کمبود آکسیجن در شفاخانه‌های کووید-19

همزمان با شیوع موج سوم ویروس کرونا و افزایش مریضان ناشی ازاین ویروس در افغانستان، شکایت‌ها از کمبود آکسیجن و افزایش تلفات مریضان ناشی از نبود آکسیجن در شفاخانه‌های کووید-19 بالا گرفته است؛ موردی‌که در این شب‌وروزها سکتور صحی افغانستان را به چالش کشیده و این سکتور برای فراهم‌سازی آکسیجن، دست به دامان کشورهای همسایه از جمله ایران، ازبکستان و تاجیکستان شده‌است.

کووید ۱۹

نویسنده: مقدس هاشمی

6 سرطان 1400

برای واکاوی بیش‌تر این موضوع تلاش دارم با خانواده‌هایی‌که به اثر نبود آکسیجن کافی اعضای خانواده‌های شان را از دست داده‌اند صحبت کنم.
پس از تلاش‌های زیاد، با فیروزه روبه‌رو شدم.
وی که مصروف کار خبرنگاری است، هفته‌ی گذشته به دلیل نبود آکسیجن، پدرش را از دست داد.
فیروزه که رنگ از رخ‌اش پریده و توان صحبت با ما را ندارد؛ اما تلاش می‌کند تا ماجرای نرسیدن آکسیجن کافی برای پدرش را که منجر به فوت وی شده‌است حکایت کند.
وی، با صدای گرفته و لرزان، می‌گوید که اگر آکسیجن به موقع به دسترس ما قرار می‌گرفت، ممکن امروز تکیه‌گاه‌ام ( پدرم) در کنارم می‌بود.
فیروزه، با بغضی که در گلو دارد، ماجرای فوت پدرش را این‌گونه حکایت می‌کند:
“وقتی‌که فهمیدیم پدرکم به ویروس کرونا مبتلا شده، بدون وقفه به شفاخانه‌ی کووید-19 انتقالش دادیم؛ ولی به دلیل نبود آکسیجن و جای بستر خالی، اداره‌ی شفاخانه پدرم را نپذیرفت. بعد از مراجعه به چندین شفاخانه بلاخره پدرم را به یکی از شفاخانه‌های دولتی کووید-19 بردیم…”
فیروزه، در صحبت با کلید، از نبود امکانات درست صحی در شفاخانه‌های کووید-19 شاکی بوده و می‌گوید، در شفاخانه‌های کووید-19 مراقبت درست از مریض صورت نمی‌گیرد.

کلیدگروپ را در یوتیوب دنبال کنید

به گفته‌ی وی، وضیعت پدرش بهتربود و برایش به موقع دوا داده می‌شد؛ اما آنچه پدر‌ش را ازپا درآورد، نبود آکسیجن بود.
فیروزه، می‌گوید که پدر‌ش به مدت پنج روز در شفاخانه بستری بود و با هزینه‌ی شخصی‌ برایش آکسیجن فراهم ساخته است.
در ادامه‌ی این گزارش، با دخترخانم دیگری سرمی‌خورم. او، نیز یکی از بسته‌گان‌اش را به دلیل نبود اکسیجن در شفاخانه از دست داده‌است.
این دخترخانم، طیبه نام دارد و دریکی از مکاتب خصوصی مصروف تدریس مضون ادبیات دری است.
اولین خواست طیبه، درصحبت با کلید این است که “ماسک استفاده کنید و به مکان‌های بیروبار نروید”
او که تنها خواهر خود را به دلیل نبود آکسیجن از دست داده، می‌گوید که خواهرش نرگس مشکل گرده داشت و به دلیل نرسیدن به موقع آکسیجن جان باخت.
طیبه، می‌گوید که فامیل آنان با فقر و ناداری دست و پنجه نرم می‎کنند و به مشکل توانسته‌اند آکسیجن را با هزینه شخصی شان برای خواهرش فراهم سازند؛ اما به گفته‌ی طیبه، زمانی‌که آکسیجن برای نرگس رسید او دیگر نفس نمی‎کشید.
من و همکارم به شفاخانه کووید-19 افغان- جاپان رفتیم تا ببینیم وضیعت دراین شفاخانه چه‌گونه است.
همین که وارد صحن شفاخانه شدیم با چهره‌های پریشان ونگران بسته‌گان مریضان مواجه شدیم؛ کسی آکسیجن انتقال می‌دهد، بعضی‌ها هم برای مریضان شان که نسبتاً حالت بهتری دارند روی درازچوکی‌های صحن حویلی نشسته میوه و بعضی خوراکی‌ها آماده می‌کنند.
آن طرف‌تر؛ اما چشمم به مریضانی‌ می‌خورد که روی ویلچیرها نشسته، حالت بهتری دارند و برای گرفتن هوای تازه و آفتاب کافی به حویلی شفاخانه انتقال داده شده‌اند.
خواستم، با یکی از بسته‌گان مریضان صحبت کنم؛ اما از صحبت کردن با من سرباز زده گفت، اگر مسوولین شفاخانه متوجه شود که با رسانه‌ها صحبت می‌کنم ممکن به مریض ما توجه صورت نگیرد.
تلاش کردم، وی را قانع کنم تا با ما صحبت کند.

کلیدگروپ را در انستاگرام دنبال کنید

بعد از تلاش‌ها بلاخره آماده‌ی صحبت می‌شود. سمیع الله نام دارد، مادرش به کووید-19 مبتلا شده و به گفته‌ی خودش، سه روز می‌شود که به شفاخانه‌ی افغان-جاپان آمده است و به دلیل نبود آکسیجن کافی در شفاخانه از بیرون آکسیجن آورده‌است.
سمیع‌الله، از برخورد دوگانه‌ی پرسونل شفاخانه با مریضان گله کرده می‌گوید، حتی آکسیجن برای کسانی‌که واسطه و شناخت دارند نگه‌داری می‌شود و حین آمدن به شفاخانه برای شان تحویل داده می‌شود؛ اما برای مریضان دیگر آکسیجن نیست و بسته‌گان مجبوراند از بیرون آکسیجن فراهم کنند.
کمی پیش‌تر با یک جماعت دیگر برخوردم؛ همه دم دراتاق عاجل منتظراند تا ببینند که وضیعت مریض شان چه‌ می‌شود.
به گفته‌ی داکتران این بخش، بیش‌تر کسانی‌که در بخش عاجل‌اند تا 80 درصد امکان ازبین‌رفتن شان وجود دارد؛ اما برخلاف، بسته‌گان امیدوار به بهبود وضیعت مریض شان دم در منتظراند.
بیش‌تر آنان، همچنان از نبود جای و آکسیجن کافی شکایت دارند.
صدیقه، مدت شش روز می‌شود که مادرش را به شفاخانه‌ی افغان-جاپان آورده است و به گفته‌ی وی، دراین مدت تغییر در حالت مریض دیده نمی‌شود.
صدیقه می‌گوید، مسوولین شفاخانه مکرراً درخواست آکسیجن می‌کنند؛ اما در بازارها آکسیجن کافی وجود ندارد و اگر پیدا شود به قیمت خیلی بالا به فروش می‌رسد که بیش‌تر مردم توان خرید آن‌ را ندارند.
وی، همچنان از اعطای بالون‌های آکسیجن به اشخاصی‌که واسطه دارند شکایت کرده می‌گوید، مسوول توزیع آکسیجن بدون درنظرداشت حالت مریض آکسیجن را به افرادی که از قبل با آنها صحبت شده‌است، می‌دهد.
رفته رفته تلاش کردم تا با مریضان کووید-19 صحبت کنم؛ اما هیچ‌یک از آنان توان صحبت با من را نداشتند.
یکی از مریضان با محاسن سپید و دستان‌لرزان، با اشاره تلاش می‌کند سر صحبت را با من بازکند؛ اما آکسیجنی که به دهن‌اش بود مانع صحبت وی می‌شد. بلاخره موفق شده، برایم گفت که حالش بهتر شده و قراراست به خانه برود، همزمان تایید داکتر معالج و دخترش که از وی پرستاری می‌کند را، نیز می‌گیرد.
برخورد با همچون صحنه غیرقابل وصف و تحمل است.
بیرون از اتاق عاجل، مریضان کووید-19 حضور دارند. یکی از آنان که حالت نسبتاً خوبی دارد آماده می‌شود تا با من صحبت کند.
اسم‌اش سید فرهاد هاشمی‌است، از برخورد داکتران شفاخانه افغان-جاپان و امکانات این شفاخانه راضی بوده می‌گوید، بیست روز می‌شود که در این شفاخانه زیر مراقبت‌های جدی بوده و دو روز می‌شود حالش بهتر شده است.
با این همه، وزارت صحت عامه، نبود آکسیجن در شفاخانه‌های کووید-19 را پذیرفته؛ اما می‌گوید، در حال حاضر این معضل حل شده‌است.
میرویس علی‌زی، معاون سخنگوی وزارت صحت عامه در صحبت با کلید گفت، در حال حاضر، دستگاه‌های تولید آکسیجن در شفاخانه‌‌های کووید-19 در مرکز و5 ولایت کشور نصب گردیده و کار نصب این دستگاه‌ها در ده ولایت دیگر نیز جریان دارد که با نصب کامل آن مشکل نبود آکسیجن حل خواهد شد.
به گفته‌ی وی، این وزارت به تعداد 3500 بالون آکسیجن از کشور ایران خریداری کرده و قرار است این بالون‌ها به شفاخانه‌های کوید-19 در مرکز و ولایات توزیع گردد.
در همین حال، شماری از متخصصین، می‌گویند که در نصب به موقع دستگاه‌های تولید آکسیجن در شفاخانه‌های کووید-19، از سوی وزارت صحت عامه سهل‌انگاری صورت گرفته است.
فریدالله عمری، ترینرمتخصص در شفاخانه‌ی انتانی به کلید می‌گوید، با وجود این‌که نصب دستگاه‌های تولید آکسیجن وابسته به سازمان صحی جهان بود؛ اما عدم اقدام به موقع وزارت صحت عامه سبب شد تا این دستگاه‌ها به موقع نصب نشده و سبب شد تا بیش‌تر مریضان کووید-19 به دلیل نبود آکسیجن جان شان را از دست دهند.
این درحالی‌ست که از آغاز همه‌گیری موج سوم ویروس کرونا در افغانستان شماری زیاد از شفاخانه‌های کشور با کمبود شدید آکسیجن برای مریضان کووید-19 روبه‌رو شده‌اند.
از سوی دیگر، شرکت‌های تولید آکسیجن در کشور که بیش‌تر آنها خصوصی‌اند به دلیل کمبود و سیستم غیرمنظم برق قادر به تولید مقادیر بیش‌تر آکسیجن نیستند.