحه تعهد گرديد.
به گفتهء آقاي مرتضوي؛ اگر دولت افغانستان بتواند مخالفان خود را متقاعد به مصالحه بكند، مي توان پاياني براي جنگ در افغانستان تصور كرد؛ اما مشكل در اين است كه مخالفان دولت افغانستان هنوز به درخواست دولت افغانستان جواب مشخصي نداده است.
حامد كرزي رييس جمهور كشور در جريان افتتاحيهء سال پنجم شوراي ملي، با وصف اينكه از طالبان بخاطر زمينه سازي كشته شدن غيرنظاميان انتقاد كرد، از آنان خواست تا از جنگ دست كشيده و به مصالحه بپيوندند؛ اما طالبان در اين مورد جواب مثبت ارائه نكرده اند.
هارون زرغون سخنگوي حزب اسلامي گلبدين حكمتيار، با انتشار بيانيه اي در انترنت اعلام كرد كه موضع اين حزب در برابر دولت تغيير نكرده و اين حزب، زماني از مصالحه با دولت استقبال مي كند كه قواي خارجي از افغانستان خارج گردد و يا چوكات زماني براي آن تعيين گردد.
كشتار غير نظاميان سريال ناتمام:
يكي از عوارض جنگ در افغانستان در طول سي سال گذشته كشتار غيرنظاميان بوده است. علي مزيدي سردبير هفته نامهء جامعه؛ كشته شدن غيرنظاميان را يكي از سريال هاي تلخ و در عين حال دوامدار جنگ در افغانستان مي داند كه در هشت سال گذشته نيز ادامه يافته است.
در گزارشي كه به نقل از بخش حقوق بشر نمايندگي سازمان ملل در افغانستان در سايت مطالعات افغانستان منتشر گرديده، آمار قربانيان غيرنظامي در سال 2009 ميلادي، بالغ بر 3070 تن بوده است. بر اساس اين گزارش؛ بيش از 59 درصد قربانيان در سال 2009 ميلادي كه سه فصل از سال 1388 را احتوا مي كند، بر اثر انفجار بمب از سوي شورشيان، کشته شده اند؛ درحاليکه 30 درصد اين تعداد، بر اثر حملهء هوايي طیاره های امريکايي و ناتو جان خود را از دست دادند.
در گزارشي كه از سوي بخش حقوق بشر نمايندگي سازمان ملل تهيه شده است؛ آمار دقيق كشته شدگان غير نظامي در شش ماه اول سال 2009 ميلادي كه تنها يك فصل از سال 1388 را شامل مي شود، 1013 تن اعلام گرديده كه نسبت به سال گذشته؛ 24 در صد افزايش را نشان مي دهد. در اين گزارش، شمار كشته شدگان غيرنظامي توسط طالبان، 595 تن و قربانيان به قتل رسيده توسط نيروهاي طرفدار دولت، 310 تن عنوان گرديده است.
سازمان ملل، در تازه ترين گزارش خود اعلام كرده است كه بيش از يك هزار غيرنظامي، در شش ماه اول سال جاري به قتل رسيده اند. در گزارشي به نقل از شبكه تلويزيوني سي ان ان، با نقل اين خبر آمده است كه آمار كشته شدگان غيرنظامي در جريان شش ماه اول سال 2009 كه يك فصل از سال 1388 را در بر مي گيرد؛ درحالي به 1000 بالغ مي شود كه در مدت مشابهي در سال 2008، تلفات غيرنظاميان 818 تن بوده و در سال 2007، ميزان غير نظاميان كشته شده؛ 648 تن اعلام گرديده است.
اين آمار و ارقام، نشان مي دهند كه سريال كشتار غيرنظاميان در افغانستان، طي سال 1388 نسبت به سالهاي گذشته، تراژيك تر بوده است. حسن عزيزي نويسنده و تحليگر سياسي، به اين نظر است كه اگر به كشته شدن غيرنظاميان در كشور پايان داده نشود و تلاش هايي صورت نگيرد تا از كشته شدن غيرنظاميان جلوگيري شود، شرايط در افغانستان نيز پيچيده تر خواهد شد.
به گفتهء آقاي عزيزي؛ دولت افغانستان و قوت هاي خارجي، بايد تاكتيكي را روي دست بگيرند كه در آن، به غيرنظاميان آسيب نرسد؛ زيرا آسيب رسيدن به غيرنظاميان، باعث مي گردد تا حمايت مردم از دولت كاهش يابد و زمينه براي مانور تبليغاتي طالبان، فراهم شود.
