معلومات کلید در مصاحبه با منابع محلی نشان میدهد که طی دوسال اخیر بیش از دوصد پیوند گرده در غرب افغانستان صورت گرفته که بیشتر گردههای پیوندشده خریداری شدهاست.
طبق اظهارات منابع محلی هر گرده در افغانستان به مبلغ ۳۰۰ الی ۴۰۰ هزار افغانی به هدف پیوند به فروش رسانده میشود و هر بیمار با در نظر داشت این پول برای پروسه تداوی خود نزدیک به یک میلیون افغانی هزینه میکند.
این در حالیست که بربنیاد رهنمود وزارت صحت عامه، فروش اعضای بدن در افغانستان ممنوع میباشد.
کاپی از این رهنمود در اختیار کلیدگروپ قرار گرفته که در آن ذکر شده، فقط اقارب نزدیک میتوانند اعضای بدن خود را به فرد بیمار به هدف تداوی و مقاصد بشردوستانه اهدا کنند.
در یک بخش دیگر رهنمود وزارت صحت عامه اضافه گردیده که شخص اهداکننده باید سن ۱۸سالهگی را تکمیل کرده، عاقل، بالغ و صحتمند باشد و همچنان اهدا به حیات اهداکننده صدمهی حیاتی نرساند.
با این وجود، مسوولان ادارهی صحت هرات میگویند که استفاده از محتوای این رهنمود نمیتواند از فروش اعضای بدن جلوگیری کند.
این اداره، ناقصبودن قانون صحت و فقر اقتصادی را از چالشهای اساسی عنوان میکند که بازار فروش گرده را در هرات رونق بخشیدهاست.
براساس معلومات ادارهی صحت هرات، تنها دو کلنیک خصوصی این ولایت جواز پیوند گرده را بهدست آوردهاند.
مصاحبههایی که کلید با برخی از منابع انجام داده، نشان میدهد که متقاضیان فروش گرده تنها در هرات نیستند، بلکه برخی از ساکنین کابل هم برای فروش گرده در مراکز خصوصی صحی کاندید میشوند.
خوریگل، بانوی حدود ۳۵ ساله که دوازده ماه پیش یک گردهی خود را به هدف پرداخت قرض شوهرش به فروش رسانده، پس از فروش گردهاش شدت درد چهره او را رنجور ساختهاست.
خوریگل که باشندهی اصلی ولایت فاریاب میباشد و در هرات اسکان دارد به کلید میگوید، شوهرش به دلیل قرضداری زندانی شده بود و از جبر مشکلات اقتصادی گردهاش را به مبلغ ۲۹۰ هزار افغانی فروختهاست.
به گفتهی خوریگل، زمانیکه او گردهی خود را به فروش رسانده، حامله بوده و این موضوع را از متخصصان صحی نیز پنهان کردهاست.
این خانم تاکید میکند که داکتران هم با وی از تبعات جراحی گرده و زندهگیکردن با یک گرده معلومات دقیقی را ارائه نکردند.
وی تصریح میکند، پس از جراحی گردهاش، سلامت کامل خویش را از دست داده و حالا از شدت درد توانایی ایستادن و راهرفتن را ندارد.
او علاوه میکند که از میان ساکنین محل زندهگیاش، راه فروش گرده را جهت برطرفشدن مشکلات اقتصادی خود جستوجو کردهاست.
همچنان نوراحمد ۳۸ ساله هم شش ماه پیش به منظور بهبود وضعیت اقتصادی تصمیم به فروش عضوی از بدنش گرفت. او میگوید که با گذشت بیش از سه سال از معضل بیکاری رنج برده و سرانجام پس از مشوره از دوستان خود، راه فروش گرده را انتخاب نمودهاست.
این جوان میافزاید که به مبلغ ۳۰۰ هزار افغانی گردهی خود را فروختهاست.
کلیدگروپ همچنان دریافته که برخی از بیماران به منظور پیوند گرده از طریق کلینیکهای خصوصی کابل کاندیدان فروش گرده را پیدا میکنند.
احمدفرید، یکی از بیمارانیست که برای پیوند گردهاش، از باشندهی کابل گرده خریداری نمودهاست.
او به کلید میگوید: زمانیکه در یکی از کلینیکهای خصوصی کابل بستری بود، مسوولان آن مرکز یکی از کاندیدان فروش گرده را برایش معرفی نمودند.
احمدفرید اضافه میکند که یک جوان به خاطر پیداکردن پول عروسی خود اقدام به فروش گردهاش کرده بود و از او به مبلغ ۳۵۰ هزار افغانی یک گرده را خریداری کردهاست.
معلومات کلید نشان میدهد که طی دوسال اخیر، بیش از ۱۳۰ تن از بیجاشدههای داخلی گردههای خود را فروختند. آنان ناداری و یا فقر اقتصادی را؛ عامل اصلی این تصمیم خویش عنوان میکنند.
این در حالیست که مسوولان صحی و محلی هرات اظهار میدارند که فروش اعضای بدن در افغانستان ممنوع میباشد.
ادارهی محلی هرات برای بررسی فروش گرده در هرات، یک ماه پیش هیات حقیقتیاب را تشکیل داد که تاکنون نتیجهی کار این هیات مشخص نیست.
انور متین، کارشناس بخش فرهنگی و اجتماعی دفتر والی هرات که عضو این هیات میباشد به کلید میگوید که برخی از حلقات در میان بیجاشدههای داخلی تبلیغ کرده و آنان را برای فروش گرده تشویق میکنند.
آقای متین، دستداشتن جامعه طبی را در راستای فروش گرده تایید و یا رد نمیکند.
به گفتهی وی، مشخصات فروشندههای گرده در دو کلینیک خصوصی ثبت میگردند و در صورت ضرورت، کاندیدان فروش گرده دعوت میشوند.
اما وی میافزاید، تاکنون ۴۲ تن از فروشندههای گرده شناسایی شدهاند که تحت نام اهدا، گرده خود را فروختهاند.
از سویی هم، انور متین علاوه میکند که قانون و مکانیزم مشخصی برای پیوند گرده وجود ندارد که با عاملان اصلی فروش گرده برخورد قانونی صورت بگیرد.
او تاکید میکند که هیات حقیقتیاب، برای جلوگیری از فروش اعضای بدن انسان پیشنهاد نمودهاست که کمیسیون ویژهیی بیرون از چارچوب سکتور صحت تشکیل شود که در ترکیب آن از ادارهی صحت، امنیت ملی، سارنوالی، ولایت و نهادهای مدنی شامل باشند.
در همینحال رفیع نادری، رییس انجمن وکلای مدافع هرات و عضو هیات حقیقتیاب میگوید که طبق رهنمود وزارت صحت، افرادی که با بیماران پیوند خونی داشته باشند به هدف نجات حیات آن بیمار میتوانند عضوی از بدن شان را اهدا کنند.
به گفتهی نادری، رجوعکردن بیجاشدههای داخلی به هدف فروش گرده پرسشبرانگیز است و این موضوع باید از سوی ادارههای کشفی و تحقیقی به گونهی جدی بررسی شود.
وی تصریح میکند که فروش اعضای بدن؛ عملی چون قاچاق میباشد که باید براساس قانون جزا با عاملان آن برخورد شود.
ادارهی صحت عامه هرات هم فروش گرده در ولایت هرات را تایید میکند.
محمدرفیق شیرزی، سخنگوی ادارهی صحت هرات به کلید میگوید که اکنون شیوهی اهدای گرده در این ولایت به بازار تجارتی تبدیل شدهاست.
آقای شیرزی، قانون ادارهی صحت را در زمینهی پیشگیری از این معضل ناقص میداند.
وی دستداشتن جامعه طبی را در راستای فروش گرده رد کرده و میگوید که دو کلینیک خصوصی صحی از سه سال به اینسو به گونهی منظم پیوند گرده را با رعایت معیارات جهانی انجام میدهند.
شیرزی میافزاید که در این مدت بیش از دوصد پیوند گرده در دو مرکز صحی با موفقیت صورت گرفتهاست.
با آنهم، سخنگوی ادارهی صحت عامه هرات تصریح میکند که این اداره با همکاری امنیت ملی تلاش دارد تا عاملان اصلی فروش گرده را شناسایی و با آنان برخورد جدی نماید.
یکی از مراکز خصوصی صحی هرات، چهارسال پیش نخستین پیوند گرده را انجام داد.
زهرا احمدی، یکی از مسوولان این مرکز صحی به کلید میگوید که از آن زمان تاکنون ۱۹۳ عمل پیوند گرده صورت گرفتهاست.
احمدی میافزاید که بخش پیوند گرده به اساس پیشنهاد وزارت صحت در این مرکز فعال شدهاست.
زهرا احمدی، با رد تجارت از این طریقه، میافزاید که هیچ فرد و یا تیمی در این مرکز صحی وجود ندارد که گرده خریداری نمایند و تاکنون موردی هم در این زمینه به ثبت نرسیدهاست.
او تاکید دارد، بیمارانی که ضرورت به پیوند گرده دارند، پایوازان آنان برای اهدای گرده هماهنگی میکنند.
زهرا احمدی، اضافه میکند که پیوند گرده، به اساس قوانین و لوایح جهانی شفاخانهی فرانکفورت در این مرکز صحی انجام میشود.
به گفتهی بانو احمدی تاکنون پیوند گرده برای اهداکننده و گیرندههای گرده عوارض و یا مشکل صحی خاصی در پی نداشتهاست.
وی تاکید دارد که سالانه در حدود سههزار نفر در افغانستان نیاز به پیوند گرده دارند.
زهرا احمدی، خاطرنشان میسازد که بیماران گرده تنها از هرات نیستند، بلکه از سایر ولایات و در برخی موارد هم مهاجرین افغان مقیم کشورهای خارجی به هرات میآیند و عمل پیوند گردهی شان در اینجا صورت میگیرد.
وزارت صحت عامه هم فروش گرده را در غرب افغانستان تایید میکند. مسوولان آن اطمینان میدهند که جلو فروش گرده را به زودی خواهند گرفت.
دستگیر نظری، سخنگوی وزارت صحت عامه در صحبت با کلید میگوید که بررسیهای بخش تفتیش این وزارت جهت شناسایی عوامل فروش گرده در هرات جریان دارد.
نظری میافزاید که تاکنون شواهدی وجود ندارد که در بیرون از ولایت هرات افراد اقدام به فروش گرده کرده باشند.
شماری از متخصصان صحی در هرات میگویند که دهندهی گرده باید تحت یک جراحی عمده قرار بگیرد که در برخی از موارد میتواند فرد را با خطر مواجه کند.
این متخصصان صحی بیان میکنند که از میان یکهزار نفر اهداکنندهی گرده 10 فیصد آنان را خطر مرگ نیز تهدید میکند.
آنان میافزایند که در کنار این، تحقیقات علمی نشان داده، افرادی که اقدام به اهدای گرده میکنند پس از گذشت یک سال به افسردهگی مبتلا میشوند.
با این همه، در برخی از کشورها انتقال و پیوند گرده تنها میان اعضای خانواده و افرادی که پیوند خونی با همدیگر دارند مجاز دانسته شدهاست؛ اما در افغانستان قانون مشخصی در این مورد وجود ندارد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید