سال 2010ميلادي از سوی سازمان ملل متحد، “سال جوانان” نام گذاری شده است. براساس گزارشها؛ این سازمان اعلام کرده که انگیزهء اصلی برای نامگذاری سال 2010 به جوانان، ارجگذاری به این نیروی عظیم انسانی است.
جوانان، رهبری آیندهء جهان را عهده دار خواهند بود. برای رهبری بهتر آینده، لازم است تا جوانان از علم، دانش، حرفه، فن و مهارت های لازم جهت ترسیم یک آیندهء مطلوب برای جهان برخوردار شوند. در این راستا تمامی جوامع بشری موظف اند تا در زمینه سازی رشد مطلوب برای جوانان خود، کارهای مناسبی را صورت دهند.
افغانستان، یکی از کشورهایی است که بیشترین نیروی جوان را دارد. برخی از گزارشها نشان می دهند که در مجموع 10 میلیون از جمعیت 25 میلیون نفری افغانستان را جوانان میان سالهای 18 تا 24 سال تشکیل می دهند. البته آمار دقیق جمعیت افغانستان معلوم نیست؛ زیرا بعد از سال 1357 احصائیهء دقیقی صورت نگرفته و تمامي آمار و ارقام، تخمینی می باشند. از همین رو، جمعیت افغانستان از 25 میلیون نفر تا 37 میلیون نفر اعلام شده است که نشان می دهد حتی تخمین هایی که در مورد جمعیت افغانستان صورت می گیرند، نیز تفاوت بسیار فاحشی نسبت به هم دارند.
اما آماری که در مورد ترکیب جمعیت افغانستان اعلام شده است، نشان می دهد که در مجموع، 65 درصد نفوس افغانستان را نیروی جوان تشکیل می دهد. با توجه به اینکه جوانان، اکثریت نفوس افغانستان را تشکیل می دهند، لازم است تا برای رشد جوانان در افغانستان، توجه خاصی صورت گیرد.
یکی از سوال هایی که وجود دارد، میزان مشارکت جوانان در رهبری جامعهء افغانستان می باشد. سوال این است که با توجه به موجودیت جمعیت 65 درصدی جوانان در افغانستان، فیصدی مشارکت جوانان در رهبری جامعه چقدر است؟ به نظر می رسد كه نمی توان به این پرسش، جواب مشخصی ارائه کرد؛ زیرا جوانان در سطوح رهبری افغانستان جایگاه خاصی ندارند.
برای برخی از پست های رهبری در افغانستان، محدودیت سنی وجود دارد. برای ریاست جمهوری به چهل سال سن و برای وزارت و یا عضویت در مجلس سنا، به 35 سال سن ضرورت است. اینکه افرادی با این سال، چقدر می توانند از جوانان نمایندگی کنند؟ موضوعی است که در مورد آن، نظرهای متفاوتی وجود دارد.
با توجه به اینکه با 25 سال سن، می توان در مجلس نمایندگان و با 18 سال سن می توان در شوراهای ولایتی عضویت یافت، این دو ارگان می توانند صحنهء حضور جوانان در قدرت باشند. شکی نیست که با توجه به ترکیب جوان جامعه، هر کسی بخواهد به مجلس نمایندگان یا شوراهای ولایتی راه یابد، باید از آرای جوانان بهره ببرد؛ اما آیا جوانان، خود می توانند طرف اعتماد یکدیگر قرار گیرند؟
در دورهء دولت انتقالی، قرار بود برای جوانان و سازماندهی امور مربوط به جوانان، اداره ای در حد وزارت مشاوریت و یا حتی وزارت وجود داشته باشد. خانم آمنه افضلی به عنوان اولین و تنها وزیر در امور جوانان، چندی به کار مشغول بود؛ اما در دروهء بعد از حکومت انتقالی، ادارهء جوانان در حد یک ریاست تنزیل کرده و به وزارت اطلاعات و فرهنگ تعلق گرفت. اکنون امور جوانان، دراداره ای زیرنظر وزیر اطلاعات و فرهنگ افغانستان سازماندهی می شود.
سازمان ملل، سال 2010 میلادی را سال جوانان نام گذاری کرده است. این به معنی ارجگذاری به نیروی فکری جوانان برای رهبری آیندهء جهان می باشد. بدیهی است که افغانستان نیز تابع همین طبیعت جهانی بوده و جبراً رهبری آیندهء افغانستان نیز به جوانان فعلی، تعلق خواهد گرفت؛ اما پرسش این است که آیا جوانان کنونی افغانستان، از چه زمینه های رشد و استقلال فکری برخوردار می باشند تا بتوانند رول مناسبی در رهبری آیندهء افغانستان داشته باشند.
برخی از کارشناسان، به این نظر می باشند که جامعهء جوان افغانستان، از نظر رهبری سیاسی و روانی، تحت تاثیر رهبرانی قرار دارند که سیاست آشکاری در راستای رشد جوانان ندارند. آنچه به حیث یک مشکل وجود داشته و دارد، این است که بسیاری از کسانی که در افغانستان به عنوان رهبران گروه های سیاسی، قومی، اجتماعی و فرهنگی شناخته شده اند، کدام رغبت یا سیاست یا ابتکاری را برای رشد و بهترسازی اوضاع عمومی کشور به شمول جوانان، ندارند.
سیاست گذاری ها در افغانستان بصورت مقطعی صورت می گیرد. با توجه به اینکه فساد اداری در افغانستان به حیث یک معضل عمومی معرفی و شناخته شده است، امروزه توانمندی جامعه در این مبارزه به مصرف می رسد. البته نتیجهء به دست آمده، مورد رضایت قرار ندارد. با توجه به این مسئله برنامه ریزی برای رشد ظرفیت های رهبری جوانان در افغانستان، در درجهء چندم از اهمیت قرار داشته و با بی توجهی رهبران جامعه، مقابل و مواجه می باشد؛ از این رو میتوان گفت که جایگاه جوانان در افغانستان، مبهم می باشد.
