عدم رسيده‌گي به سيلاب زده گان

در پي سرازير شدن سيلاب هاي اخير كه در 14 ولايت افغانستان رخ داد، تلفات و خسارات مالي زيادي براي مردم به وجود آمد. به گفته»‌‌ رياست مبارزه با حوادث طبيعي، بـــه صورت عموم در 14 ولايت، سيلاب ها سرازير شد كه از اثر آن بيش از 5000 خانه تــخريـــــب، 159 تــــن تلف، 14 تن مفقود‌‌الاثر و 276 تن زخمي گرديدند. اين سيلاب ها، اكثراً در مناطق كوهستاني رخ داده است كه سبب تخريب منـازل مسكوني، سرك ها، بندها و سربندهاي آب، جوي هـــا، آسياب ها، زمين هاي زراعتي ، تلف شدن مواشــي و  بيجا شدن مردم از خانه و كاشانه شان  نيزگرديده است. چيزي كه در اين گزارش قابل مكث است، كم كاري و نارسايي هاي ادارات امــــداد رسانـي مـــــي باشد كه سبب اعتراضات مردم و شوراي ملي گرديد.

نرسيدن كمك به سيلاب زده گان

با آنكه همواره مسووليــن كميــــته اضطرار و نهادهاي كمك رساني به حوادث طبيعي، از كمك رساني به سيلاب زده گان حرف مي زنند؛ اما مردم در بسياري از مناطق آسيب ديده از نرسيدن و يا ناچيز بودن كمك ها شكايت دارند.

محمدعزيز كـــه پسرش را در اثر جاري شدن سيلاب هـاي ولايــت بغلان از دست داده است، مي‌گويد: “خانـه و پسرم را از دست داده ام؛ ولي تا كنون بــــه جز كمك اندك از جانب سره مياشت، كمك ديگر براي من صورت نگرفته است.”

اما احمد نصير كهزاد رئيس مبارزه با حوادث طبيعي ولايت بـــغلان مي گويد: “براي كساني كه قرباني داده اند يــك مقدار پول كمك مي شود؛ به شرط آنكه تاييد وزارت صحت را دارا باشند.” وي ادامه ميدهد:” از جمله 19 نفر تلف شده، تنها شش فاميل توانسته اند، مبلغ پولي را بدست آورند.”  ‌ ‌

محمدالله كه در شهر پلخمري از اثر سيلاب ها متضررشده است مـــي گويـــد: “كمك ها خيلي ناچيزمي باشد، براي ما تنها از جانب بنياد بيات و اصناف شهر، كمك صورت گرفته است، اما از كمك هاي دولت خبري نيست، مــا خواهان كمك هاي عاجل استيم.”

در ولايت بغلان 19 نفر تلف، 18 نفر زخمي،  1644 خانه تخريب، 2000 مواشي تلف، 25 هزار جريب زمين زراعتي متضرر و ده ها كيلو متر سرك، پلچك و سربند تخريب شده است. ‌ ‌

وي افزود:” از جمله خانواده هاي كه متضرر گرديده اند، صــرف بــــراي 470 خانوده از سوي كميته حالات اضطرار؛ مواد غذايي و غير غذايي كمك گرديده است. امــــا هنوز براي اكثر خانواده هاي كه در ولسوالـــي هـــاي خنجان، بنو، تاله و برفك، نهرين و جرگـــــه متضــــــرر گرديده اند،  مساعدتي صورت نگرفته است.” ‌ ‌

همچنين نورآغا؛ يكتن از متضررين سيلاب هاي اخير در ولايت كندز مي گويد:”با آنكه چندين جريب زمينم را سيلاب هـا با خود برد؛ اما تا حال هيچگونه كمكي برايـــم صورت نگرفته است؛ ما نياز مند كمك هاي هرچــــه بيشتر دولت و جامعه بين‌المللي استيم.” ‌ ‌

عبدالله يكتن از بزرگان قومي ولسوالي علي آباد ولايت كندز نيزمـــي گويد: ” يك تعداد زياد مردم ولسوالي علي آباد در اثر ريزش باران و جاري شدن سيلاب ها خساره مند گــــرديده اند، ولي تا كنون هيچ گونه كمكي صورت نگرفته و ما نيازمند كمك هاي دولت مي باشيم.” ‌ ‌

اما انجينرفريد؛ مسوول سره مياشت مقيم ولايت كندز مي گويد: “بـــه همكــــاري موسسات خيريه، حدود13 قلم مواد ارتزاقي ، لباس و خيمه به 150 خانواده متضرر ولايــــت كندز كه هزينه مجموعــــي آن مبـــلغ 416302 افغاني ميشود، مساعدت صورت گرفته است.” ‌ ‌

بـــه گفتــه موصوف، درولسوالي دشت ارچي ازمجموع، 20 قريـــه 151 خانه مسكوني تخريب شده، 6000 جريب زمين زراعتي ازبين رفته ، حد اقل 1000 راCس مواشي هلاك گرديده و در8 قريه ديگر حدود 60 كيلومتر سرك تخريب ، 2 بند برق و 20 آســـياب، 7 سربند آب و 152 خانه تخريب  و از بين رفته است.”

در همين حال انـــجنير محـــمد ظاهراميني مسوول برنامه هــــاي عملياتي اداره سره مياشت درشمال و شمال شرق كشور مي گويد:”در ولايت بلخ؛ مجموع تلفات 3 تن و 960 منزل مسكوني يا بكلي  تخريب گرديده و يا قسماً تخريب شده اند كه از آن جمله  بــــــــراي 290 خانواده كمك هاي غيرغذائي صورت گرفته است. در ولايت جوزجان 1093 منزل مسكوني تخريب ويا قسماً تخريب گرديده كه براي 100 خانواده كمك هاي غيرغذائي صورت گرفته است.”

آقاي اميني افزود: در ولايـــت سرپل 5  تن دراثر جريـــــــان سيلابـــها جان داده و280 منزل مسكوني تخريب شده انـــد و براي 100 خانواده از سوي سره مياشت كمك صورت گرفته است.” ‌ ‌

‌بنا به گفتهء‌‌ آقاي اميني؛ درهشت ولسوالي ولايت فارياب 2760 منزل مسكوني خساره ديده كه ازين ميان 2082 منزل كاملاً تخريب گرديده و 27 تن هلاك شده است. امــــا تنها ازسوي سره مياشت و صليب سرخ بـــــراي نزديك به 11 صد خانوادهء آسيب ديده كمك صورت گرفته است.

مسوول ادارهء سره مياشت اظهار داشت:” در ولايت سمنگان 3 نـــــفرتلف، حدود سه هزارخانه تخريب گرديده كه تاكنون براي صدمه ديده گان سمنگان كمك درست صورت نگرفته و تنها اداره سره مياشت براي 200 خانواده مواد هاي غذائي كمك نموده است.” ‌با اين حال تلفات و خسارات ناشي از سيلاب هـاي اخير در حوزه غرب كشور نيز قابل بررسي است كه مردم اين ولايت نيز از عدم كمك رساني شاكي هستند. ‌ ‌

عبدالحميد مبارزحميـــدي رئيــس مبارزه با حوادث طبيعي ولايت هرات ميگويد: “به اثر جاري شدن سيلابهاي اخير در ولسوالي هاي ادرسكن، شيندن، اوبه، پشتــون زرغون ، چشــت و  فارسي ولايت هرات 26 نــفر كشته و حدود 33 نفر زخمي شده اند.

با اينكه اداره هـــاي محلــــــي ولايت هرات درحال كمك رساني به آسيب ديده گان سيلابهاي اخير در اين ولايت مي باشند؛ اما شماري از آسيب ديده گان اين كمك ها را ناكافي خوانده و خواستار توجه بيشتر دولت شده اند.

اكثر باشنده گان ولسوالي هاي اوبه و چشت شريف، بي سرپناه وبدون مواد غذايي زنده گي را سپري مي كنند. ‌ ‌

به همين ترتيب حامد دادفر رئيس مبارزه با حوادث ولايت غور مــــي گويد: “در اين ولايت 30 نفر در اثـــــر ســـيلاب هـــا جان باخته، چهار تن مفقودالاثر و 13 تن ديگــر زخمي شده اند. دادفر همچنان افزود دراين ولسوالي ها 700 فاميل فاقد هرگونه دسترسي به امكانات اوليه مي باشند .

اوگفت:”حدوداًً 1500 راس مواشـي از بين رفته و منازل و اراضـــي بسياري تخريب شده و تاحالا هيچ نوع كمكــــي از سوي موِسسات و دولت، به استثناي كمك هاي ناچيز نقدي كه به ولايت غور رسيده،صورت نگرفته است.

‌با آنهم سردار محمد ايماق رئيس مبارزه با حوادث ولايت بادغيس مي گويد: “مجموعاً دراين ولايت 23 تـــن كشته، بيش از 400 راس مواشي تلف و هزاران جريب زمين زراعتي تخريب گرديده است كـــــه تـــا هــنوز كمك چنداني به متضررين صورت نگرفته است.”

از سوي ديگر ولايت باميان نيز تلفات جاني و خسارات مالي ناشـي از سيلاب هاي اخير را درپي داشته است. بــــه گفتهء‌‌ مسوولين اين ولايت؛ در ولسوالي كهمرد، دو زن از بين رفته و بيش از 30 تن ديگر زخمي گرديده اند. ‌ ‌

احمد رضا رفعت؛ رئيس اداره مبارزه باحوادث باميان ميگويد: “هرچند كمك هاي عاجل بشري تا حدي صورت گـــرفته، امــــا همين اكنون صدها خانواده به كمكهــــــاي مانند مواد غذاي، سرپناه (خيمه وترپال) والبسه نياز شديد دارند.” وي علاوه كرد كه اكثر اين آسيب ديده گان به آب صحي ومراكز صحي دسترسي ندارنــــد و بايـــد براي مشكلات صحي اين افراد اقدامات جدي صورت گيرد.

اين درحاليست كه عبدالمتين ادراك؛ رئيس اداره ملي آماده گي بــــا حوادث، نسبت به كمكها خوشبين است ومـي گويد:” درهيچ نقطه ي، بيجا شده گاني وجود ندارد كــــــه كمك با آنها صورت نگرفته باشد.”

آقاي مبين درمــــورد مشكلات كمك رساني اضافه ميكند: ” تنها مشكل، بنـــد بــــودن راه ها است؛ كمك هاي كه از سوي موِسسات ملل متحد مي شود، چون از روي لــــست و ارزيابي صورت مي‌گيرد به دليل اينكــه اشخاص غير مستحق از كمك ها استفاده ننمايند؛ توزيع آن، كمي به تاخير مي افتد. يگانه علت كه سرو صدا هاي مردم را بلند كرده است، توقع مردمي است كه همه چيز خود را از دست داده وانتظار دارند همه را به يكباره بدست آورند كه اينكار دور از امكان مي باشد.” ‌ ‌

از جانـــب ديگر، عبدالوهاب شيرزاد؛ رئيس مبارزه با حوادث طبيــعــي ولايت ننگرهار هشدار داده و مي گويد: “اگر در ساحات كه با خطر سيلاب مواجه اند؛ ديوار هاي استنادي  اعمار نگردد و به آن توجه جدي صـــــورت نگيرد، خطرات زيادي متوجه مردم خواهد شد.” ‌ ‌

به گفتهء‌‌ او؛ در ولايــــت ننگرهار 800 جريب زمين زراعتي و دههــــا منزل مســــكوني تخريب گرديده است.  رئيس مبارزه با حوادث طبيعي در ولايت ننگرهار؛ در حالي ايــن سخن را مي زند كه اكثر مردم اين ولايت، ريـــاست مبارزه با حوادث طبيعي را به بي توجهي متهم مي كنند.

گريز از سوالات يا مسووليت

وليد اكبر ســـروري سخنگوي سره مياشت مي‌گويد: “در مجموع از تاريخ 15  ثور الي اكنون بيش از  150 نفـــر تــلف و 13987 خانواده از اثر سيلاب هاي اخير متضرر شده اند كه سره مياشت به 3218 خانواده كمكهاي عاجل رسانيده است و هنوز هم كمك ها در راه مي باشد.در اولين مرحله، كمك هـــــاي عــاجل سره مياشت كه شامل مواد غذايي و غير غذايي مي باشد.”

‌او در پاسخ به سوالي كه چرا كمكها از جانب آنها، به كندي انجام مي شود، گفت: ” علت تاخير كمك ها مســــدود بـــودن راه هاي مواصلاتي و گاهگاهي عــــــدم امنيت درمناطق آسيب ديده مي‌باشد.”

از سوي ديگـــر، وزارت احيا و انكشاف دهات كه معاونيت كميته حالات اضطرار را به دوش دارد مـــي گـــويد: “ديـــد استراتيژيك وزارت؛ احيا و انكشاف است. اما بـــــا آن هم، بـــه خاطر حفظ ، تحكيم و توسعهء زيربنايـــي در سطح روستاهاي كشور، برنامه ي را بنام مصوِنيت اجتماعي دارد كه رياستي نيز درچوكـــــات اين وزارت به همين نام وجود دارد.”

نصير احمد پوپل رئيس مصئونيت اجتماعي احيا و انكشاف دهات مي گويد: “در حدود 80 هزار بكس گبيون(استناد بــراي سيلاب)  را براي 18 ولايت معروض بــه خطر سيلاب، تخصيص داده ايم. خوشبختانه اين گبيون بكس ها تحت يك برنامه ريزي منظم در حال ارسال استند كه بيشتر از 56 هزار به ولايات انتقال يافته است.” زماني كه از آقاي پوپل سوال گرديد ، با وجود يكه فصل آب خيزي و سيلابها مشخص مي باشد، چرا اين گبيون ها، قبل از قبل در ساحات معروض به خطر فرســـــتاده نمــــي شوند؟ گفت: “چون موقعيت جغرافيايي افغانستان 75 فيصد كوهستاني  است؛ هنوز هم باران ها جريــان دارد به همين دليل به مناطق دورافتاده كمك هــــا و گبيون ها به وقت نرسيده، ولي كوشش و تلاش ها جريان دارد تا با همكاري ادارات ذيربط اين كمك ها ارسال گردد.” ‌ ‌

عدم برنامهء منظم درادارات مسوول

از سوي ديـــگر، سردار رحمان اوغلي نماينده مردم ولايت فارياب مي گويد:”كميته مبارزه بر ضد حوادث، تدابير لازم براي نيازمندان، آنچناني كه بايد مي داشتند، نداشتند.گفته مي شود كه ميلونها افغاني ازبيت المال بــــراي كسانيكه در حوادث طبيعي آسيب ديده اند،رسانده شده؛ اما زمانيكه از مردم بپرسي، نه تنها كمك نشده؛ بلكه كمك ها به نزديكان والي، قوماندان هاي امنيه يا كدام زورمند ديگر در ولايت داده شده است.”

او افزود:”شك و ترديد هايي در مورد وظايف محوله كميتهء حالات اضطرار وجود دارد. همين كه بودجه وپلان هـاي 5 ساله در يك كشور وجود داشته باشد، پس برنامــــه خدمت رساني نيز بايد مشخص باشد؛ ولي ايـــن حكومت ضمن اين كه پلان يك روزه هم ندارد؛ در قسمت حوادث طبيعي و كمك رساني تدابير نيز نخواهد داشت.” ‌ ‌

‌در عين حال، عبدالمتين ادراك رئيس اداره ملي آماده گي مبارزه بـــــا حوادث مي گويد:” طي تدويرجلسهء بــــه رهبري استاد خليلي معاون دوم رئيس جمهور؛ تــــــمام وزارتخانه ها به شمول موسسات ملل متحد وانجوها فيصله برآن شد تا وظايف هــر وزارت  در مقابل اين حوادث مشخص گردد؛ همچنان فيصله گرديد كه به شهدا، يك لك افغاني، به ولايات كمتر آسيب ديده مبلغ 2 ميليون افغاني و بــه هفت ولايـــت آسيب ديده 3 ميليون افغاني،ازطريــــق مستوفيت هــــا فرستاده شود. همچنان 6000 تن برنج بـــه ولايات تقسيم بندي گرديد كه بزودي فرستاده خواهد شد.”

وي مـــي گويد: “كمك ها آماده است؛ اما به دليل آنكه كار در بعضـــي از ولسوالي ها براي باز كردن راه ها جريان دارد، روند كاركمك رساني را كند ساخته است.” ‌ ‌

او مي افزايد:” در مجموع بيشتر از 15 هزار فاميل در مناطـــق سيلاب زده تحت پوشش قرار گرفته است.” ‌ ‌

آقاي ادراك در مورد آماده گي هاي بعدي اين اداره براي مبارزه با حوادث طبيعي چنين گفت:” با موسسات ملل متحد كـــــدام مشكل نداريم؛ تنها مشكل در اين است كه همزمان نمي توانيم كمك ها را به منطقه برسانيم؛ به دليل اينكه براي اين موسسات، ارزيابي بسيار مهـــم است و دلايل آنها نيز براي ما قانـــــع كننده مـــي باشد. 1000مليون دالربراي رسيده گـــــي به متضرران 14 ولايت كم مي باشد. اما با آنهم اكثر اين كمك ها به شكل عاجل صورت گرفته است.بـه گفتهء آقاي ادراك سال گذشته انتقال عاجل اين كمك ها از طريق شركت هاي خصوصي ، 450 مليون افغاني مصرف را در بر داشته است. ‌ ‌

وي با انتقاد گفت:”برخي اوقات در ولايات، ذخاير درگدام هـــــا دولتي وجود دارد اما نظر به ضروريات مردم بــي بضاعت،اين ذخايرازجانب ولايات براي مردم مصرف مي گردد. اما زماني كه ضرورت اين چنيني پيش مي آيد، درذخاير چيزي وجود نمي داشته باشد.” ‌ ‌

خاك زدن به چشم مردم ‌ ‌

شهلاعطا نماينده مــــــردم در شوراي ملي؛ موجوديت گدام ها را در ولايات رد نموده مي‌گويد: “وكلاي ما هميشه از عدم توزيع مواد خبر مي‌دهند؛ هر گاه چنين چيزي وجود مي داشت، مسوولين به بسيار افتخار به پاسخگويــــي ولسي جرگه حاضر مي‌شدند. اين همه صرف حرف است و بس.” ‌ ‌

در همـــين حـــال عبدالمجيد نمايندهء‌ مردم ننگرهار در شوراي ملي درمورد گدام ها مي گويد: “اين يك دليل قانع كننده نبوده هر گاه اين موضوع صحت مي داشت، بايد مسوولين به ولسي جرگه حاضر شده جواب مــي دادند.ازنظرمن اين ادعاي رياست مبارزه با حوادث، خاك پاشيدن در چشم ملت افغان و جهانيان است.” ‌ ‌

او افزود: “توقع براين بود تا بايد به مردم آسيب ديده رسيده گي صورت مـي گرفت. وظيفه ولسي جرگــه، نظـــارت بــــر تمام ادارات دولتي و حل مشكلات مردم بـه وسيله ادارات مي باشد؛ اما با تاسف، زماني كه ما از كميته اضطرار تقاضاي كمك نموديـــم، آنان بـــه ما جواب منفــــي دادند. وي مي‌گويد : “با تاسف كه كميتهء اضطرار نتوانسته به وقت و زمان معين به خواسته ها و مشكلات مردم جوابگو باشند؛ من بــــه عنوان يـــك وكيل ولسي جرگه، اطلاع ندارم كه آيا بـــــه مردم كمك صورت گرفته است  يا نه؟ زيرا با پاسخ ندادن كميته، ما نيز در تاريكي قرار داريم.” ‌ ‌

برانگيختن خشم ولسي جرگه

اين حوادث سبب گرديــــد تا ولســـــي جرگه ازآقاي خليلي معاون دوم ريـــــاست جمهوري و رئيس كميته اضطرار بخواهند تا درجلسه عمومي ولسي جرگه حاضر شوند.اما وي از حاضر شدن در اجلاس و ارائه معلومات بـــــراي وكلا تا اكنون ابا ورزيده است.

‌به گفتهء‌‌ نماينده گان؛ آقاي خليلي بايد پول هاي مصرف شده در جهت امداد رساني به آسيب ديده گان حوادث طبيعـي در سال گذشته را شفاف سازد. عدم حضور آقاي خليلــــي در ولســي جرگه خشم شماري از نماينده گـــــان را برانگيخت تا جاييكه آنان خواستار استعفـــاي آقاي خليلـــــي از سمت رياست كميته اضطرار شدند.

نماينده گان مردم در حالي تاكيد بر استعفاي رئيس كميسيون اضطرار دارند كــــه به گفته آنان، اين كميته سال گذشته 700 مليون دالر را به نحوي نا معلوم به مصرف رسانـــده است. اما ما متاسفانه طي چندين بار تماس تيلفونــــي با كميته حالات اضطرار نتوانستيم، موفــق بـــه مصاحبه با رئيس كميته حالات اضطرار گرديم.

آقاي مجيد مي گويد:”اشتباه آقاي خليلي در اين بود كــــه با وجود بودن در سمت معاون دوم رئيس جمهور؛ لازم نبود كـــــــه رياست كميتهء‌‌ را انتخاب نمايند كه براي مردم  بسيار مهم است.”

‌وي ادامه ميدهد:” اگر موقف معاونيت دوم بلند بود، پس آقاي خليلي بايد موقف پايينتررا كه رياست كميته اضطرار  مـــي باشد، اخلاقاً به عهده نمي گرفت  و زماني كه اين مسووليت را عهده دار گرديده، پس بـــه اساس صراحت قانون اساسي، بايد به جواب دهي حاضر مي گرديد.” ‌ ‌

عوامل و راه حل

آزيتا رفعت نماينده ولايت بادغيس در ولسي جرگه مي گويد:” ‌چندين سال است كه به همچو حوادث طبيعي مواجه مي شويم؛ اما به دليل اينكه سيستم بنيادي مقابلـــه بـــــا چنيـن حوادث در افغانستان وجود ندارد، ضررهاي زيادي به مردم مي رسد. ولي جاي تاسف در اين است كه حكومت افغانستان هيچ گونه آماده گي براي همچو حوادث ندارد و كميته اضطرار بـا وجود اينكه وزارتخانه هاي زيادي شامل آن است، شكل سمبوليك را دارد؛ درحاليكه اگر بصورت مستقل، نه به عنوان يك كميته كارنمايند، بهتر مي توانند به امور محوله رسيده گي كنند.” ‌ ‌

او به اين باور است  كــــه حكومت بايد قبل از رسيدن سيلاب ها به ساختن سدها و بند ها براي جلوگيري بپردازند.

وي راه حل اين مشكل را چنين بيان مي‌د‌ارد: “چون فصل آبخيزي در افغانستان مشخص مي باشد، پس بايد بــــــا ساختن ديوارهاي استنادي، بندهاي آبگردان و ايجاد سدهـــــا، مي توان جلو تخريب همه جانبه را گرفت. در ضمن ، بايد يك تيم قوي وجود داشته باشد تا قبل از وقوع سيلاب ها آماده گي مقابله با آنرا داشته باشند.” از سوي ديگر آقاي ادراك نيز راه حل كمك رساني را براي حالات اضطرار موجوديت و ايجاد گدامها و ذخاير در ولايات، ولسوالي هــــا وقريه جات مي داند و مي‌گويد: “ايجاد ذخاير، نياز بــــــه پول هنگفت، موجوديت امنيت و… دارد. اگــــر در 56 ولسوالي آسيب ديـــــده گدامهـــا وجــود مي داشت، هيچ مشكلي در كمك رساني پيش نمي آمد.  ‌ ‌

نتيجه گيري  ‌ ‌

لازم به ذكر است كه تلاش كرديم تا آمارهاي دقيـــق از مــيزان خسارات وتلفات دركل ولايات آسيب ديده را بدست آوريــم ولي متاسفانه موفق نگرديديم و با آمارهاي ضد ونقيض برخورديم . ‌ ‌

اگر مسوولين به وقت و زمانش ( قبل از وقوع حادثه) پيش بين باشند، خسارات ناشي ازسيلابها كم خواهد شد. ايجاد هماهنگي ميان ادارات ذيربط، ايجاد ديــــوار هـــاي استنادي، سدها، بندهاي آبگردان، سبب خواهــــد شد تا از چنين حوادث ناگوار تا حــــدي زيادي جلوگيري گردد. همچنان بايد روي ايجاد گدامها در ولسوالي هاي معروض به خطر توجه مبذول گردد تا در رسانيدن امداد به آسيب ديده گان تاخير صورت نگيرد.

 

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید