برخي خبرها حاكي از اين است كه مشكل امنيتي، باعث گرديده تا كار احداث خط آهن از شهرك بندري حيرتان به مزار شريف، با شكل مواجه شود. كند شدن كار اين پروسه، باعث مي گردد تا ضررهاي زيادي بر اقتصاد افغانستان تحميل گردد.
در برخي از گزارشها به نقل از “ارماندو بانسوري” انجنير ايتاليوي كه مسووليت پروژهء تمديد خط ريل آهن از بندر حيرتان الي مزار شريف را عهده دار مي باشد، گفته شده است كه وي از عدم توجه مقامات افغانستان به تامين امنيت اين پروژه، انتقاد كرده است. قرار بود كه تامين امنيت اين پروژه را، 400 سرباز پوليس عهده دار شوند؛ اما تنها 70 سرباز براي اين كار به ماموريت گمارده شده اند و اين تعداد سرباز، براي تامين امنيت اين پروژه، كافي به نظر نمي رسد.
آنچه قابل يادآوري است اينكه تامين امنيت اين پروژه، به تسريع آن كمك مي كند. تسريع احداث خط آهن از شهرك بندري حيرتان به مزار شريف، باعث مي گردد تا هم به حجم انتقالات تجارتي بين دو كشور افغانستان و ازبكستان افزوده شود و هم به تسريع انتقال كالاي تجارتي كمك شود.
كشورهاي آسياي ميانه، به عنوان يك مقصد تجارتي عمده؛ از سوي بسياري از تاجران بين المللي و شركت هاي چند مليتي كه در عرصهء تجارت مصروف مي باشند، ديده مي شود. آسان ترين راه انتقال كالا به اين كشورها از طريق زمين، راه افغانستان مي باشد. قرار گرفتن افغانستان در اين مسير، مي تواند فايدهء كلاني براي افغانستان داشته باشد؛ زيرا از طريق ترانزيت كالا، دولت افغانستان مي تواند به مقدار قابل توجهي حق الترانزيت دست يافته و از اين طريق، عايدات داخلي خود را بالا ببرد.
از سوي ديگر؛ اگر تجارت به آسياي ميانه از طريق خاك افغانستان سرعت و گسترش يابد، باعث خواهد گرديد تا شمار زيادي از مردم، در مسير تجارتي كه از داخل خاك افغانستان مي گذرد، داراي اشتغال و مصروفيت گردند و به كارهايي چون موترداري براي انتقال كالا و بار ميان دو مسير مبدأ و مقصد مرزهاي جنوبي و غربي افغانستان و مرزهاي شمالي كشور، همچنين هوتل داري و پاركينگ داري در مسير اين راه و برخي كارهاي ديگر شوند.
از اين رو؛ براي دولت افغانستان كه بايد در راستاي اشتغال زايي و ايجاد كار براي اتباع خود سرمايه گذاري و پلان گذاري كند، بسيار مهم مي باشد كه بتواند از طريق كمك به تامين امنيت پروژهء تمديد خط آهن ميان حيرتان و مزار شريف، به مساعدسازي زمينهء ترانزيت كالا از افغانستان كمك كرده و از اين طريق اعتماد كشورهاي همسايه را براي سهم گيري در تكميل تمديد خط آهن ميان سرحدات شمالي، شمالغربي، جنوبي و غربي كشور، جلب كند تا اين پروژه در حد وسيع تكميل گردد.
آنچه قابل ذكر است اينكه همان اندازه كه تمديد پايپ لاين گاز تركمنستان به هندوستان و پاكستان از طريق خاك افغانستان، براي كشور ما اهميت اقتصادي دارد؛ تمديد خط ريل آهن در كشور و وصل كردن سرحدات كشورهاي ازبكستان، تاجكستان، تركمنستان، پاكستان، ايران و در صورت امكان چين با يكديگر از طريق خاك افغانستان، براي افغانستان از اهميت طلايي برخوردار مي باشد.
چنانچه عين اهميت اقتصادي را براي افغانستان تمديد لين برق از تاجكستان به خاك پاكستان از طريق افغانستان دارد. يك قرارداد انتقال برق از تاجكستان به پاكستان از طريق خاك افغانستان به امضا رسيده است، كه اگر به اجرا در آيد، مي تواند مبلغ قابل ملاحظه اي را از درك اخذ حق الترانزيت كه در تمام دنيا رايج مي باشد، به خزانهء دولت افغانستان واريز كند.
برخي از كارشناسان اقتصادي، موقعيت تجارتي و ترانزيتي افغانستان را، به بندر تجارتي دبي واقع در امارات متحدهء عربي تشبيه مي كنند. آنان معتقداند كه افغانستان، استعداد بيشتر تجارتي و ترانزيتي نسبت به دبي دارد و مي تواند به عنوان يك مركز تجارتي و ترانزيتي عمده در خشكه باشد.
عايداتي كه از حق ترانزيت براي يك كشور حاصل مي گردد، خالص ترين و در عين زمان، عاري از استهلاك ترين عايد مي باشد. دولت وقتي ماليه دريافت مي كند، بخشي از عايدات شهروندان خود را مي گيرد و به اين وسيله مقداري از دارايي مالي شهروندان خود را كم مي كند. وقتي قرض مي گيرد، بايد آن را دوباره بپردازد و حتي در برابرش تكس بدهد، وقتي از طريق فروش منابع و معادن پول به دست مي آورد، در واقع بخشي از ملكيت خود را از دست مي دهد؛ اما پول و عايدي كه از طريق ترانزيت به دست مي آيد، هيچ خسارتي به كشور و يا سرمايه هاي شهروندان كشور، وارد نمي كند.
با توجه به اين موضوع؛ بسيار مهم خواهد بود كه دولت افغانستان بتواند در راستاي تسريع احداث ريل آهن ميان شهرك بندري حيرتان و مزار شريف، برنامه ريزي كرده و امنيت آن را تامين كند تا كارگران و انجنيراني كه در اين پروژه كار مي كنند، با آرامي به كار شان دوام داده و اين پروژه را تكميل كنند.
