ads

مهار جنگ در بهار

هشدار از بهار خونین، زنگ خطری نیست که مختص سال جاری باشد. این زنگ مهیب همه ساله توسط نهادهای سیاسی و نظامی نواخته می‎شود و امسال نیز مثل همیشه، جزئی از روند جاری حاکم بر اوضاع کشور است. زنگ خطر سال آینده را تادامیچی یاماتو، نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل در افغانستان، در نشست پانزده عضو شورای امنیت این سازمان نواخت. وی که در آستانه برگزاری اجلاس ویژه این شورا راجع به افغانستان سخن می‎گفت، از وخامت اوضاع امنیتی سخن به میان آورد و از رقم خوردن بهار خونین در سال آینده هشدار داد.

نویسنده: zekria
29 حوت 1395
مهار جنگ در بهار

هشدار از بهار خونین، زنگ خطری نیست که مختص سال جاری باشد. این زنگ مهیب همه ساله توسط نهادهای سیاسی و نظامی نواخته می‎شود و امسال نیز مثل همیشه، جزئی از روند جاری حاکم بر اوضاع کشور است. زنگ خطر سال آینده را تادامیچی یاماتو، نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل در افغانستان، در نشست پانزده عضو شورای امنیت این سازمان نواخت. وی که در آستانه برگزاری اجلاس ویژه این شورا راجع به افغانستان سخن می‎گفت، از وخامت اوضاع امنیتی سخن به میان آورد و از رقم خوردن بهار خونین در سال آینده هشدار داد.
به باور کارشناسان، این سخن حرف تازه‎ای نیست. زیرا سالیان گذشته نیز، بهار هر سال خورشیدی که در سایر کشورها با موسیقی دلنواز طبیعت سبز آغاز می‎شود، در افغانستان اما با شیپور جنگ و فیر مرمی از سر گرفته می‎شود. کامران رستگار، نویسنده و تحلیل‎گر مسایل سیاسی، می‎گوید: “واقعیت تلخ این است که متأسفانه فصل بهار و سرزندگی که همزمان با تجدید حیات طبیعت و خرمی و نشاط هر موجود زنده است، هیولای هراس‎افگنی نیز از خواب زمستانی بیدار شده و به جان مردم افغانستان حمله‎ور می‎شوند. نشانه‎هایی از بیداری این هیولا در جریان روزهای گذشته و همزمان با گرم‎تر شدن هوا مشاهده شد. ریختن خون ده‎ها غیرنظامی در یک مرکز تخصصی صحی و جایی ‎که محل نجات زخمیان و بیماران است، عمق فاجعه را نشان داده.”
به باور وی، این وضعیت نیازمند بازنگری جدی سیاست امنیتی افغانستان و حامیان آن بوده و باید روی چگونگی جلوگیری از ریختن خون انسان‎های بیشتر، اندیشیده و راه حل مؤثر و منطقی ر ارائه نمود. اما تمام مسأله به این پرسش ختم می‎شود که راهکار چیست و آیا مهار کردن جاری شدن خون انسان‎های بی‎گناه در بهار آینده، ممکن خواهد شد؟
پاسخ‎های ارائه شده در خصوص معضل افغانستان اما، تک‎جوابــی نیسـت. زیــرا ابعاد این فاجعه در محدوده‎های فراتر از کشور و حلقه‎های منطقه‎یی نهفـتـه اســت. از ســوی دیگر، بدون همکاری‎های جهانی، نمی‎توان نسخه‎ جامع و کارسازی برای این درد بی‎درمان و بحران نافرجام، پیچیده و تجویز کرد. به همین دلیل، مسوولان امور و کارشناسان مسایل افغانستان، سه راهکار ذیل را پیشنهاد می‎کنند:

1 – بازسازی مدیریت نهادهای امنیتی
بـازســازی و به‎ســازی نهــادهای امنیــتـی، یکــی از راهکارهای همیشگی مورد تأکید کارشناسان و نمایندگان مردم در شورای ملی بوده است. این بار نیز به دنبال حمله‎ مرگبار به شفاخــانه نظامــی 400 بستر در کابـل و هشــدارهــا از وخـامــت اوضــاع امنیتی، ولسی جرگه تصمیم گرفت تا به احضار و حتا استیضاح مسوولان امنیتی بپردازد.
این در حالی است که حکومت به جای اصلاحات مدیریتی، اقدام به ایجاد اداره دیگری نموده و امرالله صالح، رییس پیشین امنیت ملی، را منحیث “وزیر دولت در بخش اصلاحات امور امنیتی” تعیین نموده است. این اقدام اما با واکنش انتقادی برخی از اعضای ولسی جرگه مواجه شده و آن‏ها ایجاد این اداره موازی را کارساز نمی‎دانند.
صالــح محــمـد، عـضــو کـمسـیـون امنـیـت داخلی ولسیجرگه در واکنش به ایجاد پست جدید “وزیر دولت در بخش اصلاحات امور امنیتی” اعلام کرد با افزایش ادارههای موازی در تشکیلات دولت، دامنه مشکلات و فساد دولتی نیز افزایش خواهد یافت. این عضو کمسیون امنیت داخلی ولسی جرگه معتقد است که “اگر امرالله صالح بتواند همه مسوولیتهایی ‎که به عنوان وزیر دولت در بخش اصلاحات امور امنیتی و تعیین افسران ارشد امنیتی را به خوبی انجام دهد، پس باید وزرای دفاع و داخله و رییس امنیت ملی خانه‎نشین شوند.” وی افزود: “در صورتی که وزرای دفاع، داخله و رییس امنیت ملی مسوولیت داشته باشند اما صلاحیت نداشته باشند، پس وجود آن‎ها در تشکیلات دولتی بی‎معنا خواهد بود.”
صالح محمد همچنان افزود: “به نظر ما این اقدام، باعث کشمکش بزرگ دیگری در بخش امنیتی در دولت خواهد شد، این اقدام صرفاً یک مداخله بیجا است و هیچ تغییر مثبتی در پی نخواهد داشت.” او تأکید داشت که “اگر امرالله صالح واقعاً در امور امنیتی توانایی دارد پس بدون نیاز به ایجاد یک پست موازی باید به عنوان وزیر داخله، دفاع و یا رییس امنیت ملی تعیین شود.” با این وجود، آمدن دوباره امرالله صالح به عرصه قدرت در حکومت وحدت ملی، حامیان و مخالفان سرسختی دارد، زیرا وی در سیاستهای تهاجمی خود نسبت به پاکستان مشهور است. اما آیا این اقدام باعث بهبود وضعیت امنیتی می‎شود یا نه، گذشت زمان و چگونگی کار و همکاری این نهادها با یکدیگر به آن پاسخ خواهد داد. عبدالاحمد احمدیار، کارشناس مسایل سیاسی، معتقد است که “باید هرچه سریع‎تر به وضعیت نابسامان مدیریتی جنگ سامان‎دهی مجدد شده و از تکرار فجایع تلخ مشابه به سال‎های گذشته جلوگیری گردد. در غیر آن صورت، باید منتظر پیامدهای تلخ و طعم ناگوار حوادثی بود که حملات انتحاری و انفجاری، تلفات سربازان، اسارت و تسلیم شدن آنها و افتادن تجهیزات نظامی به چنگ مخالفان، از تأثیرهای اولیه و اندک آن بوده و بی‎انگیزه‎ شدن و فرار سربازان از صفوف امنیتی نیز فاجعه دردناکی را در این بخش به بار خواهد آورد.”

2 – همکاری‎های منطقه‎یی
آنچه مسلم است این که وضعیت ناگوار امنیتی افغانستان، ریشه‎های منطقه‎یی دارد و سرچشمه‎ بسیاری از نابسامانی‎های کنونی در کشورهای همسایه، از جمله پاکستان وجود دارد. لذا همکاری و همگرایی این کشورها به جای دشمنی و واگرایی، یک نیاز جدی افغانستان برای جلوگیری از خونین شدن بهار آتی و سال‎های پیش رو می‎باشد.
وحید مژده، آگاه امور سیاسی و آشنا به سیاست طالبان، می‎گوید: “اگر مذاکرات صلح جدی گرفته نشده و تلاشهای کشورهای منطقه در این راستا از سوی دولت کابل به معنای دشمنی پنداشته شود، آن زمان زمینههای ادامه جنگ فراهم شده و نابسامانیها بیشتر میشود. باید اعتراف کنیم به جای این که از کشورهای دیگر تسلیحات و کمکهای نظامی خواستار شویم بهتر است از آن کشورها برای همکاری در راستای مذاکرات صلح کمک خواسته شود.”
این در حالی است که حنیف اتمر، مشاور امنیت ملی کشور، در سفری به هند و روسیه، افزون بر طلب همکاری‎های صلح‎جویانه، خواستار افزایش مساعدت‎های نظامی شده است؛ امری‎که باعث خشم پاکستان شده و نزدیکی کابل- دهلی نو، التهاب موجود در روابط دیپلوماتیک دو کشور را افزایش داده است. در این میان، سرنخ‎های مذاکرات صلح نیز سردرگم و ناپیدا مانده است.
از سوی دیگر، گروه طالبان با کشورهای رقیب امریکا، ارتباط برقرار نموده و احتمال شعله‎ور شدن جنگ نیابتی در کشور افزایش یافته است. سفر هیأت طالبان به چین و پرده‎برداری روابط این گروه با روسیه و ایران، علاوه بر افزایش گروه داعش، وضعیت آینده را بسی خطرناک ساخته است.
در چنین حالتی است که افغانستان دست به دامن شورای امنیت شده و زبان انتقاد و شکایت از همسایه خود پاکستان گشوده است. محمود صیقل، سفیر افغانستان در سازمان ملل با طرح شکایتی از پاکستان گفت: “بیش از 20 گروه دهشت‎افگن که از حمایت پاکستان برخوردار اند، با مصوونیت در آن کشور زندگی می‎کنند و مقام‎های پاکستانی از جمله پرویز مشرف، رییس‎جمهور پیشین آن کشور، بارها پشتیبانی خود را از این گروه‎ها ابراز داشته و ادعا میکنند که بر رهبران این گروه‎ها نفوذ دارند.”
این تصویر ناخوشایند از وضعیت امنیتی، ضرورت همکاری‎های جهانی را بیشتر از پیش برجسته می‎سازد؛ امری ‎که تقاضای افغانستان و تأکید کارشناسان بر آن، روز به روز شدت می‎گیرد.
3 – حمایت‎های جهانی
با توجه به آنچه در سطور فوق گفته شد، ضروری است تا دولت کابل با اتکا به حمایت‎های جهانی، راهکارهایی را روی دست گیرد که خون ساکنان این سرزمین به پای سیاست‎های دسیسه‎گرانه و اندیشه‎های کور و افراطی ریخته نشود. مسلم است که در صورت روی دست نگرفتن این سیاست مؤثر، بازهم شاهد بهار خونین و سال آینده‎ بی‎ثبات خواهیم بود. به یقین که آسیب‎های این وضعیت تنها متوجه افغانستان نمی‎شود، بلکه منطقه و جهان را نیز متأثر خواهد ساخت. بدون شک، حمایت جهانی با مشورت و همکاری با دولت افغانستان، جلوگیری از خشونت بیشتر گروه‎های جنجگو و اعمال فشار بر همسایه‎هایی چون پاکستان، یکی از فکتورهای حیاتی در ایجاد راهکار مطلوب برای پایان دادن به وضعیت فعلی و جلوگیری از تشدید اوضاع امنیتی در سال آینده است. یکی از راهکارهای جامعه جهانی، طرح حضور مخالفان مسلح، به خصوص گروه طالبان، در ساختار سیاسی است. این سخن را تادامیچی یاماتو، نماینده خاص سرمنشی سازمان ملل، در گزارش خود به شورای امنیت این سازمان بیان کرد. اما واکنش برخی از نهادهای دولتی، از جمله وزارت داخله و ریاست اجرایی به این مسأله سخت و تند بود. این دو نهاد، گروه طالبان را دشمن افغانستان خواندند که هیچ تمایلی به صلح نداشته و باید نابود شوند. اما مسأله تنها این نیست. مشکل افغانستان و پاکستان، ریشـه‎هـای ایــدئولوژیک افراط‎گرایی در تفکر افراد زیادی در میان اجتماع دو کشور است. کامران رستگار، نویسنده و تحلیل‎گر مسایل سیاسی، باورمند است که “پیش‎گیری از بهار خونین و سال آینده‎ ناامن در افغانستان زمانی میسر خواهد شد که مبارزه فراگیری علیه افراط‎گرایی در سطوح مختلف و گسترده روی دست گرفته شود. مبارزه‎ جدی و جامع نیز در صورتی امکان‎پذیر است که امکانات کافی برای ریشه‎کن کردن پدیده‎ ترور و افراط از افکار حامیان آن‎ها در دسترس باشد و این امر مساعدت جامعه جهانی و کشورهای منطقه را می‎طلبد.”
در نهایت، این امور بستگی به عزم جدی و تصمیم قاطع دولت کابل و حامیان جهانی وی، علاوه بر نیت صادقانه همسایه‎هایی دارد که قرار است سرنوشت شهروندان کشور در ایده و عمل آن‎ها رقم بخورد.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA