کلید گروپ دریافته است که ۱۰ ولسوالی ولایات حوزهی غرب فاقد مکتب دور لیسه هستند و در یک و‌نیم دهه‌ی اخیر هزاران شاگرد در این ولسوالی‌ها از ارتقای سویه تعلیمی شان محروم مانده‌اند.
روسای معارف ولایات غربی افغانستان، کمبود تشکیلات اداری، تهدیدات امنیتی، راه‌های دشوارگذر بعضی از ولسوالی‌ها و حضور مخالفین مسلح دولت را از عوامل اصلی عدم تاسیس مکاتب لیسه در برخی از ولسوالی‌های هرات، فراه، غور و بادغیس عنوان می‌کنند.
براساس معلومات روسای معارف ولایت‌های حوزهی غرب، ولسوالی‌های فارسی، زیرکوه، پشت کوه و زاول در هرات، جوند و بالامرغاب در بادغیس، بکواه، گلستان و خاک سفید در ولایت فراه و همچنان ولسوالی چهارسده در ولایت غور فاقد مکتب دوره‌ی لیسه بوده و بیشتر از ۵۰۰ هزار شاگرد در این ولایات از حق آموزش سواد محروم شده‌اند.
معلومات کلید گروپ همچنان نشان می‌دهد که در ولسوالی‌های بکواه، گلستان و خاک سفید فراه طی هژده‌سال اخیر بنا به حاکم‌بودن فضای سنتی و مخالفت گروه طالبان، مکاتب دخترانه فعال نبوده است و در جریان دوسال اخیر هفت مکتب دخترانه از سوی گروه طالبان در ولایات فراه و بادغیس نیز تخریب گردیده است.
با وجود این مسوولان معارف ولایات حوزهی غرب بیان می‌دارند که در سایر ولسوالی‌ها نیز به خاطر تهدیدات امنیتی شرایط نظارت برای کارمندان سکتور معارف مهیا نیست.
به گفته‌ی این مسوولان عدم نظارت معارف سبب شده است که برخی از معلمان و شاگردان در سطح ولسوالی‌ها حاضری منظم نداشته باشند و از پلان درسی معارف عقب بمانند.
بربنیاد طرزالعمل ایجاد مکاتب، 8 کیلومتر فاصله میان مکاتب، ظرفیت استخدام 20 الی 22 معلم مسلکی و سکونت 250 خانواده در یک منطقه از معیارات اصلی برای ساخت مکاتب دور لیسه محسوب می‌شود.
مسوولان دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر در حوزهی غرب از عدم دسترسی شاگردان برخی از ولسوالی‌ها به مکاتب دوره‌ی لیسه اظهار نگرانی می‌کنند.
آنان حکومت را در زمینه‌ی توسعه مکاتب لیسه به کم‌توجهی متهم کرده و می‌گویند: دادخواهی‌ها اندکی در این راستا صورت گرفته است.
طبق آمارهای ریاست معارف ولایت هرات با آن‌که یک میلیون شاگرد در یک هزار و 42 باب مکتب این ولایت درس می‌خوانند اما ولسوالی‌های فارسی، پشت‌کوه، زیرکوه و زاول تا اکنون عاری از مکاتب لیسه هستند.
روح‌الله ازهد؛ رییس معارف ولایت هرات به کلید می‌گوید: در کنار ولسوالی‌های ذکر شده کارمندان این اداره از مکاتب ولسوالی‌های کشک کهنه، چشت و گلران هم به دلیل تهدیدات امنیتی نظارت کرده نمی‌توانند.
آقای ازهد کمبود تشکیلات، ناامنی و چالش‌های محیطی را از عوامل اصلی عدم تاسیس مکاتب لیسه در برخی از ولسوالی‌های هرات عنوان می‌کند.
به گفته‌ی وی نبود مکاتب لیسه، فقر اقتصادی و ناامنی سبب شده است که 350 هزار شاگرد از حق آموزش محروم شوند.
با آن‌هم رییس معارف هرات بیان می‌دارد، در مناطقی که مکاتب دولتی با فاصله‌ی دورتر قرار دارند موسسات و نهادهای کمک‌کننده در تلاش‌اند تا برای کودکان آن مناطق سواد خواندن و نوشتن را آموزش دهند.
با این حال مسوولان امنیتی بر حفط تامین امنیت مکاتب تاکید دارند.
عبدالاحد ولی‌زاده؛ سخنگوی پولیس هرات یکی از مشکلات اساسی نیروهای امنیتی را کمبود تشکیلات بیان می‌دارد اما اضافه می‌کند که نیروهای امنیتی مستقر در سطح ولسوالی‌ها امنیت شاگردان و معلمان مکاتب را تامین می‌نمایند.
کلید گروپ همچنان دریافته است که سه ولسوالی ولایت فراه طی هژده‌سال گذشته فاقد مکتب دخترانه و دوره‌ی لیسه بوده است.
صادق حلیمی؛ سرپرست اداره‌ی معارف ولایت فراه حضور مخالفین مسلح دولت، نبود معلم مسلکی زن و نبود منابع مورد ضرورت را، از عوامل اصلی نبود مکاتب دخترانه و دوره‌ی لیسه در ولسوالی‌های گلستان، خاک سفید و بکواه بیان می‌دارد.
آقای حلیمی به کلید می‌گوید: طی دوسال اخیر پنج باب مکتب دخترانه‌ی در فراه نیز از سوی گروه طالبان به آتش کشیده شده است.
به گفته‌ی وی هم اکنون به خاطر تشدید تهدیدات امنیتی و حضور گسترده‌ی طالبان در ولسوالی‌های پرچمن، بالابلوک و برخی از مناطق ولسوالی‌های دیگر هم کارمندان ریاست معارف از مکاتب آن ساحات نظارت کرده نمی‌توانند.
صادق حلیمی تصریح می‌کند که به منظور مشکلات ذکره شده بیش از 100 هزار شاگرد تنها در دوسال اخیر از حق آموزش محروم شده‌اند.
سرپرست معارف فراه اظهار می‌دارد که با وجود این چالش‌ها طرح ساخت 56 باب مکتب لیسه در مناطق مورد نیاز از سوی وزارت معارف تایید شده است اما به خاطر نبود معلم مسلکی و امکانات لازم این مکاتب تا حال ساخته نشده‌اند.
براساس آمار ریاست معارف ولایت فراه 334 باب مکتب دولتی در این ولایت وجود دارد که طی سال روان خورشیدی 27 باب مکتب در سطح ولسوالی‌های این ولایت بنا به ناامنی‌ها مسدود بوده است.
او از کم‌توجهی مسوولان وزارت معارف و نهادهای کمک‌کننده در زمینه‌ی توسعه مراکز تعلیمی دولت انتقاد می‌کند.
محب‌الله محب؛ سخنگوی پولیس فراه تهدیدات امنیتی علیه مکاتب دخترانه را تایید می‌کند.
او اما اطمینان می‌دهد که نیروهای امنیتی قادر به تامین امنیت مکاتب مرکز شهر و ولسوالی‌های این ولایت هستند.
مسوولان معارف ولایت بادغیس به کلید گروپ می‌گویند: هم اکنون ولسوالی‌های بالا مرغاب و جوند این ولایت به دلیل ادامه‌ی جنگ عاری از مکاتب لیسه می‌باشند.
زکریا رحیمی؛ رییس اداره‌ی معارف بادغیس بیان می‌دارد که شاگردان ساکن در ولسوالی‌های فوق به منظور ارتقای سویه تعلیمی شان به ساحات دیگر دروس شان را ادامه داده و می‌دهند.
وی تصریح می‌کند که تهدیدات امنیتی و نبود مکاتب لیسه در برخی از مناطق منجر شده که 59 هزار طفل از حق آموزش دور بمانند.
به گفته‌ی وی نبود ساختمان درسی، کمبود معلم و کتب درسی از دیگر چالش‌ها فراروی معارف بادغیس می‌باشد.
از سویی هم محمد میرزازاده؛ معاون والی بادغیس ناامنی را مشکل اصلی سکتور معارف عنوان می‌کند.
او می‌گوید: در جریان دوسال گذشته دو باب مکتب در بادغیس از سوی گروه طالبان تخریب شده‌است.
براساس معلومات مسوولان محلی ولایت غور، کلید گروپ دریافته است که ولسوالی چهارسده‌ی این ولایت هم مکتب دوره‌ی لیسه ندارد.
محمدصابر نوری؛ رییس معارف غور حضور گسترده‌ی طالبان را تنها چالش در عرصه‌ی ایجاد مکاتب لیسه در ولسوالی چهارسده می‌پندارد.
آقای نوری تاکید دارد که در آینده‌ی نزدیک دو الی سه مکتب متوسطه این ولسوالی به دوره‌ی لیسه ارتقا خواهد کرد.
به گفته‌ی وی تهدیدات امنیتی و راه‌های دشوارگذر برخی از مناطق باعث شده است که 61 هزار شاگرد از حق تعلیمی شان دور بمانند.
رییس معارف غور اضافه می‌کند که هم اکنون 770 باب مکتب به شمول 220 مکتب دوره‌ی لیسه در این ولایت وجود دارد و در این مکاتب هم مشکلاتی چون کمبود معلم و کتب درسی وجود دارد.
او می‌گوید: در یک صنف چهل و پنج نفری حدود 10 شاگرد کتب درسی در اختیار دارند.
وی تاکید دارد که بارها از وزارت معارف خواسته شده که به این مشکلات رسیده‌گی نماید اما تا اکنون توجهی صورت نگرفته است.
با وجود این همه دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر در حوزهی غرب از نبود مکاتب دوره‌ی لیسه و محروم ماندن برخی از اطفال از حق آموزش اظهار نگرانی می‌کند.
ملکه رسولی معاون بخش حمایت از حقوق اطفال این کمیسیون حکومت و نهادهای حامی اطفال را در زمینه رسیده‌گی به این چالش‌ها مقصر می‌داند.
او می‌گوید: کمیسیون مستقل حقوق بشر هم کمتر دادخواهی در بخش دسترسی اطفال به حق تعلیمی شان داشته است و به همین اساس مشکلات معارف هنوز پا برجاست.
همچنان نوریه نزهت؛ سخنگوی وزارت معارف تهدیدات امنیتی و نبود مکاتب دخترانه و دوره‌ی لیسه را در برخی از ولسوالی‌های ولایات مختلف کشور می‌پذیرد اما شمار این ولسوالی‌ها را مشخص نمی‌کند.
او تهدیدات امنیتی را تنها عامل نبود مکاتب دخترانه و دوره‌ی لیسه می‌داند. با این وجود بانو نزهت می‌گوید: با گذشت بیش از یک‌ونیم دهه‌ی اخیر شمار مکاتب از 3 هزار و ۸۰۰ باب به 18 هزار باب مکتب افزایش یافته است.
سخنگوی وزارت معارف تصریح می‌کند، وزارت معارف متعهد است که در هر منطقه بنا به درخواست اداره‌های محلی و مطابق به طرزالعمل ایجاد مکاتب مراکز آموزشی دوره‌های مختلف به ویژه لیسه تاسیس نماید.
شماری از اعضای ولسی جرگه و شوراهای ولایتی حوزهی غرب نبود مکاتب لیسه را در برخی از ولسوالی‌های ولایات غربی جفای بزرگ در قبال مردم می‌دانند.
سیدعظیم کبرزانی؛ یکی از اعضای ولسی جرگه به کلید می‌گوید: تا اکنون در زمینه‌ی نبود مکاتب لیسه در برخی از ولسوالی‌ها شکایت و یا دادخواهی صورت نگرفته است.
آقای کبرزانی وعده می‌دهد که این موضوع به زودی از سوی کمیسیون تعلیمی و تحصیلات عالی ولسی جرگه پیگیری خواهد شد.
شاه محمود نعیمی؛ معاون شورای ولایتی فراه به این باور است که دولت قادر به تاسیس مکاتب لیسه در ولسوالی‌های ناامن نیست.
او می‌گوید: در ولسوالی‌های مکاتب لیسه به خصوص برای دختران وجود ندارد که دولت در آن ساحات تسلط ندارد.
شماری از ساکنین ولسوالی‌های دوردست از نبود مکاتب لیسه در برخی از مناطق، اظهار نگرانی می‌کنند.
آنان می‌گویند: مشکلات اقتصادی و حاکم‌بودن فضای سنتی هم منجر شده است که شاگردان مکاتب به خصوص دختران نتوانند سویه تعلیمی شان را ارتقا دهند.
این شهروندان حوزهی غرب از مسوولان وزارت معارف می‌خواهند که شمار مکاتب دوره‌ی لیسه را با امکانات پیشرفته افزایش دهند.
پس از فروپاشی نظام طالبان جامعه بین‌الملل به منظور پیشرفت سکتور معارف میلیون‌ها دالر را در عرصه‌ی ساخت مکاتب و فراهم‌کردن تجهیزات و کتب درسی کمک کرده است اما با وجود این کمک‌ها هنوزهم در بعضی از مناطق مکتب وجود ندارد و بسیاری از مکاتب هم به مشکلاتی چون کمبود کتاب، معلم مسلکی، ساختمان و تجهیزات درسی مواجه‌اند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
