یک تحقیق کلیدگروپ که براساس مصاحبه با آمرین حوزههای تعلیمی شهر کابل انجام شده است، نشان میدهد که بیش از 42 درصد از مکتبهای این شهر به دلیل نداشتن ساختمان در تعمیرهای کرایی بدون میز و چوکی و وسایل درسی فعالیت دارند. براساس معلومات مسوولان این حوزهها، در 16 حوزه تعليمی شهر کابل 307 باب مكتب وجود دارد كه از اين ميان 122 باب آن در تعميرهای كرایی فعالیت میکنند. همچنان در میان مکتبهایی که روی ملکیتهای وزارت معارف ایجا شدهاند، نیز مکتبهایی به مشاهده میرسند که عمر ساختمان آنها به پایان رسیده است و یا بخشهایی از ساختمان آنها تخریب شده است. این یافتهها نشان میدهد که در کنار نبود مکان مناسب برای مکتبها، کمبود نزدیک به 2 هزار و 500 معلم در تشکیل مکتبهای شهر کابل، مشکل دیگری است که به نظام آموزشی در معارف شهر کابل آسیب زده است.
آمرين حوزههای تعلیمی شهر کابل با انتقاد از عدم توجه رهبری وزارت معارف در رفع کمبود تشکیل معلمان مکتبها در این شهر میگويند که وزارت معارف تلاش كرده تا این مشکل را توسط معلمان حقالزمهای برطرف کند. همچنان آمرین حوزههای تعلیمی کابل ادعا دارند که با وجود سپری شدن نزدیک به دو ماه از سال تعلیمی جدید، بعضی از مکتبها با کمبود 70 درصدی کتابهای درسی روبهرو اند و شاگردان نیازمندیهای شان در بخش کتاب را از بازار مرفوع میکنند.
مسوولان ریاست معارف شهر کابل میگویند که این مشکلات ناشی از کمکاری مسوولان پیشین معارف است. احمدضمير گوارا، ریيس معارف شهر كابل که نزدیک به دو ماه پیش به این پست مقرر شده است، میگوید که رياست معارف شهر کابل به منظور رفع مشکلات موجود یک پلان پنج ساله را تهیه و در پی عملی كردن آن است.
مکتبهای کرایی
معلومات کلیدگروپ نشان میدهد که بیشترین رقم مکتبهای کرایی در حوزه هفدهم، دهم، سیزدهم، پنجم، پانزدهم و هشتم تعلیمی ریاست معارف شهر کابل موقعیت دارند. براساس این معلومات، از 24 باب مکتب دولتی در حوزه هفدهم تعلیمی شهر کابل 19 باب آن در ساختمان کرایی موقعیت دارند؛ از 15 باب مکتب دولتی در حوزه دهم تعلیمی شهر کابل 14 باب آن در تعمیر کرایی فعالیت میکنند؛ حوزه سیزدهم تعلیمی شهر کابل 29 باب مکتب دارد که 14 باب آن در ساختمان کرایی موقعیت دارند؛ حوزه پنجم تعلیمی 27 باب مکتب دارد که ساختمان 12 باب آن کرایی است؛ در حوزه پانزدهم تعلیمی شهر کابل از 17 باب مکتب دولتی 10 باب آن در ساختمان کرایی فعالیت دارند و 9 باب مکتب از 24 باب مکتب دولتی در حوزه هشتم تعلیمی شهر کابل، در ساختمان کرایی فعالیت میکنند. براساس معلومات آمرین حوزههای تعلیمی شهر کابل، کرایه ساختمان مکتبها در هر حوزه نظر به موقعیت هر ساختمان متفاوت است و بین سی هزار تا یک ملیون افغانی میباشد.
آمرین حوزههای تعلیمی شهر کابل در مصاحبه با کلیدگروپ بیان داشتند که آنها مشکل کمبود ساختمان برای مکتبهای این شهر را در پایان هر سال تعلیمی با وزارت معارف مطرح کردهاند ولی تا هنوز توجه چندانی در این خصوص صورت نگرفته است. علیاحمد مددی، آمر حوزه هفدهم تعلیمی شهر کابل، میگوید که ساختمانهای رهایشی برای استفاده مکتبها معیاری نیست و آنها ناگزیر اند در یک اتاق کوچک بیش از هفتاد شاگرد را جابهجا کنند.
در کنار استفاده از ساختمانهای رهایشی برای مکتبهای دولتی، شماری از مکتبهایی که روی ملکیتهای وزارت معارف اعمار شده نیز با مشکلات جدی روبهرو میباشند. فضلالرحمان فضل، آمر حوزه چهارم تعلیمی شهر کابل، میگوید که شاگردان مکتبهای غازی ايوبخان، ملكه ثريا و ليسه مصدق فرهنگ که مربوط به این حوزه تعلیمی میشوند، به دلیل نداشتن ساختمان مناسب و کمبود صنفهای درسی در خيمهها و يا هم در فضای باز مصروف فراگيری آموزش هستند. علاوه بر این مکتبهایی هم در پايتخت به چشم میخورند که شاگردان شان در کانتینرها مصروف فراگیری درس و تعلیم میباشند. گلآقا نجرابی، آمر حوزه نهم تعليمی، میگويد كه در اين حوزه مكتب عبدالهادی داوی با كمبود صنفهای درسی مواجه است و به همين دليل آنها مجبور شده اند تا شاگردان را در كانتينرهای داغ درس بدهند.
حوزه شانزدهم تعليمی هم عاری از مشكل نيست. محمدنعيم، آمر حوزه شانزدهم تعليمی، میگويد كه از مجموع 10 باب مكتب در اين حوزه، مكتب محمدانور بسمل و نازو انا با مشكلات جدی روبهرو میباشند. به گفته وی، شاگردان این مکتبها یا در فضای آزاد و یا هم در دهلیزهای این مکتبها مصروف درس خواندن میباشند. اين مشكل دامنگير حوزه دوم تعليمی نيز است. سردارعلیشاه يوسفزی، آمر حوزه دوم تعليمی، میگويد که بخش بزرگی از ساختمانهای مكتبهای شاه دوشمشيره و قاری عبدالله در اين حوزه، در اثر باد و باران به مخروبه مبدل شده است. به گفته وی، آنها مجبور شده اند که در هر صنف 70 تن از شاگردان را به صورت همزمان درس بدهند. يوسفزی افزود كه نظر به معيارهای وزارت معارف، در یک صنف درسی باید بین 40 تا 45 نفر شاگرد درس بخوانند. اما آنها نظر به نبود مكان مناسب درسی، مجبور هستند تا این معيار را ناديده بگيرند. در همین حال، کبیر حقمل، رییس نشرات و سخنگوی وزارت معارف، مشکل استفاده از ساختمان کرایی برای مکتبها را نه تنها در معارف شهر کابل میپذیرد بلکه تأکید دارد که پنجاه درصد مکتبهای دولتی در سراسر کشور به دلیل نبود امکانات مالی با این مشکل روبهرو میباشند. وی تأکید دارد که براساس هدایت رییس جمهور، وزارت معارف در سال جاری ساختمان ششهزار باب مکتب را در سراسر کشور اعمار خواهد کرد.
كمبود معلم
کمبود معلم، به خصوص معلمان مسلکی، يکی دیگر از مشكلاتی است كه نظام معارف در شهر کابل با آن مواجه است. معلومات کلیدگروپ نشان میدهد که مکتبهای مربوط به معارف شهر کابل در شانزده حوزه تعلیمی با کمبود 2هزار و 568 معلم روبهرو هستند. براساس معلومات آمرین حوزههای تعلیمی شهر کابل، وزارت معارف مشکل کمبود معلم در مکتبها را با استخدام معلمان حقالزمهای قسماً مرفوع کرده است. از مجموع 16 حوزه تعليمی شهر کابل، حوزه هفدهم، سیزدهم، هفتم و سوم با بيشترين رقم کمبود معلم در صدر حوزههای تعلیمی شهر کابل قرار دارند. علیاحمد مددی، آمر حوزه هفدهم تعلیمی شهر كابل، میگويد که به دلیل نداشتن تشکیل، این حوزه با کمبود 1هزار و 29 معلم روبهرو است. به گفته وی، کمبود معلم در این حوزه با استخدام معلمان حقالزمهای قسماً مرفوع شده است اما هنوز هم این مشکل پا برجا است. در همين حال، احمدضمير گوارا، ریيس معارف شهر كابل، مشکلات موجود از ناحیه کمبود معلمان در مکتبهای شهر کابل را میپذیرد و میگويد که 800 بست معلم از طریق کمسیون اصلاحات اداری در چوکات ریاست معارف شهر کابل به اعلان گذاشته شده است که با تکمیل شدن پروسه استخدام، بخشی از مشکلات معارف شهر کابل از این ناحیه حل خواهد شد.
نبود ميز و چوکی
در کنار آنکه از مجموع 307 باب مکتب در شهر کابل 122 باب آن فاقد تعمیر دولتی، میز و چوکی میباشند، مصاحبهها نشان میدهد که تعدادی از مکتبهایی که تعمیر دولتی دارند نیز با کمبود میز و چوکی روبهرو میباشند و شاگردان این مکتبها روی زمین نشسته و درس میخوانند. آمرين حوزههای شانزدگانه تعليمی در شهر کابل هم چنان میگويند که میزوچوکی اكثر مکتبها فرسوده شده است. آنها میافزايند که مدیریت مكتبها از ناچاری دست به ساخت دوباره ميز و چوكیهای فرسوده زدهاند تا نيازمندی شاگردان را بدین شیوه برطرف سازند. محمدناصر دوست، آمر حوزه پانزدهم شهر كابل، در صحبت با كليدگروپ گفت در کنار آنکه 10 باب مکتب با ساختمان کرایی در این حوزه تعلیمی فاقد میز و چوکی اند، مکتبهایی که روی ملکیتهای وزارت معارف نیز در این حوزه ایجاد شدهاند، میز و چوکی ندارند. همچنان آمر حوزه پانزدهم تعلیمی میگوید که موضوع کمبود میز و چوکی مکتبهای مربوط به این حوزه را بارها با ریاست معارف شهر کابل در میان گذاشته، ولی تا حال توجهی به این مشکل صورت نگرفته است. اما رییس معارف شهر کابل وعده سپرد که مشکل کمبود میز و چوکی را در مکتبهای دولتی این شهر در آینده نزدیک برطرف خواهند کرد.
کمبود کتاب درسی
با آنكه نزدیک به دو ماه از آغاز سال تعليمی 1397 گذشته است، هنوز هم كمبود كتابهای درسی در مكتبهای شهر كابل از مشکلات عمده در برابر معارف در این شهر به شمار میرود. آمرين حوزههای تعليمی شهر کابل، کمبود کتابهای درسی در مکتبها را تأیید میکنند و میگویند که شاگردان مکتبها کتابهایی را که تا هنوز از سوی وزارت معارف در اختیار شان قرار داده نشده است، از بازار خریداری میکنند. علیاحمد مددی، آمر حوزه هفدهم تعلیمی شهر کابل، گفت که مکتبهای مربوط به این حوزه در شش سال گذشته کتابهای درسی صنفهای اول تا ششم را در اختیار ندارند و شاگردان مجبور به خریداری کتاب از بازار شدهاند. همچنان محمدشریف انوری، آمر حوزه سیزدهم تعلیمی شهر کابل، میگوید که مکتبهای مربوط به این حوزه، کتابهای درسی صنفهای اول تا ششم را به طور کامل در اختیار ندارند و دیگر صنفها نیز با کمبود کتاب روبهرو اند. احمدضمیر گوارا، ریيس معارف شهر كابل، نیز با اظهارات آمرین حوزههای تعلیمی درباره کمبود کتابهای درسی موافق است. او میگوید که با تکمیل شدن پروسه چاپ کتابهای جدید در سه ماه آینده مشکل شاگردان از این ناحیه رفع خواهد شد. این در حالی است که هر سال برای وزارتخانه های دولتی بودجه هنگفت انکشافی اختصاص داده میشود ولی اکثریت این وزارتها نمیتوانند این بودجه را به مصرف برسانند. برای وزارت معارف در سال گذشته خورشیدی، بیش از چهارده ملیارد افغانی بودجه انکشافی اختصاص یافته بود ولی این وزارت تنها چهارده درصد آن را که حدود دو ملیارد افغانی میشود، مصرف کرده است.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید