علیرغم سالها انتقاد از سطح پایین خدمات صحی در هرات، مشکلات در سکتور صحت این ولایت هنوز برطرف نشده است. عمدهترین مشکلات در سکتور صحت هرات، بیتوجهی کارکنان صحی به مریضان و برخورد نادرست مراکز صحی با آنها است. کیفیت پایین دواها از دیگر مشکلاتی است که همواره مریضان از آن ناراضی بوده و انتقاد داشتهاند. با این حال، مقامهای صحی در این ولایت، بارها وعده دادهاند سکتور صحت در هرات معیاری خواهد شد، ولی با توجه به اعتراض مداوم مریضان، به نظر میرسد این سکتور بهبود نخواهد یافت.
مسوولان صحت عامه هرات نیز میپذیرند مشکلاتی در بخش خدمات صحی در این ولایت موجود است. آنها اما ریشه این مشکلات را به ازدحام مراجعان و حجم سنگین کار ارجاع میدهند. عبدالحکیم تمنا، رییس صحت عامه هرات، هفته گذشته اعلام کرد که آنها تلاش دارند به هدف بهبود سکتور صحت در این ولایت، مراکز صحی دولتی و خصوصی را بیشتر زیر ذرهبین بگیرند. تمنا برای آن که اعلام کند اداره صحت عامه هرات منفعل و راکد نیست، افزود در دو ماه گذشته، دوسیه سه مرکز صحی را به څارنوالی معرفی کردهاند. به گفته او، علل این اقدام آنها، تخطی این مراکز از قانون وزارت صحت عامه و کمتوجهی کارکنان صحی این سه مرکز به مریضان است.
رییس صحت عامه هرات پذیرفت که کیفیت دواها در دوافروشیهای این ولایت پایین است. او علت این مشکل را قاچاق آزادانه محصولات دوایی از بیرون به داخل کشور عنوان کرد. تمنا همچنان گفت که روند فروش دوا به مریضان نیز با مشکلاتی همراه است. به گفته وی، فروشندههای محصولات دوایی در بعضی از دواخانههای هرات، اطفال و افراد غیرمسلکی اند. تمنا گفت که نبود افراد متخصص و مسلکی در بخش فروش دوا در دواخانهها، سبب بروز مشکلاتی در روند عرضه خدمات دوایی در هرات شده است.
رییس اداره صحت عامه هرات همچنان وعده سپرد به هدف بهبود خدمات صحی در این ولایت، یک شفاخانه یک هزار بستر و یک شفاخانه ویژه اطفال تأسیس میشود. به گفته او، این شفاخانهها با زیربنای شش جریب زمین در ساحه جبرئیل هرات تأسیس خواهد شد. تمنا گفت با احداث این شفاخانهها، وضعیت سکتور صحت در هرات، بهبود چشمگیری خواهد یافت.
اما سخنگوی والی هرات اطمینان میدهد که نهادهای امنیتی و مسوول به طور جدی از قاچاق دوا، از بیرون به داخل کشور، جلوگیری خواهند کرد. وی گفت به خاطر اطمینان از کیفیت محصولات دوایی، یک لابراتوار مجهز نیز در هرات فعال شده است.
طبق معلومات اداره صحت عامه هرات، 115 مرکز صحی دولتی و 53 مرکز صحی خصوصی در هرات فعالیت دارند. گفته شده که بین 650 تا 700 دواخانه نیز در شهر هرات و ولسوالیهای این ولایت مشغول خدمات دوایی هستند.
اگرچه مردم انتظار داشتند با ایجاد مراکز صحی خصوصی، وضعیت خدمات صحی در هرات بهبود بیابد، ولی حالا دیده میشود که مردم از چگونگی عرضه خدمات این مراکز چندان راضی نیستند. به گفته آنها، بیشتر مراکز صحی خصوصی، صرفاً نام مراکز صحی را با خود یدک میکشند، اما آنها در حقیقت مراکز تجارتی هستند که هدف اصلی شان سودجویی اقتصادی از مریضان است.
سکتور صحت در افغانستان در جریان یک و نیم دهه گذشته به رشد قابل ملاحظهای دست یافته است. با آن هم گفته میشود حدود 40 درصد شهروندان کشور – عمدتاً در روستاها و مناطق درگیر جنگ – به خدمات صحی دسترسی ندارند. به همین دلیل است که آمار مرگ و میر اطفال و مادران بسیار بلند است و از این نگاه افغانستان در ردیف بدترین کشورها برای اطفال و مادران قرار دارد.
از طرف دیگر، افغانستان یکی از کشورهای بزرگ واردکننده دوا در سطح منطقه است. بخشی از دواهای مورد نیاز آن به شکل قاچاقی از ایران و پاکستان وارد میشود. صنعت دواسازی در کشور هنوز رشد نکرده و سرمایهگذاری در این بخش چندان قابل لمس نیست.