به دنبال انتشار خبر كشته شدن 12 عضو يك خانواده به اثر اصابت راكت در جريان جنگ هلمند، اعلام گرديد كه مقامات فرماندهي نيروهاي خارجي مستقر در افغانستان، استفاده از اين راكت را ممنوع اعلام كردند.
اين نشان مي دهد كه نگراني از كشته شدن غيرنظاميان؛ به مقامات عملياتي قواي بين المللي مستقر در افغانستان نيز منتقل شده است.
كشته شدن غيرنظاميان و تلاشي هاي خودسرانهء نيروهاي خارجي مستقر در افغانستان، دو موضوع حساسيت برانگيز در جريان حضور و عمليات قواي خارجي در افغانستان بوده و هنوز هم مي باشد. اكنون گفته مي شود كه جنرال استانلي مك كريستل قوماندان قواي خارجي مستقر در افغانستان گفته است كه تلاشي، بايد توسط نيروهاي داخلي صورت گيرد. اگر آقاي كريستل بتواند از اين پس، بر همين دو تشويش فايق آيد؛ يعني از تلاشي خودسرانهء خانه ها توسط قواي خارجي، جلوگيري كند و در جنگ ها نيز به غيرنظاميان آسيب نرساند، مي تواند در مقابله با مخالفان دولت نيز موفقيت به دست بياورد.
اگر در مورد هدف اصلي تمامي تحركاتي كه از هشت سال بدينسو در افغانستان صورت مي گيرند، سوالي مطرح گردد؛ بدون شك يكي از جواب هاي اصلي، اين خواهد بود كه اين تحركات، براي تحقق دموكراسي و تامين حقوق بشر در افغانستان صورت مي گيرد. آوردن دموكراسي و تامين حقوق بشر؛ يكي از اهداف اصلي دولت افغانستان و جامعهء جهاني در كشور ما محسوب مي شود؛ اما سوال اين است كه آيا در جريان جنگ و عمليات، اين حقوق در نظر گرفته مي شوند؟
حق حيات؛ از بارزترين حقوق بشر مي باشد؛ اما ديده مي شود كه در برخي از عمليات هاي خودسرانه چه از سوي نيروهاي بين المللي و چه از سوي نيروهاي طالبان، اين حق ضايع مي گردد و شماري از غيرنظاميان كه هيچ دخالتي در جنگ نداشته اند، به قتل مي رسند.
حق بشري ديگري كه در اعلاميهء جهاني حقوق بشر نيز انعكاس و تبارز يافته و در حقوق داخلي كشورها از جمله حقوق سرزميني افغانستان نيز تثبيت شده، حق برخورداري از عدم تعرض در مسكن مي باشد؛ اما وقتي تلاشي هاي خودسرانه و غيرقانوني صورت مي گيرد، اين حق نقض مي گردد. بويژه اگر اين تلاشي از سوي نيروهاي خارجي باشد، مي تواند حساسيت برانگيز نيز باشد.
جنگ سي ساله و عدم رعايت حقوق انساني، باعث گرديده است تا مردم افغانستان متحمل صدمات سنگيني در جريان سي سال گذشته شوند كه متاسفانه ديده مي شود اين وضعيت، هنوز پايان نيافته است. آوارگي و بيجايي داخلي و صدمات رواني، از آسيب هايي است كه افغان ها متحمل آن گرديده اند.
افغانستان، نه تنها از لحاظ تعداد مهاجر و آواره اي كه به كشورهاي خارجي به ويژه كشورهاي همسايه دارد، در صدر كشورهاي جهان قرار دارد، بلكه از پديده ديگري نيز كه پيامد جنگ و ناامني هاي فزاينده است، به شدت رنج مي برد و آن، گروه عظيمي از فراريان جنگ است كه در افغانستان به نام “بيجا شدگان داخلي”، شهرت دارند.
كمتر ولايتي را ميتوان سراغ گرفت كه تعدادي از اين بيجا شدگان، در شرايط فوق العاده دشوار و در زير خيمه در آنها سكونت نداشته باشند. اخيراً در جريان شروع عمليات در مارجهء هلمند نيز ديده شد كه حدود 10 هزار فرد انساني، از محلات مسكوني خويش بيجا شده و به مركز شهر لشكرگاه يا ولسوالي هاي اطراف پناه بردند.
آمارهاي منتشره در مطبوعات، نشان مي دهد كه افغانستان از لحاظ تعداد و كميت بيجا شدگان داخلي، بعد از سومالي، مقام دوم را دارد. اين وضعيت، نتيجهء جنگ دوامدار در افغانستان است كه از سال 1357 به دنبال كودتاي خلقي ها شروع شده و تا كنون نيز ادامه يافته است.
سال 2009 ميلادي، خونين ترين سال در افغانستان بود و غيرنظاميان زيادي در افغانستان قرباني شدند. در اين سال، هزاران خانوادهء فقير و جنگ زدهء افغان كه حتي توان فرار از افغانستان را نيز نداشتند، با رها كردن خانه هاي خود، به ولايات مختلف پناهنده شدند تا در ميدان جنگ و در جريان تبادل آتش ميان نيروهاي متخاصم، شامل عمليات هاي انتحاري و انفجاري طالبان يا بمباران هاي كوركورانهء نيروهاي خارجي كشته نشوند.
اخيراً دفترنمايندگي سازمان ملل متحد در كابل، اعلام كرد كه در سال 2009 ميلادي، بيش از 2400 تن از غيرنظاميان افغان، توسط مخالفين مسلح دولت و نيروهاي بين المللي كشته شده اند. به گفتهء اين دفتر؛ مرگ اين تعداد غيرنظامي، در جريان سال 2009 ميلادي افزايش 14 درصدي را نسبت به سال 2008، نشان مي دهد.
در اعلاميهء منتشره از سوي دفتر “يوناما” در كابل، آمده است كه بيش از 1630 تن غيرنظامي در سال 2009 ميلادي از سوي طالبان مسلح كشته شده اند كه اين رقم، 40 درصد افزايش را نسبت به سال 2008 نشان مي دهد.
از آنجايي كه با تاييد مقام هاي نظامي امريكا و ناتو به ويژه جنرال “مك كريستل” فرمانده نيروهاي خارجي در افغانستان، سال 2010 خونبارترين سال در تاريخ نبرد جامعهء بين المللي با طالبان و القاعده در افغانستان خواهد بود؛ بنابراين، ترديدي نيست كه در جريان سال جاري ميلادي، تعداد بيشماري غيرنظاميان از سوي نيروهاي متخاصم، كشته و ده ها هزار نفر ديگر، آواره و خانه بدوش شوند.
