شمار زیادی از باشندگان ولایت بلخ، با آمدن زمستان از سطح بلند بیکاری شكايت دارند و می گویند دولت به این مسئله توجه نمی کند.
چهار راهی جنوبشرق روضه مبارک؛ یکی از چند نقطهء مزدحم در شهر مزار شریف است که فوجي از بيكاران بخاطر دریافت کار، از صبح تا شام دیده می شوند.
نجیب الله جوان 27 ساله که در جادهء مقابل شاروالی مزار شریف به امید دریافت کار ایستاده، می گوید: “کار نیست. ما در هفتهء دو روز اگر به کار می رویم، متباقی روزهای هفته بیکار استیم.”
نجیب الله می گوید مقامات بلند پایهء دولتی به شمول خود کرزی، کمک های خارجی را حیف و میل نموده و برای خود شان شرکت می سازند، موتر می خرند، خریطه های خود را پُر می نمایند و پروای ملت بیچاره را ندارند.
وجود كارگران خارجي
عبد الغفور 40 ساله که در گوشه يي از “دروازهء بلخ”، با ده ها تن دیگر به امید یافتن کار نشسته، می گوید که از ده روز بدینسو کار نیافته است. وی از افزایش کارگران خارجی در شهر ابراز نگرانی نموده مي گويد: “با آمدن زمستان از یکسو سردي هوا و از سوی دیگر هجوم کارگران خارجی، باعث شده تا زمینهء کار کمتر شود.”
ورود هزاران کارگر خارجی به کشور، نیز یکی از عوامل دیگر بیکاری است. شرکت های ساختمانی و موسسات خصوصی، به دلیل آشنایی با مهارت های مدرن و جدید کارگران پاکستانی، ایرانی و بنگلادیشی، آنها را به کار استخدام می کنند و این مسئله، سبب بیکاری شمار زیادی از کارگران افغان گردیده است.
فوزیه حمیدی رئیس کار و امور اجتماعی ولایت بلخ نیز با تایيد افزايش سطح بیکاری، می گوید که روزانه بیش از 20 تن اتباع خارجی، بخاطر دریافت جواز کار نزد آنان مراجعه می نمایند. به گفتهء وی؛ شرکت ها و موسسات خصوصی، شمار زیادی خارجیان را بخاطر کارهای سرکسازی، نجاری و معماری استخدام می كنند.
ریس کار و امور اجتماعی ولایت بلخ، هشدارگونه به تمام موسسات و شرکت هایي که در این ولایت فعالیت دارند، گفت بعد از این، هر موسسه ای که بخواهد اتباع خارجی را به کار بگيرد، نخست توسط ادارهء کار و امور اجتماعی این ولایت، از ایشان امتحان اخذ می گردد؛ اگر کاریکه در نظر است، توسط افغان ها صورت گرفته بتواند، پس به هیچوجه خارجی ها را جواز کار نخواهند داد.
وی افزود که ریاست کار و امور اجتماعی، تا حال توانسته در هفت ولسوالی بلخ، برای نزدیک به 2 هزار و 500 جوان، زمینهء آموزش حرفه و کار را مساعد سازد.
با این حال یک باشندهء ولسوالی چمتال ولایت بلخ، با خودداري از ذكر نام خود، به کلید گفت: “جوانان منطقهء ما هیچگونه کار و بار ندارند. شمار زیاد شان به کشورهای ایران، پاکستان، عربستان و یا شهرهای بزرگ کشور رفته اند.”
سيستم ناكارآمد اقتصادي
ضمناً کارشناسان می گویند که حدوداً هشتاد درصد مردم کشور، از بیکاری زیر خط فقر زندگی می کنند. قیوم بابک ژورنالیست و کارشناس مسایل سیاسی می گوید علت اساسی بیکاری گسترده در کشور، موجودیت نظام اقتصادی حاکم (بازار آزاد) و کابینهء اکثراً نا کارای دولت است.
نامبرده گفت: “سیستمی که امروز در افغانستان تطبیق می شود و حاکماني که اینجا حکومت می نمایند، بنابر سیاست های نادرست شان، مردم افغانستان را بیچاره و بی روزگار ساخته اند.”
بابک با اشاره به قصرهای مجلل در كنار هشتاد درصد مردمي كه زیر خط فقر زندگی میکنند، افزود که در سیستم بازار آزاد، يك اقلیت محدود به سرمایه های افسانوی میرسند و دیگران از گرسنگی جان می دهند.
وی در پاسخ به اين سوال که چرا امریکايي ها در این سیستم، بیکار و بی روزگار نیستند؟ گفت که اگر امریکا هم کشورهای دیگر را استعمار نكند، در بین مردمش تفاوت طبقاتی فاحشی به وجود خواهد آمد.
از سوی دیگر؛ در اوایل ماه دلو سال روان محمد ظاهر کارگر رئيس شوراي مرکزي اتحاديه ملي کارگران افغانستان، از این موضوع ابراز نگرانی نموده به رسانه ها گفت که 70 در صد واجدین کار در کشور، بیکاراند.
آگاهان امور اقتصادی می گویند تا افغانها از اقتصاد مصرفی (تورید و خرید کالاهای مورد ضرورت از بیرون) دور نشوند، بیکاری در کشور به هیچوجه از بین نمی رود.
عنایت الله لیسانس اقتصاد در شهر مزار شریف می گوید که دولت باید به تولیدات داخلی، توجه جدی نماید؛ تا تولیدات داخلی، باعث جلوگیری از تورید کالاهای خارجی گردد.
وی مدعی است در حال حاضر، هزاران تن از صنوف مختلف پیشه وران تنها در شهر مزار شریف از اینکه از سوی دولت حمایت نگردیده، نتوانستند که با فابریکات بزرگ منطقه رقابت نمایند و از کار باز مانده اند.
عنایت الله همچنان گفت که بیکاری، تنها یک مشکل اجتماعی نیست بلکه سبب بالارفتن گراف ناامنی در جامعه نیز می شود.
