ساعت نزدیک ده صبح است و دهلیز های شفاخانه صحت طفل پر از رفت و آمد داکتران و مریضان است، در میان این رفت و آمدها صدای گریه و ناله کودکان در دهلیز های بلند و طولانی این شفاخانه وجود دارد و مادران خسته و بی خواب در تلاش آرام کردن کودکان نا آرام شان هستند.
داخل یک اتاق مریضان سوء تغذیه می شوم، در این اتاق بیست و دو کودک مصاب به سوء تغذیه بستر بوده و داکتران در حالی معاینه کردن این کودکان هستند.
داکتران از مادران این کودکان احوال شب گذشته را می پرسند که آیا کودک شان شب گذشته آرام بوده اند یا خیر؟ مادران نیز سراسیمه از وضع کودکان شان به داکتران گزارش می‌دهند.
در این اتاق بلند و روشن در هر بستر دو کودک خوابیده است و مادران شان نیز کنارشان نشسته اند. بعضی از مادران در تلاش آرام کردن کودکشان و بعض دیگر با چشم های خسته از بی خوابی خیره به کودکان شان نگاه می‌کنند.
در این اتاق دو کودک دوگانگی است که تمام بدنشان پندیده و پوست، پوست شده است، مادر این دوکودک طاهره نام دارد و از ولایت بدخشان به خاطر تداوی کودکانش به کابل آمده است و در حدود 13 شبانه روز می‌شود که در شفاخانه صحت طفل بستر استند.
از طاهره دلیل پوست، پوست شدن بدن کودکانش را پرسیدم، او در جوابم چنین گفت:” کودکانم از بیست روزگی مصاب به سوی تغذی بودند. در بدخشان به شفاخانه مراجعه کردیم در آنجا 16 روز بستر بودند تا اینکه وزن شان به حالت عادی برگشت. داکتران برای ما دو نوع شیر را معرفی کردند که باید به این کودکان تان بدهید. اما چون قیمت شیر بلنداست وتوانایی خریدش را نداشیم برای شان شیر از بازار گرفیتم و بدن کودکانم اینطور شد.”
طاهره می‌گوید که مادر هشت فرزند است و وقتی که متوجه مشکل کودکانش شده فوری به داکتران در بدخشان مراجعه کرد است، اما در بدخشان مشکل کودکانش را حساسیت جلدی گفتند و مجبور شده تا کودکان خود را برای تداوی به کابل بیارد.
از طاهره پرسیدم که آیا در هنگام بارداری به تغذیه خودش رسیدگی می کرد؟ و آیا در دوران بارداری به خاطر معاینه نزد داکتر می‌رفت یا خیر؟
وی در پاسخم چنین گفت:” شوهرم کار مشخصی ندارم و هر کاری که پیدا کند از همان طریق روزگار ما را می‌گذارند و اقتصاد ما خوب نیست برای همین در دوران بارداری هم فقط دوبار به کلینیک مراجعه کردم چون شوهرم نادار است و توانایی ما نمی رسید که هر ماه نزد داکتر بروم.”
در کنار طاهره ، فرخنده نشسته و با چشمان حلقه زده زانوی غم را بغل کرده است. گاهی به موبایلش نگاه می‌کند وگاهی هم کودکش را نوازش می‌کند. چشمان فرخنده به راحتی نشان می دهد که او گریه کرده است.
فرخنده می‌گوید که از کندز آمده است و سمیه یک ساله اولین فرزندش است که دچار سوی تغذیه شدید شده است:
” کودکم در اوایل مشکل گرده داشت و گرده‌هایش پندیده بود، در کندز به داکتر مراجعه کردیم در آنجا هم نزدیک به 18 روز بستر بود. آنجا حالتش وخیم تر شد. به ما گفتند که کابل برویم و از طرفی پیسه نداشتیم قرض کردیم تا کابل آمدیم، اما حالا داکتران می‌گویند که دخترت مشکل سوء تغذیه دارد.”
او با چشمان گریان و صدای لرزان می‌گوید که در ولسوالی امام صاحب می‌کند ومدت سه ماه است که دخترش مریض و شوهرش بیکار است:
“شوهرم بیکار و دخترم مریض است تا حالا هم بسیار قرض کردیم و شوهرم هیچ کس را ندارد. سه سال از عروسی من می گذرد و در وقت بارداری هم در کلینیک نرفتیم وحال در کابل هم کسی را نداریم همین حالا هم خودم سه ماهه حامله هستم.”
با این حال، شماری از داکتران می‌گویند که سوء تغذیه در کودکان مریضی است که دلیل اصلی آن کمبود مواد مغذی و رژیم غذایی ضعیف درکودکان است و خود این مریضی باعث به وجود آمدن مریضی های گوناگون در کودکان می‌شود، مثل پیدایش اختلالات تنفسی، کبدی و قلبی، پیدایش اختلالات در دستگاه عصبی کودکان است.
داکتر احمد حق شیرزاد، متخصص سوء تغذیه کودکان دراین مورد می گوید:
” سوی تغذیه به دونوع است اول o.r لوتشن ودوم من لویشن است. وبیشتر کودکان مصاب به سوی تغذیه در این شفاخانه از نوع دوم اند. عامل این بیماری نیز دو نوع است. اول عامل‌های ابتدایی و دوم عامل های ثانوی است. عامل های ابتدای شامل عدم توجه به واکسین های کودک در هنگام نوزادی ، بدنیا آوردن چند طفل بدون بدون وقفه، بدنیا آوردن کودکان دوگانگی وسه گانگی ، اقتصار ضیعف و آفت های طبیعی.”
وی همچنان در باره عوامل ثانوی مریضی سوء تغذیه می‌گوید : “بیماری های سوراخ قلب در کودکان، مریضی شکر، عفونت ها و انتانات، امراض ضمیموی و مشکلات میتابولیکی از عوامل ثانوی در ایجاد مریضی سوی تغذیه در کودکان است.”
داکتران می گویند که برای تداوی این بیماری در نخست باید عامل آن تشخیص شود و بعد اقدام به تداوی آن شود.
داکتر عادل آرین، داکتر سوء تغذیه در مورد تداوی مریضی سوء تغذیه می‌گوید:” برای تداوی این مریضی اول باید عامل بیماری را تشخیص دهیم. ما در شفاخانه مریضانی که سوء تغذیه شدید دارند را تداوی می‌کنیم و مریضان که دچار به سوء تغذیه شدید نباشند خارج از بستر نیز تداوی می‌شوند. برای شان چند نوع شیر داده می‌شود، اما مریضانی که مصاب به سوء تغذیه شدید هستند باید بستر شوند.”
از سوی دیگر، مسئولان در وزارت صحت عامه می‌گوید که در شش ماه گذشته، در حدود934 هزار مریض مصاب به سوء تغذیه شدید ومتوسط در کشور تداوی شده و در جریان سه سال گذشته نزدیک به 3هزار 200 مرکز تداوی برای این مریضان ایجاد شده است.
داکتر شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه دراین مورد می‌گوید:
” در سه سال گذشته حدود 3200 مرکز صحی برای رسیدگی به مادران ونوزادان مبتلا به بیماری سوی تغذیه ایجاد شده است و در کشور در شش ماه گذشته حدود 9 صد 34 هزار مریض مصاب به سوی تغذیه شدید ومتوسط در کشور را تداوی شده است که حدود 6 صد هزار آن مصاب به سوی تغذیه متوسط و 2 صد 34 هزار تن این مریضان سوی تغذیه شدید هستند.”
وی همچنان می افزاید که تشکیلات صحی وزارت صحت عامه در حدود 34 هزار نفر است و نسبت به گذشته دسترسی مردم به خدمات صحی افزایش یافته است.
این در حالی است که فدراسیون بین المللی صلیب سرخ وجعیت هلال احمر افغانی با نشر گزارشی در شبکه ایکس می‌گوید که در حال حاضر در افغانستان در حدود3.2 میلیون کودک زیر پنج سال و 840 هزار زن بارداری و شیر ده به سوء تغذیه شدید مواجه هستند.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
