با آنکه تا هنوزهم روشن نیست که گفتوگوهای بینالافغانی چه زمانی آغاز خواهد شد، اهمیت موضوع اما در این بوده که این نخستین باری است که طالبان از یک اقدام حکومت استقبال مینمایند. پیش از این طالبان هرازگاهی در برابر اقدامات حکومت واکنشهای منفی نشان دادهاند.
سهیل شاهین؛ سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در یکی از تویتهای تازهاش نوشته است، در حالیکه این گروه در سه روز گذشته رهایی دهها تن از زندانیان شان را از سوی حکومت استقبال مینماید، خواهان سرعتبخشیدن به این پروسه میباشد.
بعد از امضای توافقنامه میان طالبان و امریکا در 29 فبروری 2020، طالبان با سپردن تعهداتی خواستار رهایی پنجهزار زندانی خود از زندانهای حکومت شدند و آنرا یکی از پیششرطهای آغاز گفتوگوهای بینالافغانی خواندند. با آنکه این پروسه در اواسط ماه مارچ آغاز گردید، اما ادامهی خشونتها و از سرگیری حملات شدید طالبان بالای مواضع امنیتی آنرا به کندی روبهرو ساخت. از جانب دیگر حکومت افغانستان رهایی این زندانیان را مشروط خواند و گفت که پروسهی رهایی به یکبارهگی ممکن نیست و در جریان گفتوگوهای بینالافغانی به آن خواهد پرداخت.
یکی از دلایلی که حکومت در مقابل لیست زندانیان طالبان از خود واکنش نشان داد این بود که گفته میشد، در لیست متذکره، نام کسانیکه متهم به جنایت بزرگ تروریستی و ضد بشریاند، نیز شامل بودهاست. اما این موقف حکومت از سوی کارشناسان و شماری از مردم مورد انتقاد شدید قرار گرفت؛ زیرا قبل از این حکومت بارها زندانیانی مانند انس حقانی و دیگران را از زندان رها کرده بود که رهایی شان هم خط سرخ خوانده شده بود و هم خلاف قانون.
بعد از آنکه حکومت افغانستان شام روز یکشنبه 98 تن طالب را از زندان رها نمود، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان گفت که آنان نیز زندانیان حکومتی را رها خواهند کرد و در نهایت این امر زمینهی آغاز گفتوگوهای بینالافغانی را هموار خواهد نمود.
از آغاز پروسهی رهایی زندانیان تاکنون، 748 تن طالب از زندان رها گردیده اند. در این مدت دهها تن افراد و سربازان حکومتی از سوی طالبان رها گردیدهاند که گفته شدهاست بیشتر آنان افراد ملکی بوده و هیچگونه ارتباطی با حکومت ندارند.
با وجود این همه، معلوم میشود که آهسته آهسته به طرف مذاکرات بینالافغانی نزدیک میشویم، اما برای آنکه این خوشبینی یکباره به ناامیدی مبدل نشود، لازم است که هم حکومت، هم طالبان و هم جامعه جهانی و بهخصوص ایالات متحده امریکا مشترکاً برای تحقق صلح در افغانستان کار کنند و جلوی هر آن اقدامی را که روند صلح را با خطر روبهرو میسازد، در نخستین مرحله بگیرند.
از اشارههای طالبان چنین برمیآید که این گروه از یکطرف از روند به درازاکشیدن رهایی زندانیان خسته و درمانده شده و از سوی دیگر ممکن فشارهایی در میان بوده باشد که کموبیش آنان را به تمکین وادار نمودهاست.
اینکه موضوع چه بوده میتواند، زیاد مورد بحث نیست، نکتهی اساسی این است که اظهارنظرهای نرم طالبان، استقبال از کارکرد و اقدامات حکومت افغانستان در قبال رهایی زندانیان و اشاره به آغاز مذاکرات بینالافغانی، نشانهای این بوده میتواند که ما داریم به مذاکرات بینالافغانی نزدیک میشویم.
اما با تاسف بایدگفت که چند مشکل اصلی و اساسی هنوزهم با بر جا بوده و هیچگونه پیشرفتی در آن به چشم نمیخورد که عمدهترین آن، ادامهی خشونتها میباشد. هر چند حکومت افغانستان به خصوص رییس جمهورغنی بارها طالبان را به آتشبس و کاهش خشونت دعوت نمود، اما نهتنها آتشبسی صورت نگرفت که خشونتها نسبت به گذشته افزایش یافت. طالبان حتا در شرایط سخت کرونایی که افغانستان و مردم این سرزمین با آن دست و پنجه نرم میکنند و نیازمند شدیدی به کمکهای بشردوستانه احساس میشود، به آتشبس تن ندادند و بنابر دلایلی که نزد خود شان وجود دارد، از آن ابا ورزیدند.