کرونا رژیم غذایی مردم را تغییر داده است

از ثبت اولین رویداد مثبت ویروس کرونا در افغانستان بیشتر از دو سال می‌گذرد، این ویروس در کنار تغییر برخی از عادت‌ها و رفتار شهروندان کشور به‌خصوص شهرنشینان، در رژیم غذایی آنان نیز تغییر به‌بار آورده است.

تحقیقی / فیچری

راحله یوسفی

25 ثور 1401

‎متخصصان صحی، شهروندان و مسئولان وزارت صحت عامه به این باورند که شمار زیادی از افغان‌ها به تقلید از یکدیگر و عمل به رهنمایی‌هایی داکتران برای وقایه و مبارزه با ویروس کرونا از زمان شیوع ویروس تا کنون در رژیم غذایی شان تغییر وارد کرده اند.

‎شهروندان کشور، به‌خصوص باشنده‌گان کابل از زمان نخستین روزهای شیوع ویروس کرونا تا کنون چی تغییری در رژیم غذایی شان آورده‌اند. غرض وقایه و یا معالجه‌ی بیماری ناشی از این ویروس، چه نوع غذاهایی را صرف کردند. برای پاسخ به این سوالات به سطح شهر کابل رفته و با مردم گفت‌وگو کردم.

‎در میان ازدحام موترها، دست‌فروشان و رهگذرها، با مومنه هم‌صحبت شدم. هر چند او عجله داشت تا زودتر به پوهنتون برسد و این را می‌شد از شیوه راه رفتن‌اش احساس کرد؛ اما با آن هم حاضر شد به سوالات من پاسخ ارایه کند.

‎از صحبت‌های وی درک کردم که شیوع ویروس کرونا بر برخی از رفتارها و عادات او تاثیر داشته‌است. مومنه مانند شماری دیگر از باشندگان شهر کابل، ماسک پوشیده بود و خودش نیز اعتراف کرد که پوشیدن ماسک برایش مبدل به یک عادت شده‌است.

‎تنها پوشیدن ماسک نیست که پس از شیوع کرونا برای او به عادت روزانه مبدل شده‌است؛ بلکه مومنه می‌گوید که از روزهای نخست که واقعات مثبت مبتلایان کووید-نزده در افغانستان در حال افزایش بود، او و خانواده‌اش تلاش کردند تا برای وقایه از مبتلا نشدن به این مرض تغییر در نوعیت غذایی شان بیاورند.

‎به‌گفته وی، در آن زمان داکتران بیشتر مردم را به خوردن سبزیجات و میوه‌های حاوی «ویتامین سی» و نوشیدن مایعات تشویق می‌کردند، او و خانواده‌اش نیز مطابق رهنمایی‌های داکتران عمل می‌کردند.

کلیدگروپ را در یوتیوب دنبال کنید

‎مومنه می‌افزاید که این تغییرات غذایی که در موج اول شیوع ویروس کرونا برای وقایه از این ویروس در فهرست غذایی شان به‌وجود آورده بودند، اکنون خوردن آن غذاها به یک عادت شان مبدل شده‌است.

‎در گفت‌وگوهای که با شماری از باشنده‌گان کابل داشتم، دریافتم که قبل از شیوع ویروس کرونا مردم بیشتر به غذاهایی پرکالری، چرب و سرخ‌شده علاقه‌مند بودند و کمتر به خوردن سبزیجات به‌خصوص سبزیجات خام توجه می‌کردند؛ اما در جریان شیوع ویروس کرونا به‌خصوص در سه موج اول آن مردم بیشتر ازغذاهای سالم که شامل سبزیجات و میوه‌ها است، استفاده کردند.

کلیدگروپ را در انستاگرام دنبال کنید

‎صدف، یکی از باشنده‌های کابل می‌گوید که پیش از شیوع ویروس کرونا هیچ علاقه‌ای به خوردن سبزیجات نداشته است؛ اما در جریان شیوع این مرض برای حفظ سلامتی‌اش مجبور به خوردن این غذاها شده است.

‎وی می‌افزاید که خوردن سبزیجات به‌گونه خام و پخته به مرور زمان او را علاقه‌مند به این غذاها کرده و اکنون تلاش می‌کند که سبزیجات را همواره در فهرست غذایی‌اش جا دهد.

‎به‌گفته صدف، پس از شیوع ویروس کرونا، آنان اهمیت غذایی سبزیجات و میوه‌ها در رژیم غذایی شان را بیشتر درک کردند.

‎در چند قدمی صدف و مومنه، محمد امان، مصروف فروش میوه و سبزی برای سه تن از مشتریانش است.

‎درحالی‌که صداهای هارن موترها، مشتریان و صدای ناشی از بلندگوهای نصب‌شده در کراچی محمدامان و دست‌فروشان دیگر که در کنار او بودند، صحبت با او را برای من دشوار کرده بود، با آن هم با او هم‌صحبت شدم.

بیشتر بخوانید:

‎محمدامان که چندین سال است در «ده‌افغانان» یکی از مناطق پر جنب‌وجوش کابل میوه‌ و سبزی می‌فروشد، می‌گوید که خرید و فروش برخی از میوه‌ها مانند کیوی، مالته و لیمو بیشتر در جریان شیوع کرونا افزایش یافته‌بود.

‎او می‌افزاید که در جریان موج اول و دوم کرونا فروشاتش بسیار خوب بود؛ اما اکنون به‌دلیل افزایش فقر و بیکاری، بیشتر مردم توان خرید را ندارند.

‎عبدالواحد، یکی از دست‌فروشان دیگر نیز با محمد امان موافق است؛ او می‌گوید، هرچند مردم بخاطر حفظ سلامتی شان به‌خصوص برای وقایه از کرونا علاقه‌مند خرید انواع میوه‌ها و سبزی‌هاست؛ اما در شرایط کنونی، توان خرید مردم کم شده‌است.

‎او می‌افزاید که مردم توان خرید سبزیجات را دارند، چون قیمت آن پایین است؛ اما به‌دلیل قیمت بودن میوه‌ها بیشتر مردم توان خرید ندارند.

‎در عین‌حال، در جریان گفت‌وگو با تعدادی از باشنده‌گان و فروشنده‌گان کابل دریافتم که با افزایش واقعات کرونا سطح استفاده از میوه‌ها و سبزی‌ها نیز افزایش می‌یابد.

‎این‌درحالی‌ست که مسئولان وزارت صحت عامه از کاهش واقعات مثبت ویروس کرونا و ختم موج چهارم این ویروس در افغانستان خبر می‌دهند.

‎جاوید هژیر، سخنگوی این وزارت می‌گوید که موج چهارم این ویروس از آغاز ماه نوامبر سال گذشته میلادی تا اواسط فبروری سال جاری ادامه داشت.

‎هژیر می‌افزاید که این وزارت موفق به مهار موج چهارم با کم‌ترین امکانات شد که دلیل آن تلاش‌های مردم در زمینه « وقایه خودی» و واکسین‌شدن بیشتر از 8.6 میلیون تن در کشور است.

‎سخنگوی وزارت صحت عامه، تغذیه سالم را مهم‌ترین عامل وقایه خودی از سوی مردم خوانده و می‌افزاید که مردم در جریان چهار موج کرونا با درنظرداشت رهنمایی‌های صحی بیشتر تلاش کردند که غذاهای سالم بخورند.

‎زلمی ریشتین، رییس شفاخانه افغان جاپان نیز می‌گوید که موج چهارم ویروس کرونا که نوع اومیکرون آن شیوع پیدا کرده بود، به پایان رسیده‌است.

‎او علاوه کرد که پس از گذشت دو سال از شیوع این ویروس در جهان و افغانستان، افغان‌ها نیز به نوعیت غذای شان توجه کردند، چون بیشتر آنان در حال حاضر ارزش غذا برای وقایه و مبارزه با ویروس را می‌دانند.

‎در عین‌حال عبدالخالق تابش، داکتر در این شفاخانه می‌گوید که تغذیه نقش مهمی در بهبود و یا تشدید امراض دارد، کرونا نیز از این قاعده مستثناء نیست؛ چون که با تغذیه‌ی مناسب می‌توان سیستم ایمنی بدن را تقویت کرد تا با عوامل بیماری‌زا بهتر مبارزه کند.

‎به گفته او، اگر تغذیه فرد به گونه‌ای باشد که سیستم ایمنی بدن تضعیف شود، کرونا به راحتی می‌تواند بر آن غلبه کرده و با شدت بیشتری فرد را درگیر کند.

‎داکتر تابش می‌افزاید که مراقبت‌های غذایی برای کاهش احتمال ابتلا به ویروس کرونا یا کاهش عوارض ناشی از آن، در جریان ابتلا به این ویروس ضروری است.

‎داکتر میرنی برات‌زی، متخصص صحی در شفاخانه افغان جاپان، سبزیجات سبز و برگ‌دار و میوه‌هایی که حاوی ویتامین « سی» باشد را برای وقایه و مبارزه با ویروس کرونا موثر می‌داند.

‎با این‌حال، مریضان و مریض‌داران در این شفاخانه نیز از موثریت غذای سالم در مورد مبارزه با ویروس کرونا صحبت می‌کنند.

‎عایشه که مادرکلانش در این شفاخانه بستری است می‌گوید که بیشتر اوقات مادرکلانش در خانه و شفاخانه از میوه و سبزی استفاده می‌کند و این غذاها برای صحت‌مندی او موثر واقع شده‌است.

‎با این‌حال شماری از شهروندانی‌که وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند، می‌گویند که توان خرید غذاهای سالم را که داکتران در جریان کرونا توصیه می‌کنند، ندارند.

‎زرافشان، که از ولایت غزنی به کابل آمده و اکنون در شفاخانه افغان جاپان بستری شده است، می‌گوید که به‌دلیل خشک‌سالی و کمبود حاصلات زراعتی، او در خانه و در جریان مریضی بیشتر اوقات نان خشک « نان گندم» با چای خورده‌است.

‎زرمینه یکی از مریضان دیگر می‌گوید، در جریان مریضی‌اش فقط توانسته از برخی سبزیجات استفاده کند، ولی توان خرید میوه را نداشته‌است.

‎اولین رویداد مثبت ویروس کرونا به تاریخ 17نوامبر 2019 در «وهان» چین به‌ثبت رسید و پس از آن به تاریخ 5 حوت 1398 اولین واقعه آن در هرات افغانستان به ثبت رسید.

گفتنی‌ست، از زمان شیوع ویروس کرونا تا کنون، بیش از 178 هزار تن در کشور به این ویروس مبتلا شده‌اند که در اثر آن بیش از هفت هزار تن جان‌ باخته‌اند.

بیشتر بخوانید: