جنگ میان نیروهای امارت و جمهوریت در سال 1400خورشیدی به مرحله بسیار سرنوشت‌سازی رسید، طوری‌که نیروهای امارت اسلامی از بهار سال 1400 به بعد، قادر به حفظ مناطق تحت کنترول شان شده و حملات شان را بر مناطق دیگر گسترش دادند.
در تابستان سال 1400 پیشروی نیروهای امارت اسلامی به حدی رسید که توانستند، چندین ولایت را طی یک هفته سقوط دهند.
زرنج، مرکز ولایت نیمروز به تاریخ ۱۵اسد و شبرغان مرکز جوزجان به تاریخ ۱۶اسد و مراکز ولایت‌های کندز، سرپل و تخار به تاریخ ۱۷اسد، به دنبال هم سقوط کردند.
همین‌طور در روز های بعدی، سقوط مراکز ولایت‌ها در شمال، از جمله ایبک در (18 اسد)، پلخمری و فیض آباد در (19 اسد) صورت گرفت.
به همین ترتیب، نیروهای امارت اسلامی غلبه شان را در مقابل نیروهای جمهوریت نشان داده و رفته رفته توانستند مهم‌ترین ولایت‌های افغانستان را یکی پس از دیگری سقوط دهند. چنانچه شهرهای کندهار و هرات را به تاریخ (21اسد) و شهرهای مزار شریف و جلال آباد را به تاریخ (23 و 24 اسد) تصرف کردند.
نیروهای امارت اسلامی، به تاریخ 24 اسد، وارد شهر کابل شدند که بلافاصله حکومت امارت اسلامی اعلام موجودیت کرد و ملاهبت الله آخند رهبر طالبان عفو عمومی اعلام کرده و از تمام نیروهای امارت اسلامی خواست که در پی انتقام‌جویی نباشند.
به این ترتیب، جنگ نیروهای امارت اسلامی و حکومت پیشین با حمایت نیروهای خارجی که نزدیک به دو دهه قبل آغاز شده بود، با سقوط حکومت جمهوری، متلاشی شدن تشکیلات اردو و پولیس‌ملی حکومت گذشته به نقطه پایان رسید و ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی بعد از پیروزی در نخستین کنفرانس مطبوعاتی‌اش در این مورد چنین بیان داشت:«پیروزی مجاهدین امارت اسلامی افتخار تمام مردم افغانستان و جنگ اکنون در افغانستان خاتمه یافته است.»
حملات
هر چند جنگ میان نیروهای امارت اسلامی و نیروهای حکومت پیشین در 24اسد پایان یافت، اما سال 1400 از آغاز با حملات خونینی همراه بود و مردم شاهد انفجارهای مهیبی بودند.
از جمله به تاریخ ۱۸ ثور سال ۱۴۰۰ (۲۵ ماه مبارک رمضان سال ۱۴۴۲ قمری) حملات انفجاری در مقابل مکتبی به نام «سیدالشهدا» واقع در منطقه دشت برچی در شهر کابل رخ داد که از اثر این رویداد درحدود 300 نفر کشته و زخمی شدند.
دولت پیشین افغانستان شمار کشته شده‌گان را حدود۹۰ تن و زخمی شده‌گان را ۲۴۰ نفر اعلام کرد. اما شاهدان عینی شمار کشته شده‌گان را بیش از ۱۰۰ نفر و شمار زخمیان این رویداد را در حدود 200 نفر عنوان کردند.
دولت پیشین، طالبان و داعش را عامل انجام این حملات اعلام کرد؛ اما ذبیح الله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی این اتهام را رد کرده و دولت پیشین را در این قضیه دخیل دانست.
براساس گزارش اسوشیتدپرس، بیشتر قربانیان این حمله دختران متعلم بین سنین ۱۳ تا ۱۸ سال بودند.
هم‌چنان به تاریخ چهارم سنبله سال 1400 خورشیدی (۲۶ اگست ۲۰۲۱ میلادی) هنگام خروج شتاب زده‌ای نیروهای امریکایی از افغانستان، سیلی از مردم که بدون در نظرداشت هیچ‌گونه تدابیر امنیتی به سوی میدان هوایی کابل هجوم برده بودند، با حمله مرگ‌بار گروه داعش روبرو شدند.
گزارش‌ها نشان می دهد که در این حمله بیش از ۲۰۰ نفر که بیشتر آنان زنان و کودکان بودند، کشته شدند و صدها نفر دیگر زخم برداشتند. در این انفجار ۱۳ سرباز امریکایی و سه شهروند بریتانیایی نیز کشته شدند.
براساس گزارش‌ها پس از انفجار نیروهای امریکایی دست به تیراندازی زدند. شاهدان عینی هم گفته‌اند که شماری از افراد از اثر تیراندازی‌های پس از انفجار کشته وزخمی شدند.
پس از این حمله (به تاریخ ۲۹ اگست) طیاره بی‌سرنشین نیروهای امریکایی یک فامیل را در نزدیکی میدان هوایی کابل مورد هدف قرار دادند که در نتیجه آن ده عضو این فامیل بشمول هفت کودک جان باختند.
پس از مدتی دولت امریکا پذیرفت که آن خانواده هیچ ارتباطی با گروه داعش نداشته است.
درعین حال پنتاگون در یک کنفرانس خبری در ۲۸ اگست اعلام کرد که ایالات متحده مسئول برخی از مرگ و میرهای غیرنظامیان در جریان تیراندازی پس از انفجار در نزدیک میدان هوایی نیز بوده‌است.
حملات بر مساجد
بعد از حاکمیت امارت نیز مردم افغانستان شاهد حملات خونین انفجاری در سراسر کشور بودند.
به تاریخ 16 میزان سال 1400 خورشیدی یک حمله مرگ‌بار انتحاری در هنگام نماز جمعه در مسجد جامع «سید آباد» در منطقه «خان آباد» شهر کندز به وقوع پیوست که از اثر آن ۵۵ نمازگذار کشته شدند و بیش از ۱۴۰ نفر دیگر زخم برداشتند. مسئولیت این حمله را گروه داعش برعهده گرفت.
گروه داعش قبل از این رویداد یک حمله انفجاری را در نزدیک مسجد عیدگاه در کابل انجام داده بود که از اثر آن هشت نفر کشته و ۲۰ نفر دیگر زخمی شدند.
هم‌چنان به تاریخ 23 میزان یک حمله خونین بر مسجد شیعیان در کندهار صورت گرفت که از اثر آن بیش از 60 نفر کشته و حدود 70 نفر زخمی شدند. مسئولیت این حمله را نیز داعش به عهده گرفت.
و در آخرین مورد به تاریخ ۱۳ حوت انفجاری در هنگام ادای نماز در مسجد «خرتو» در ولسوالی دند پتان ولایت پکتیا رخ داد که از اثر آن سه نفر کشته و بیش از ۲۰ نفر دیگر زخمی شدند.
سایر تهدیدات امنیتی
دزدی‌های مسلحانه، گروگان‌گیری و آدم ربایی‌ها از دیگر تهدیداتی است که مردم افغانستان از آغاز سال 1400 خورشیدی تا کنون با آن مواجه هستند.
هرچند امارت اسلامی مدعی است که با راه اندازی عملیات تصفیه‌ای شمار زیادی از عاملان جرایم جنایی را گرفتار کرده‌اند، اما منتقدان این عملیات می‌گویند که هنوز هم تهدیدات امنیتی دامن مردم افغانستان را رها نکرده است.
با این‌حال، شهروندان کشور از امارت اسلامی می‌خواهند که در رابطه به تامین امنیت سراسری در سال 1401 تلاش‌های بیشتر به خرچ دهند.
وسیم یکی از باشنده‌گان کابل می‌گوید: « ما از مسئولین می‌خواهیم که برای جلوگیری از این گونه قتل‌ها و آدم‌ربایی‌ها اقدامات جدی کنند.»
در آخرین موارد سه تن به‌شمول یک زن در ولایت غور و یک تن در ولایت ارزگان در رویدادهای مختلف به قتل رسیده اند و هم‌چنان یک داکتر از سوی افراد ناشناس در ولایت پروان ربوده شده‌است.
امنیت نظامیان سابق
باوجودی‌که امارت اسلامی به گونه مکرر از عملی شدن فرمان عفو عمومی سخن گفته اند، اما برخی گزارش‌ها از کشته و ناپدید شدن ده‌هانظامی حکومت پیشین حکایت دارند.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر به تاریخ 9 قوس سال 1400 خورشیدی بانشر گزارشی اعلام کرد که نیروهای امارت اسلامی تنها در چهار ولایت افغانستان بیش از ۱۰۰ نفر از نیروهای پولیس و امنیت ملی حکومت پیشین را اعدام یا ناپدید کرده‌اند.
پاتریشیا گاسمن، معاون مدیر بخش آسیایی سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «عفو عمومی، مانع اعدام شتاب‌زده یا ناپدید کردن اعضای سابق نیروهای امنیتی افغان نشده است.»
photo: Getty Image
هرچند برخی از مسئولان امارت اسلامی کشته شدن شماری از نظامیان سابق را رد نکرده و علت بقتل رسیدن آنان را دشمنی شخصی خواند؛ اما سعید خوستی، سخنگوی وزارت داخله این گزارش را رد کرده و گفته بود که نیروهای امارت اسلامی اجازه ندارند که کارمندان حکومت سابق را بکشند یا تهدید و تعقیب کنند.
طاهر یرغل، کارشناسان امور نظامی، آزاد شدن برخی زندانیان به ویژه مجرمین را که در روزهای نخست حاکمیت امارت اسلامی از بند رها شدند، باعث افزایش رویدادهای آدم‌ربایی در کشور می‌داند.
او در عین‌حال در مورد قتل‌های خودسر می‌گویدکه یک تعداد عناصر در داخل صفوف امارت اسلامی و هم‌چنان برخی افراد استفاده جو که در تلاش بدنام سازی حکومت کنونی هستند، در همچو رویدادها دست دارند.
با این حال، وزارت امور داخله اما از تلاش‌های جدی برای جلوگیری از این‌گونه رویدادها و گرفتاری مجرمین و آدم‌ربایان خبر می‌دهد.
عاقل‌جان اعزام، معاون سخنگوی وزارت امور داخله به رادیو کلید می‌گوید، به‌شمول نیروهای امارت اسلامی، هر کسی‌که امنیت مردم را مختل می‌‍سازد، به پنجه قانون سپرده خواهد شد.
اعزام هم‌چنان افزود:«همه روزه افرادی‌که در قتل‌ها، آدم‌ربایی‌ها و جرایم دیگر دست دارند، گرفتار می‌شوند، اگر نیروهای امارت اسلامی هم با مردم برخورد نادرست انجام دهند و در همچو اعمال دست داشته باشند بازداشت و به پنجه قانون سپرده می‌شوند.»
از سوی‌هم، عبدالواحد طاقت کارشناس امور نظامی یونیفورم مشخص نیروهای امنیتی را برای جلوگیری از جرایم مهم پنداشته و می‌گوید، از اینکه نیروهای امارت اسلامی دارای یونیفورم مشخص و منظم نیستند، افراد زیادی از این مساله تاکنون سوء استفاده کرده‌اند.
قابل ذکر است که ناپدید شدن زنان معترض، ناپدید شدن شماری از داکتران و تاجران و قتل‌های مرموز در نیمه دوم سال 1400 خورشیدی از مهم‌ترین موارد چالش برانگیز برای حکومت جدید به حساب می‌آیند.
اما امارت اسلامی با راه اندازی عملیات‌تصفیه‌ای مدعی است که خیلی از عاملان رویدادهای آدم ربایی و قتل‌های مرموز را گرفتار کرده است. هم‌چنان جمع آوری اسلحه از نزد افراد غیر مسئول از دیگر اهداف این عملیات عنوان شده است.
در آخرین روزهای سال 1400 خورشیدی قومندانی امنیه کابل اعلام کرد که در حدود دوهزار180 نفر طی شش ماه اخیر بازداشت شده‌اند.
خالد زدران سخنگوی قوماندانی امنیه کابل می‌گوید که افراد بازداشت شده به اتهام دزدی، آدم ربایی، قتل، حمل سلاح به‌گونه غیرقانونی و اخلال نظم شهری بازداشت شده اند.
در نتیجه باید گفت که در سال 1400 خورشیدی با وجود فراز و نشیب‌هایی که مردم ازلحاظ امنیتی با آن روبرو بودند، گراف تهدیدات امنیتی برعکس تصورات ابتدایی روبه کاهش رفته و اکنون این امیدواری در میان مردم ایجاد شده است که دیگر افغانستان شاهد جنگ و خشونت‌های بیشتر نباشد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
