استفادهٔ متوازن از امتیازهای تحصیلی كه در خارج از كشور فراهم می‌شود، یكی از شرایط اصلی رشد برابر در كشور است.
اما متاسفانه این اصل در كشور ما به خوبی رعایت نشده و نهادینه مند شدن خویش خوری‌ها در كسب امتیازات، مانع از اجرای تحقق عدالت در این خصوص می‌گردد.
یكی از این موارد در شهر هرات و در بخش واگذاری بورس‌های تحصیلی اتفاق افتاده است. برخی ازمسئولان پوهنتون‌های هرات، نحوهٔ انتخاب محصلان برای استفاده از بورس‌های تحصیلی خارج از كشور را غیرعادلانه عنوان نموده می‌گویند: “انتخاب محصلان به بورس‌های تحصیلی با درنظرداشت روابط فی ما بین به وجود آمده وهیچگاه لیاقت و شایستگی در نظر گرفته نشده است.”
انجنیرعبدالله، كاظمی رئیس مؤسسهٔ تحصیلات عالی اشراق در هرات ضمن نادرست خواندن روند انتخاب محصلان و استادان در بورس‌های خارج از كشورمی گوید: “به صورت مشخص برای معرفی به بورس‌های تحصیلی، دست‌هایی در كار است كه به صورت عمدی این امتیاز را از تعدادی سلب و در اختیار دیگران قرار می‌دهند.”
این ادعا حكایت از آن دارد كه مسئولان ذیصلاح امتیازهای تحصیلی و بورس‌ها را به نزدیكان و اقارب شان واگذار نموده و رابطه‌های حاكم بر افكار مسئولان ذیربط، مانع از رسیدن افراد مستحق به این بورس‌ها می‌گردد.
اما مسئولان مربوطه ادعاهای فوق را رده نموده و اصول و قواعد مربوط به واگذاری بورس را در این خصوص تعیین كننده می‌داند. پوهنمل سید فرهاد شهید زاده، مدیرعمومی استادان و محصلان پوهنتون هرات می‌گوید: “به صورت كُل 98 درصد بورس‌های تحصیلی مربوط به استادان پوهنځی‌های یازده گانهٔ پوهنتون هرات بوده و تنها دو درصد این بورس‌ها به محصلان پوهنتون تعلق می‌گیرد.”
نامبرده نحوهٔ انتخاب محصلان در بورس‌ها را سپری نمودن مراحل قانونی، شامل شركت در امتحان رقابتی، مصاحبه با كاندید بورس و رعایت نكات مندرج در قرارداد كشور اعطا كنندهٔ بورس تحصیلی می‌خواند.
. در حال حاضر پوهنتون هرات با مراكز تحصیلات عالی كشورهای چون هندوستان، پاكستان، آلمان، فرانسه، ایران و ایالات متحده امریكا، روابط تحصیلی داشته كه همه ساله تعدادی از اساتید این پوهنتون، جهت ادامهٔ تحصیل واخذ درجه‌های ماستری و دكتورا به این كشورها فرستاده می‌شوند.
برای اولین بار در پوهنتون هرات، پوهنځی ادبیات ایجاد و بعد پوهنځی‌های طب، انجنیری، حقوق، زراعت، هنرها، كمپیوتر ساینس، شرعیات، اقتصاد و تعلیم و تربیه در آن شامل گردیدند. پوهنتون هرات در حال حاضر دارای 8500 محصل بوده كه 40 فیصد آن را دختران تشكیل می‌دهند .
البته وجود خویش خوری‌ها در پوهنتون هرات تنها یگانه مشكلی نیست که محصلان در آن مواجه اند، بلکه نبود امكانات دیگر تحصیلی نیز بر مشكلات محصلان هراتی افزوده است.
فیض محمد، یكی از محصلان سال اول پوهنتون هرات، نبود لیلیه را مشكل دیگری فرا روی ادامهٔ تحصیل شان خوانده ازمسئولان می‌خواهد تا در راستای رفع این مشكل اقدام جدی نمایند .
وجود چنین نقیصه‌ها علاوه بر محدودیت بستر تحصیلی برای جوانان که باعث می‌گردد تا عدهٔ زیادی از جوانان از ادامهٔ تحصیل شان عاجز بمانند، عدهٔ دیگر نیز به دلیل كیفیت پایین امكانات تحصیلی در مراكز عالی تحصیلی دولتی مجبور به رجوع به مؤسسه‌های تحصیلات عالی خصوصی می‌شوند. به همین دلیل تعدادی از جوانان ایجاد پوهنتون‌های خصوصی را یك فرصت مناسب و بستر مساعد برای شان می‌دانند.
نذیراحمد، باشندهٔ شهر هرات با بیان اینكه این مراكز تحصیلات عالی خصوصی می‌توانند نقش بسزایی را در بلند بردن تحصیلات جوانان فراهم نمایند، می‌گوید: “سالانه حدود صد هزار متقاضی در سطح كشور به امتحان كانكور شركت می‌كنند كه تنها 20 تا25 درصد شان به این مراكز جذب می‌گردند، پس گفته می‌توانیم که موجودیت مراكز تحصیلات خصوصی می‌تواند نقش اساسی را ایفا نماید.”
پوهنتون هرات در سال جاری حدود 2000محصل جدید الشمول را جذب نموده است که اكثر محصلان از ولایت‌های هرات، بادغیس، فراه و دیگر ولایت‌های كشور در آن مصروف تحصیل می‌باشند.
در پوهنتون هرات 263 استاد كه بیشتر از50 نفر شان دارای درجهٔ ماستری و دكتورا می‌باشند، مصروف تدریس می‌باشند.
به نظر كارشناسان امور اجتماعی، تبعیض و خویش خوری‌ها در توزیع امتیازات تحصیلی، باعث خواهد شد تا تعدادی از جوانانی كه نتوانسته اند از این امتیازات استفاده نمایند، دچار نوعی سرخوردگی شده و عقده‌های بزرگی در مفكورهٔ شان شكل گیرد.
محمدظاهر عباسی، روانشناس معتقد است كه “اگر به جوانان آمادهٔ تحصیل توجه عادلانه صورت نگیرد، پیامدهای آن برای جامعه در آینده زیان بار خواهد بود.”
به عقیدهٔ وی باید مسئولان ذیصلاح با هرگونه تبعیض در خصوص فراهم آوری زمینه‌های تحصیلی مبارزه نموده و از نهادینه شدن آن در جامعه جلوگیری نمایند تا در نتیجهٔ توزیع امتیازات متوازن، رشد فرهنگی متوازن را نیز شاهد باشیم.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
