ads

گرایش اطفال به شیوه ‏های جدید اعتیاد هشداردهنده است

یافته‏ هاى مشارکت رسانه‌های آزاد نشان می‌دهد که شمارى از کودکان، از سرش پتکس (نوعی سرش نشئه آور) و تیل پترول براى ایجاد خوشى‏هاى کاذب و نشه استفاده مى‏کنند و تعداد آن‏ها در حال افزایش مى‏باشند. به اساس این یافته‏ها، استفاده روزافزون به شکل انشاقى از سرش پتکس و تیل پترول در بین اطفال، نگرانى‏هایى […]

نویسنده: The Killid Group
17 ثور 1393
گرایش اطفال به شیوه ‏های جدید اعتیاد هشداردهنده است

یافته‏ هاى مشارکت رسانه‌های آزاد نشان می‌دهد که شمارى از کودکان، از سرش پتکس (نوعی سرش نشئه آور) و تیل پترول براى ایجاد خوشى‏هاى کاذب و نشه استفاده مى‏کنند و تعداد آن‏ها در حال افزایش مى‏باشند. به اساس این یافته‏ها، استفاده روزافزون به شکل انشاقى از سرش پتکس و تیل پترول در بین اطفال، نگرانى‏هایى را به بار آورده و تا حال ارگان‏هاى ذیربط، اقدامات مؤثری جهت جلوگیرى از این معضل روی دست نگرفته‏اند.
سروى سال 2012 اداره مبارزه با مواد مخدر و تنفیذ قانون وزارت خارجه ایالات متحده امریکا (INL)، نشان مى‏دهد که 1.6 میلیون معتاد، در افغانستان وجود دارند که این رقم، نسبت به آمار سال 2009 افزایش بیش از 70 درصدى را نشان مى‏دهد.
به اساس معلومات وزارت صحت عامه، 80 درصد معتادان موجود در کشور را مردان، 13 درصد را زنان و 7 درصد دیگر را کودکان تشکیل مى‏دهند.
رقم دقیق کودکانى که از سرش پتکس و تیل پترول استفاده مى‏کنند مشخص نیست، اما یافته‏هاى مشارکت رسانه‏های آزاد نشان مى‏دهد که استفاده‏کنندگان این مواد، در بین اطفال در حال افزایش می‏باشند. این در حالى است که استفاده از این مواد، براى حیات اطفال و بزرگ‏سالان نهایت خطرناک توصیف می‏شود.

عوامل 
یافته‏هاى مشارکت رسانه‏هاى آزاد نشان مى‏دهد که فقر، تقلید از دیگران، دسترسى آسان، ارزان بودن و سرو کار کودکان با موادى چون؛ تیل پترول و سرش پتکس، ازعوامل معتاد شدن اطفال به این مواد مى‏باشد.
وحیدالله ١٧ ساله باشنده چهارقلعه وزیرآباد شهر کابل که شغل بوت‏دوزى دارد، گفت که حدود هفت سال قبل، به استفاده از سرش پتکس که در ترمیم بوت و موارد دیگری از آن کار گرفته مى‏شود، معتاد شده است.
به گفته وى، در اوایل از بوى این سرش یک نوع لذت مى‏برد، اما بعد از مدتى در شهرنو کابل، با پسرانى روبه‏رو شد که از این سرش، به شکل انشاقى براى نشه استفاده مى‏کردند.
وحیدالله که جسامت لاغر و رنگ پریده دارد، افزود که بعد از آن او نیز به شکل متواتر از سرش پتکس استفاده نموده و اکنون نمى‏تواند آن را ترک کند.
به گفته وى، تعداد معتادین سرش پتکس و تیل پترول بین کودکان هشت تا ١٨ ساله، در شهرنو کابل روز به روز افزایش مى‏یابد و اکنون به حدود 40 تن رسیده‏اند.
موصوف به حدود ١٥ طفلى که در پارک شهرنو تجمع کرده بودند، اما حاضر به مصاحبه نبودند، اشاره نمود و گفت که برخى آن‏ها از سرش  پتکس و تعدادى هم از تیل پترول براى ایجاد نشه استفاده مى‏کنند. وحیدالله افزود که مدتى از تیل پترول نیز به شکل انشاقى استفاده کرده و نشه آن از سرش پتکس کمتر است.
جاوید ١٧ ساله باشنده چهارراهى قمبر شهر کابل گفت: “چند سال پیش در یک دکان سیت‏سازى موتر، کار مى‏کردم و زمانى که استادم سرش پتکس را به سیت موترها مى‏زد، بویش در دماغم خوش مى‏خورد و قطى آن را  بو مى‏کردم، یک احساس خاص برایم دست مى‏داد و در یک دنیاى جمپینگ قرار مى‏گرفتم.”
وى به افزایش روزافزون این نوع معتادان اشاره نموده، افزود: “بعد از مدتى کوتاه از یک نفر به ده نفر رسیدیم. چندى بعد، به شکل مستقل دکان سیت‏سازى باز کردم و قطى مخصوص به خاطر ریختن سرش و کشیدن آن، آماده ساختم و یک پیپ را در آن نصب کردم؛ به شکلى که بوتل را در جیب می‏گذاشتم تا کسى متوجه نشود و پیپ را در دهن نزدیک مى‏کردم و کش مى‏کردم.”
جاوید که ضعیف و ناتوان معلوم می‏شد گفت که بعد از مدتى، به چرس و سپس به هیروئین معتاد شده است.
همچنان حمیدالله ١٧ساله باشنده سراى شمالى شهر کابل که پنج سال قبل به انشاق تیل پترول عادت نموده بود، گفت: “براى جنراتور خانه که تیل مى‏آوردم، هنگامى که سرپوش بشکه و یا جنراتور را باز مى‏نمودم، بوى تندش را به دماغ و سینه‏ام کش مى‏کردم… پترول را روز یک بار به سینه و بینى خود کش مى‏کردم. وقتى با پترول و چرس نشه‏ام کم شد، باز به هیروئین رو آوردم.”
وى که در شفاخانه تداوى معتادین ٣٠٠ بستر جنگلک کابل بستر بود، گفت که در سراى شمالى، اطفالى که به پترول اعتیاد دارند، خیلى زیاد مى‏باشند. حمیدالله افزود که آن‏ها در روزهاى نخست، بى‏خبر از آن که این عمل سبب اعتیاد مى‏شود، “به شکل شوقى” از پترول و سرش پتکس استفاده می‏کردند.
این معتادان که از طرزعجیب کلام، حرکات نامتعادل، جسامت لاغر و زردى چهره قابل تشخیص‏اند، مى‏گویند، اطفالى که معتاد به سرش پتکس و پترول هستند، در نواحى مختلف شهر کابل وجود دارند. فرهاد یک تن از دکانداران در نوآباد قلعه موسى شهر کابل گفت که در این اواخر، استفاده از سرش پتکس در بین کودکان بیشتر شده است؛ زیرا یک بوتل آن 50 افغانى قیمت دارد و اطفال مى‏توانند آن را خریدارى کنند. وى افزود: “اطفال ١٦ ساله و بالاتر از آن، استفاده می‏کنند و در سر تپه قلعه موسى مى‏روند و مى‏کشند. روزانه ده طفل و زیادتر از آن  مى‏آیند و سرش مى‏خرند. بسیارى از اطفال بهانه مى‏کنند که سرش را به خانه مى‏برند، اما این‏ها به جاهاى خلوت رفته و آن را به شکل دسته‏جمعى استفاده مى‏کنند.”
حاجى سردارمحمد، دکاندار مواد تعمیراتى در سراى شمالى کابل گفت: “یک تعداد اطفال به خاطر نشه کردن، از سرش پتکس کار مى‏گیرند، اما در بسیارى موارد بزرگ‏سالان معتاد نیز به خاطر ارزانى این گونه مواد، آن را در مواقع عدم دسترسى به دیگر مواد مخدر، جاگزین هیروئین و تریاک مى‏سازند.”
به گفته او، در گذشته چنین اطفال کم بودند، اما در این اواخر تعداد آن‏ها بیشتر شده است. به گفته وى، شناخت چنین اطفال مشکل است، اما او از فروش سرش پتکس بر اطفالى که آن‏ را براى نشه خریدارى مى‏کنند، خوددارى مى‏کند.
این مشکل، در ننگرهار نیز موجود است. سمیع‏الله ده ساله پاپرفروش و باشنده شهر جلال‏آباد ولایت ننگرهار گفت: “20 تا 30 طفل، همرایم سرش مى‏کشند.  پدر و مادرم خبر ندارند که سرش مى‏کشم.”
داکتر فواد عثمانى، رییس دیپارتمنت کاهش تقاضاى مواد مخدر در وزارت صحت عامه، گفت که هفت درصد معتادان در کشور را کودکان تشکیل مى‏دهند. وى افزود که برخى کودکان از سرش پتکس، تیل پترول و مواد کمیاوى دیگر براى ایجاد نشه استفاده مى‏کنند، اما رقم دقیق آن‏ها تا حال مشخص نشده است.

استفاده پتکس براى گدایى
شیرین‏گل باشنده ناحیه هشتم کارته نو شهر کابل گفت: “شش طفل دارم و با دو طفل دو ساله و چهار ساله‏ام، مصروف گدایى در شهر و بازار مى‏باشم. سرش بوت را در بینى‏شان مى‏زنم که از خود بى‏خود و بى‏هوش شوند و بتوانم به این وسیله گدایى کنم.”
وى افزود: “سرش پتکس را از صبح در بینى اولادهایم مى‏زنم و چاشت بیدار مى‏شوند، اما همیشه گیج مى‏باشند. مجبور هستم، تا گرمى و سردى را حس نکنند.”

بچه سرشی
حرکات غیرارادى، متضرر ساختن سیستم تنفسى، از بین رفتن تعادل فکرى، پایین آمدن اعتماد به نفس و غیره، از جمله خطراتى است که متوجه این نوع معتادان است.
نقیب‏الله ١٥ ساله یک تن از خیمه‏نشینان منطقه دهن چمن شهر کابل که به دلیل اعتیاد به سرش پتکس، به “بچه سرشى” شهرت دارد.
وى گفت از شش سال به این طرف، به سرش پتکس اعتیاد است و اکنون نمى‏تواند این عمل را ترک کند؛ زیرا در صورت عدم استفاده از آن، تب مى‏کند و اشتهایش کم مى‏شود.
نقیب‏الله افزود: “از چندى به این سو وقتى سرفه مى‏کنم، از گلویم خون بیرون میشه، خون استفراغ مى‏کنم و قلب و شش‏هایم درد مى‏کنه.”
در همین حال، لیلما مادر نقیب‏الله گفت: “نقیب را یک رفیقش در شهر و بازار به این عمل آغشته کرده است، وقتى از اعتیادش خبر شدیم، هر قدر تلاش کردیم و شفاخانه بردیم، نتوانستیم وادارش کنیم تا عملش را ترک کند.”
به گفته او، پسرش در منطقه به نام “پسر شرشى” مشهور است، هر جا ضعف مى‏کند، توانایى هیچ کارى را ندارد و روز به روز وضعیت صحى او خراب‏تر مى‏شود. وى علاوه کرد که پسرش، به حدى ناتوان شده که حتی یک بشکه آب را نیز از زمین بلند کرده نمى‏تواند و با اندک فشار، به زمین مى‏افتد.
داکتر احمدظاهر سلطانی، رییس شفاخانه ٣٠٠ بستر معتادان مواد مخدر در جنگلک کابل، گفت، کسى که از طریق انشاق و یا تنفس، هرگونه مواد کیمیاوى را مى‏گیرد، بسیار خطرناک است؛ حتی از زرق وریدى مواد مخدر هم زیانبارتر مى‏باشد.
داکتر فریداحمد انورى، متخصص امراض روانى، گفت که استفاده از موادى چون سرش پتکس و تیل پترول، اضرار جدى در پى داشته و بالاى سیستم تنفسى تأثیرات سوء دارد و مى‏تواند سرطان‏زا نیز باشد. وى گفت که استفاده از این مواد، اثرات سوء روانى، مانند حرکات غیرارادى، اشک‏ریزى، اضطراب، بى‏خوابى و غیره نیز در قبال دارد و استفاده دوامدار آن، سبب عدم اعتماد به نفس نزد استفاده کنندگان مى‏شود.

امکانات تداوی
به اساس معلومات دیپارتمنت کاهش تقاضاى مواد مخدر وزارت صحت عامه، ١٠٥ مرکز دولتى و غیردولتى تداوى معتادان در کشور، سالانه ظرفیت ٢٠ هزار تا ٢٥ هزار معتاد را دارد.
براساس این ارقام، ٢٥ هزار تن، نزدیک به 1.6 ملیون درصد از مجموع معتادان در کشور را تشکیل مى‏دهند.
داکتر نذیراحمد همت، مسوول برنامه‏هاى آموزشى دفتر کاهش تقاضاى مواد مخدر در وزارت صحت عامه، گفت در سطح کشور، جمعاً ٢٢ مرکز دولتى و غیردولتى تداوى کودکان معتاد وجود دارد. وى گفت که این ٢٢ مرکز، سالانه ظرفیت تداوى ١٠ تا ١٥ درصد کودکان معتاد را دارد. موصوف افزود که در این مراکز، اطفالى تحت تداوى قرار می‏گیرند که از مواد کمیاوى چون سرش پتکس و غیره استفاده مى‏کنند، اما وى آمار دقیق در این مورد ارائه نکرد.

کمبود بودجه
در حال حاضر، سالانه حدود ١٤ ملیون دالر از سوى حکومت و جامعه جهانى، در بخش تداوى معتادان به مصرف مى‏رسد، اما نهادهاى مسوول، این رقم را براى رسیدگى به تمامى معتادان در کشور ناچیز مى‏خوانند. داکتر فواد عثمانى گفت: “بودجه‏اى که براى وزارت صحت عامه تخصیص داده شده، در سال جارى ٣ ملیون دالر است که این بسیار کم است، اما برخلاف، موسسات و انجوهایى که در بخش مواد مخدر کار مى‏کنند، بودجه آن‏ها سالانه ١١ ملیون دالر است. به این صورت در تمام افغانستان، سالانه ١٤ ملیون دالر بودجه براى تداوى معتادان وجود دارد.”
به گفته وی، با آن که دیپارتمنت کاهش تقاضاى مواد مخدر وزارت صحت عامه، بارها این موضوع را با مسوولان وزارت صحت عامه و مسوولان وزارت مبازره با مواد مخدر و سایر دست‏اندرکاران دولتى که در این راستا تصمیم‏گیر هستند، شریک ساخته، اما تا حال در زمینه توجهی نشده است.
نذیراحمد همت ضمن تأیید این که ظرفیت مراکز تداوى معتادین در کشور پایین است، گفت: “نظر به شرایط و نظر به این که در دسترس دولت افغانستان براى تداوى اعتیاد بودجه خاصی وجود ندارد و عدم توجه دونرهاى خارجى و تمویل‏کنندگان به مسأله اعتیاد، باعث آن شده که دولت افغانستان در راستاى کاهش تقاضاى مواد مخدر و ایجاد مراکز و ارائه عرضه خدمات صحى مواد مخدر براى معتادان، از این سطح بیشتر خدمات را عرضه کرده نتواند.” آقای همت افزود: “حد اوسط اگر به یک معتاد در یک سال به خاطر تداوى آن ٣٥٠ دالر بسنجیم، دولت افغانستان توانایى بودجوى ندارد و دونرهاى بین‏المللى علاقمندى ندارند تا به حدى ضرورت در قسمت تداوى معتادان مواد مخدر، دولت افغانستان را همکارى کند.”
اما موصوف علاوه کرد که دیپارتمنت کاهش تقاضای مواد مخدر و در کل وزارت صحت عامه، در تلاش است تا توجه تمویل‏کنندگان را به این بخش جلب نموده و ظرفیت مراکز تداوى معتادان را بالا ببرد. وى گفت که در بودجه دولت نیز پول کافى براى این بخش اختصاص داده نمى‏شود.
اما مسعود کمال، رییس عمومی بودجه وزارت مالیه، گفت که وزارت صحت عامه، در سال ١٣٩٢ برای مصارف عملیاتى شفاخانه‏های تداوی معتادان در سراسر افغانستان، 3.6 ملیون دالر بودجه داشت که سه ملیون را مصرف کرده و 600 هزار دالر آن، به بودجه سال ١٣٩٣ انتقال یافته است. وى افزود که بودجه سال ١٣٩٣ این بخش وزارت صحت عامه نیز (با 600 هزار دالر باقى مانده از سال گذشته)  3.6 ملیون دالر مى‏باشد.
رییس دیپارتمنت کاهش تقاضاى مواد مخدر در وزارت صحت عامه گفت که وزارت صحت عامه، ٩٨ درصد بودجه را مصرف کرده و براى سال روان، پنج ملیون دالر امریکایى بودجه را براى بخش تداوى معتادین پیشنهاد کرده بود، اما پذیرفته نشد. داکتر همت افزود که وزارت صحت عامه در کنار تداوى معتادان، در بخش جلوگیرى از اعتیاد و آگاهى‏دهى از اضرار مواد مخدر و موادى چون سرش پتکس و غیره نیز برنامه‏هایى دارد، اما به دلیلى مؤثریت بیشتر ندارد که شمار زیادى مردم، بی‏سواد مى‏باشند.

اخلال جامعه و نگرانى پولیس
عبدالقیوم یک تن از دکانداران چهارقلعه وزیرآباد شهر کابل گفت که معتادان به شمول اطفال معتاد به موادى چون سرش پتکس و تیل پترول، راه‏هاى مردم را مى‏گیرند و اموال آنان را دزدى مى‏کنند. موصوف افزود که یک شب، سه تنى که کمتر از ١٨ سال عمر داشتند، پسر وى را نیز در عقب حمام چهارقلعه شهر کابل، لت و کوب نموده و بایسکل و موبایل او را نیز به سرقت بردند. وى گفت: “بچه‏هاى کوچک، در دست‏شان سگریت و پترول و پتکس دیده مى‏شود. چرا دولت در این قسمت بى‏توجه است؟ اهالى منطقه خیلى به عذاب هستند.”
در همین حال، نبى‏الله یک تن از سرای‏داران چهارقلعه وزیرآباد گفت: “در این اواخر، محیط و منطقه را افراد معتاد خراب کرده و از طرف شب، دزدی‏هایی صورت می‏گیرد. اطفال به پتکس و پترول مبتلا شده و وضع منطقه را خراب کرده و دولت هم هیچ اقدام نکرده است.”
نجیب نیکزاد معاون سخنگوى وزارت امور داخله، ضمن ابراز نگرانى از اعتیاد برخى کودکان به موادى چون سرش پتکس، تیل پترول و غیره افزود: “براى جلوگیرى و جمع‏آورى اطفال معتاد، چندین برنامه داشته‏ایم و صدها جوان و نوجوان را جمع‏آورى کرده و به نهادهاى مربوطه سپرده‏ایم. این افراد، هرگاه دست به اعمال جرمى بزنند، به پنجه قانون سپرده مى‏شوند.”

چراغ سرخ
نجیب‏الله ځدران ببرکزى هماهنگ‏کننده ملى حمایت از حقوق اطفال در کمسیون مستقل حقوق بشر، در مورد کارکردهاى دولت در راستاى جلوگیرى از اعتیاد کودکان گفت: “در آسیب‏پذیرى‏هایى که اطفال با خطر روبه‏رو هستند، با تأسف کار اندکى صورت گرفته است. استعمال مواد سمى که بوى گیج‏کننده دارد، براى اطفال واقعاً خطرناک است.”
وى افزود که به اساس کنوانسیون حقوق طفل، ارگان‏هاى ذیربط مکلف هستند، جلو تمام خطراتى را بگیرند که به رشد جسمى و فکرى و سلامت اطفال صدمه وارد مى‏کند. آقای ځدران، موجودیت هزاران کودک معتاد به مواد مخدر در افغانستان را “چراغ سرخ” و “خطر بزرگ” براى آینده کشور دانسته و گفت که براى جلوگیرى از این خطر، باید ارگان‏هاى ذیربط اقدامات جدیی را روى دست گیرند.
مشارکت رسانه‏هاى آزاد که متشکل از آژانس خبرى پژواک، کلیدگروپ، روزنامه هشت صبح و موسسه نشراتى سبا مى‏باشد؛ در بخش فساد اداری و نقض حقوق بشری، گزارش‏های تحقیقی را تهیه و نشر مى‏کند.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA