هرچند نمیتوان گفت که در این سفرها چه اهدافی به صورت واقعی آن دنبال میشوند، اما از ظاهر این سفرها بر میآید که شماری از کشورهای همسایه نسبت به گسترش افراطیت نگران بوده و حتا در سرحدات شان با افغانستان، دست به جابجایی نیروهای نظامی نیز زدهاند.
از اینکه شماری از کشورهای همسایه در بیست سال گذشته روابط نزدیک و حسنه با دولت افغانستان داشتند، سوال برانگیز شده که این کشورها به چه دلیلی به میزبانی از مخالفان دولت افغانستان رو آورده اند و با این کار شان چه چیزی را میخواهند به نمایش بگذارند؟
افغانها که همیشه از دپلوماسی ضعیف و غیر فعال دولت افغانستان شکایت داشته، میپرسند که سران حکومت افغانستان به خصوص وزارت خارجه کشور چرا مهر سکوت بر لب زده و در مورد اینگونه مهماننوازیها، جویای احوال نمیشوند؟ آیا حکومت افغانستان میداند که کشورهای همسایه در مورد چه با طالبان وارد صحبت میشوند؟
کشورهای منطقه به شمول روسیه، ازبکستان، تاجکستان و ترکمنستان، از گسترش ناامنی و افراطیت نگران به نظر میرسند و از مدتی در صدد جابجا کردن نیروهای نظامی در مناطق سرحدی با افغانستان استند.
گزارشها حاکی از آن است که اخیرا ترکمنستان، شماری از نیروهای نظامیاش را در سرحد با افغانستان جا بجا کرده است.
این نشان میدهد که کشورهای آسیای میانه در مورد افزایش سطح خشونتها در افغانستان نگران استند.
همزمان با این اقدام ترکمنستان، طالبان هیئتی را به رهبری شیرمحمد عباس ستانکزی به این کشور اعزام کرد.
ظاهرا این سفر رسمی خوانده شده و گفته میشود که روی موضوعات سیاسی، اقتصادی و امنیتی بحث خواهد شد.
پیش از این نیز هیئتهای گروه طالبان، به ایران و روسیه، سفر کرده بودند.
از سویی هم، این سفرها در حالیست که گفتوگوهای بینالافغانی از مدتها به اینسو متوقف بوده و طالبان به جای اینکه در میز مذاکره حضور داشته باشند، از یک طرف به رفتوآمد در منطقه رو آورده اند و از سوی دیگر دامنه جنگ را وسعت بخشیدهاند.
کارشناسان به این نظراند که اگر این سفرها با صحبتهای اخیر بایدن که نقش همسایههای افغانستان را در تأمین صلح مؤثر دانسته بود، ربط داشته باشد، پس چرا گروهی به نمایندهگی از حکومت افغانستان در چنین نشستها حضور ندارد و از آن بیخبر گذاشته میشود؟
سفرهای اخیر طالبان، شدت جنگها و توقف مذاکرات در حالی شکل گرفته که خلیلزاد نیز به قطر رسیده و گفته میشود که برای از سرگیری مذاکرات صلح تلاش میورزد، اما اینکه این سفر چه دست آوردی خواهد داشت، هنوز زود است که در مورد آن صحبت شود، زیرا سفرهای قبلی خلیلزاد برای مردم افغانستان هیچ سودی در پی نداشته است.
در نتیجه، باید گفت که مردم افغانستان نسبت به وضعیت جاری کشور بیش از پیش حساس بوده و هر حرکت را با دقت زیر نظر دارند.
در این خصوص سوالهای زیادی وجود دارد که پاسخ آن هم به حکومت افغانستان، هم به طالبان و هم به کشورهای منطقه و جهان بر میگردد.
سوال این است که طالبان واقعا در سفرهای شان به کشورهای همسایه و منطقه به دنبال چه استند؟ کشورهای همسایه از آن چه سودی میبرند؟ و دولت افغانستان باید چه نقشی داشته باشد؟
بالاخره با توجه به شدت بیسابقه جنگها و بنبست مذاکرات، آیا وقت آن فرا نرسیده است که حکومت افغانستان حد اقل در میدان دپلوماسی، نقش فعال داشته باشد و از این طریق با کشورهای میزبان مخالفان خویش وارد صحبت شود.
