همزمان با دهم دسمبر، روز جهانی حقوق بشر و به مناسبت هفتۀ یاد بود از قربانیان جنگ، صدها تن از بازماندگان قربانیان و اعضای چندین نهاد مدنی در پی راه پیمایــــی‌های گسترده، خواستار تامین عدالت و محاكمــــه جنایتــــكاران شدند. تظاهر كنندگان با شعار‌های “دموكراسی بدون عدالت مفهومی ندارد”، “مــــرگ بر جنایتكاران هفتم و هشتم ثور” و “ما جنایتكاران را نخواهیم بخشید”، دولت و جامعۀ جهانی را بـــه حمایت از جنایتكاران متهم كردند.
این در حالیســــت كــــه هزاران تن در دوره‌های مختلف از ســــال‌های 1357 به این طرف قربانی شده اند و مردم شاهد بدترین و فاحشترین جنایت‌ها از قبیل انتشار لست قتل 13هزار تن زندانی در پلیگون پلچرخی با بــــه قدرت رسیدن حفیظ الله امین، تجاوز روس‌ها برخاك افغانستان، آغاز جنگ‌های داخلی و خانــــه جنگــــی‌ها در زمان حكومت مجاهدین و عدالت كشــــی‌ها در دورۀ حكمراویی طالبان در افغانستان بوده اند.
مهناز صدیقی باشندۀ شهر كابــــل می‌گوید: “پنج تن از اعضای خانواده ام یعنی پدر و چهار برادرم را در دورۀ حفیظ الله امین از دست دادم. دولت آن وقت شب هنگام آنان را بــــه بهانه‌های مختلف از خانه كشیده و بعد از آن روز لادرك شدند و بعد از پنج سال فهمیدیم كــــه آنان در لست اعدام شدگان پلیگون پلچرخی ثبت شده اند.”
بصیره باشندۀ ناحیه هفتم شهر كابل در حالی كه می‌گریست می‌گوید: “5 دلو سال 1371، زمانی كه جنگ‌های داخلی آغاز شد، ما در واصل آباد زندگی می‌كردیم و با خــــراب شدن وضعیت منطقه، خواستیم از آنجا فرار نماییم كه در میان راه ناگهان راكتی اصابت كرد و 9 تــــن از اعضای خانواده ام از بین رفتند.”
او می‌افزاید: “این قربانیان شامل دو طفل ده ساله و یازده ساله ام، خواهــــر شوهر، خانم برادر شوهرم و اطفال شان می‌شدند. من نیز در این حادثه زخمی شدم. اجساد دو شبانه روز در مسجد مانده بودند تا این كه جسد زن برادر شوهرم خراب شد و بعد از اجازۀ نظامیان برای دفنش، در حویلی یك چقوری حفر كردیم و هر 9 جسد را در آن دفن كرده و به یكی از ولایت‌ها فرار نمودیم.” در همین حال حضرت الله باشندۀ كابل و یك تن از بازماندگان قربانیان جنــــگ در حالــــی كه سخت می‌گریست، می‌گوید:” در دورۀ حكومت اسلامی در خانه ما راكت اصابت كرد و دختر جوانم از بین رفت زمانی كه دنبال دفــــن كردنش رفتیم، وقتی دوباره به خانه برگشتیم همه دار و ندار ما را سرقت نموده بودند. خودم نیز در جریان همین جنگ‌ها معیوب شدم كه تا هنوز هم زجر زندگی را می‌كشم. وقتی جنایتكــــاران را در پــــرده‌های تلویزیون می‌بینم،اعصابم خراب می‌شود و این بزرگترین دردم می‌باشد. امروز كــــه در پلیگون پلچرخی آمده‌ام و یــــادی از قربانیان می‌كنیم، گلو می‌درم كه هیچ گاه جنایتكاران را نخواهیم بخشید.”
در این مظاهره كــــه از ســــوی 24 نهاد حمایت از قربانیان راه اندازی شده بود، اعلامیه‌ای نیز صادر شد كه نهادهای حمایت از قربانیان آن را در مقابل دفتر نمایندگی ســــازمــــان ملل متحد در كابل و پلیگــــون پلچرخی بــــه خوانش گرفتند، تظاهر كنندگان در ایــــن اعلامیه از حكــــومت و جامعۀ جهانی خواستند تا عاملان جنایات سه دهۀ اخیر در افغانستان مجازات شوند. در این اعلامیه تاكید شده كه دولــــت افغانستان در مصالحه با مخالفان دولت، بایــــد حقوق زنــــان را كه نیمی از جامعۀ افغانستان را تشكیل می‌دهند، در نظر گیرد و پیش از تامین حقوق قربانیان از اعطای معافیت به مجرمان جنگی و ناقضان حقوق بشر پرهیز شود.
ویدا احمد، رئیس انجمن داد خواهان افغانستان می‌گوید: “هدف از راه اندازی تظاهرات این است تا تمام كسانی كه در طول سه دهه، جنایت كرده اند و همین اكنون در قدرت اند، باید خلع قدرت، خلع سلاح و به میز محاكمه كشانده شوند.”
او در مورد ارقام قربانیان جنگ می‌گوید: “ما كدام ارقام خاص در این زمینه نداریم و هنوز تحقیق ما تمام نشده است، اما سروی كه در كابل و یكی دو ولایت از سوی دفتر مـا صورت گرفته، بیش از صدها هزار تن بازماندگان قربانیان تثبیت شده كه این قربانیان شامل شهدا، كسانی كه مورد تجاوز قرار گرفته اند، خانه و كاشانۀ شان به غارت برده شده و یا هم كسانی اند كــــه خود مورد شكنجه، توهین و تحقیر قرار گرفته اند، می‌باشند.”
وی با اشاره به منشور مصالحۀ مـــلی، می‌افزاید: ” این منشوركه از سوی پارلمان تصویب شد و تركیبی كه در جرگــــۀ صلح وجود دارد، خود نقض حقوق بشر می‌باشد. امــــروز كسانی در شورای صلح، می‌خواهند صلــــح بیاورند كه خود تجربۀ جنگ را داشته و در جنایــــت دخیل بوده اند. باید جامعه جهانــــی كــــه بار آورنــــدۀ دموكراسی در افغانستان است، جنایتكاران را از لحاظ سیاسی و نظامی حمایت نكند كه متاسفانه چنین است.”
این درحالیست كــــه پارلمان كشور در سال 1386 قانونی را به نام مصالحۀ ملــــی و عفو عمومی به تصویب رساند و بعد از توشیح رئیس جمهور این قانون در سال 1387 در جریــــدۀ رســـمی به چاپ رسید و مری الاجرا قرار گرفت. در پرتو این قانون تمام جنایتكاران معافیت حاصل كردند.
نجف علی فیضی یك تن از اعضای نهاد قربانیان جنگ، می‌گویــــد: “علت بــــه قدرت رســـیدن جنایتكاران در حكومــــت و دولت افغانستان این است كه نهادهای مدنی كارهای كمی كرده اند و به مردم آگاهی نداده اند. چرا برنامۀ عدالت انتقالی به سوی خاموشی می‌رود. نهادهــــای مدنی، قربانیان جنگ را منبع درآمــــد ساخته و برخی از رسانه‌ها هم دنبال پول اند. با تاســــف كه از این حالت برخی‌ها سوء استفاده می‌كنند.”
انجنیر نعمت باشندۀ شــــهر جلال آباد ولایت ننگرهار می‌گوید: “از دولــــتی كه خودش حمایت كنندۀ جنایتكاران اســــت، چــــه توقع می‌توان داشت؟ دولتی كه خود تركیبی از جنایتكاران است و با تاسف كه تصویب مصالحۀ ملی، جنایتكاران هفت و هشت ثــــور را بخشیدند، اما ما هیچ وقت آنان را نخواهیم بخشید.”
از سوی دیگــــر انجنیر یونس اختر، مسئول گروه هماهنگــــی عدالــــت انتقالی، می‌گوید: “دولت افغانستان هنوز قادر بــــه تطبیق عدالت انتقالی نشده است. عدالت انتقالی برنامۀ بود كه از سوی خود دولت ساخته شد و مــــورد استقبال قربانیان و نهادهــــای مدافــــع حقوق بشر قـــرار گرفت، اما متاسفانه عدالت انتقالی را عملی نتوانست.”
در همین حال كمســــیون مستقل حقوق بشر در مصاحبه‌هایی كــــه با بیش از 6000 نفر در سراسر افغانستان انجــــام داده است، معلــــوم گردید كه تقریباً 69 الی 70 در صد مردم افغانستان، قربانی جنگ‌های ســـه دهۀ اخیر شده و قرار گزارش‌ها تا كنون طی چند ســــال اخیر بیش از 180 گور دسته جمعی كشف شده است.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
