معلومات کلید گروپ نشان می دهد که اعمار کانال مرکزی وزیرآباد باوجود تمویل مالی از طرف بانک جهانی، از سال 2013 میلادی تا کنون به دلیل نبود ظرفیت برای طرح و دیزاین، نهایی نشده است.
بربنیاد این یافته ها، روند دیزاین شعبه مرکزی کانال وزیرآباد از سال 2013 تا سال 2017 میلادی در دو مرحله از سوی شاروالی کابل و اداره زون پایتخت دیزاین و یک مورد هم دیزاینی که توسط شاروالی کابل صورت گرفته بود از جانب کمپنی “گف انجنیرنگ” آلمانی باز بینی شد؛ اما به دلیل مشکلات در کار ساخت وساز، دیزاین آن عملی نشده است و سرانجام کار دیزاین این پروژه در بدل 200 هزار دالر امریکائی از بودجه شاروالی کابل به دلیل نبود امکانات تخنیکی داخلی و جلوگیری از ضیاع وقت بدون طی مراحل داوطلبی از منبع واحد به کمپنی لبنانی “خطیب العلمی” سپرده شده که در حال حاضر مرحله اعمار آن جریان دارد.
به گفته مسوولان شاروالی کابل و اداره زون پایتخت، کار اعمار کانال مرکزی وزیر آباد به دلیل آنکه درچوکات پروژه‌های پیشنهادی شاروالی کابل از جانب بانک جهانی تمویل مالی می شد، در ماه فبروری سال 2017 توسط شاروالی کابل با یک کمپنی آذربایجانی قرار داد شده است و شعبه‌های فرعی آن توسط اداره زون پایتخت از بودجه‌ی حکومت افغانستان طی دوسال اعمار شده است.
هرچند عبدالله حبیب زی، شاروال پیشین کابل می گوید که قرارداد دیزاین پروژه کانال مرکزی وزیر آباد را به دلیل نبود ظرفیت‌های داخلی، بدون داوطلبی از منبع واحد به کمپنی “خطیب العلمی” لبنانی سپرده است؛اما مسوولان اداره انکشافی زون پایتخت می گویند که در بخش دیزاین ظرفیت‌های تخنیکی را با سند ماستری در اختیار دارند و دیزاین کانال های فرعی پروژه وزیر آباد را با ظرفیت های موجود این اداره در ظرف سه ماه تکمیل نموده اند.
بر اساس ادعای اداره انکشافی زون پایتخت، با وجود آنکه مسیر کانال‌های فرعی وزیرآباد مشخص نبود؛ اما در ظرف سه ماه توسط اداره زون پایتخت مسیر این کانال ها ردیابی و کار دیزاین آن نهایی شد و تا اوایل سال 2018، اعمار کانال‌های فرعی نیز توسط این اداره نهایی شد.
در حالیکه مسیر کار شاروالی کابل در پروژه کانال اصلی وزیرآباد با موجودیت کانال جذبی (جرسابقه) مشخص بود؛اما از سال 2013 میلادی سروی و دیزاین شعبه مرکزی توسط شاروالی آغاز و تا کنون که 6 سال از آن می گذرد، کار اعمار آن نهایی نشده است.
چگونگی ظرفیت دیزاین در شاروالی کابل
عبدالله حبیب زی سرپرست پیشین شاروالی کابل در مصاحبه با کلید میگوید که قبل از سال 1395 به دلیل نبود ظرفیت های داخلی در بخش دیزاین، پروژه های شاروالی با مشکلات جدی روبرو بود و در حال حاضر نیز با وجود تلاش‌ها برای ایجاد ظرفیت در این بخش، امکانات لازم برای دیزاین پروژه های بزرگ در داخل کشور وجود ندارد که به همین لحاظ دیزاین و اعمار پروژه های بزرگ به کمپنی های خارجی داده می‌شود.
حبیب زی هم چنان افزود:” پروژه وزیرآباد یک پروژه بزرگ است که ما نمی توانستیم هیچ خطری را برای اعمار آن بپذیریم؛ اما شرکت “خطیب العلمی” سرانجام توانست که یک دیزاین قابل قبول برای این کانال ارایه کند.”
هرچند سرپرست قبلی شاروالی کابل، دلیل سپردن قرارداد دیزاین کانال مرکزی وزیر آباد را بدون داوطلبی به کمپنی لبنانی “خطیب العلمی” نبود ظرفیت وجلوگیری از ضیاع وقت عنوان می کند؛ اما عبدالقیوم زازی رییس پروژه بهبود موثریت ترانسپورت شهری شاروالی کابل که مسوولیت تطبیق این پروژه را دارد، مخالفت بانک جهانی برای سپردن داوطلبی پروژه دیزاین وزیر آباد را عامل اصلی سپردن این پروژه به کمپنی لبنانی عنوان می کند.
اما یک منبع معتبر از بانک جهانی با رد این ادعا ها می گوید که بانک جهانی فقط برای این پروژه هزینه داده است و در اعلان داوطلبی، دیزاین یا اعمار این پروژه نقشی ندارد.
چگونگی ساختمان کانال وزیرآباد
محمد یونس نو اندیش شاروال سابق کابل در مصاحبه با کلید می گوید که کانال وزیرآباد در ابتدا به شکل کانال جذبی دیزاین شده بود، زیرا میزان بیشتر آب‌های آنرا، آب باران تشکیل می دهد و بخاطر تقویت آب های زیرزمینی باید به شکل جذبی ساخته می شد.
اما معلومات کلید گروپ نشان می دهد که طبق آخرین دیزاینی که از سوی شاروالی ساخته شده است، این کانال به شکل کانال فاضلاب ساخته می شود که آب های سطحی را توام با فاضلاب از شهر بیرون می کند.
نواندیش هم چنان علاوه نمود :” این کانال در دوسال اخیر زمان ماموریت ام در شاروالی کابل به شکل کانال جذبی دیزاین شد و برای تصفیه آب، دو دستگاه فلتر نیز در نظر گرفته شده بود تا آب های زیر زمینی از تغذیه باز نماند.”
به گفته وی، این کانال به شکل جالی دار درنظر گرفته شده بود و حاوی پمپ استیشن برای جریان دادن آب بود.
در همین حال سلطان احمد عزیزی معاون تخنیکی اداره انکشافی زون پایتخت نیز می گوید که طبق معیارهای محیط زیستی باید این آب‌ها حفظ شود؛ اما به دلیل آلودگی با فاضلاب، حفظ آن آب های زیرزمینی را ملوث می کند.
وی هم چنان افزود که قبلا سرک ها و خانه ها خامه بود که 70 درصد آب باران جذب می‌شد و متباقی به کانال وزیرآباد می ریخت؛ اما اکنون به دلیل انکشاف شهر و پخته شدن شهرها و خانه‌ها، مقدار زیاد آب های باران به شکل سیلاب توام با فاضلاب از شهر خارج می شود.
همچنان عبدالقیوم زازی رییس پروژه بهبود موثریت ترانسپورت شهری می گوید که این کانال به شکل کانال انتقال آب و فاضلاب مد نظر گرفته شده است؛ زیرا آب های آن ملوث است و می تواند آب های زیر زمینی را آلوده کند.
اما محمد یونس نواندیش، تاکید دارد که برای تغذیه آب های زیر زمینی باید آب‌های باران حفظ شود و به همین لحاظ با درنظرداشت سیستم های آب تصفیه کن که آب های ملوث را تصفیه می کند این کانال به شکل جذبی در نظر گرفته شده بود، اما اکنون با دیزاین جدید، سطح کانال کانکریت ریخته می شود که آب زیرزمینی کابل از تغذیه باز می ماند.
به گفته محمد یونس نواندیش شاروال سابق کابل، این کانال برای نخستین بار توسط خود اداره شاروالی دیزاین ابتدایی شد و پس از حاضر شدن بانک جهانی برای تمویل این پروژه، به اساس درخواست آنان قرارداد بازنگری شده و دیزاین این پروژه از بودجه بانک جهانی پس از داوطلبی به شرکت “گف انجنیرنگ” آلمانی داده شد و قرار بود در سال 2014 میلادی پس از تکمیل بازنگری دیزاین، کار اعمار آن آغاز شود.
هرچند آقای نواندیش جزئیات قیمت قرارداد بازنگری دیزاین این پروژه را در اختیار نداشت؛ اما انجنیر عبدالمتین، هماهنگ کننده پروژه بهبود موثریت ترانسپورت شهری شاروالی کابل می گوید که بازنگری دیزاین کانال اصلی وزیرآباد به شمول دیزاین و نظارت از کار 32 کیلومتر سرک،به ارزش 1.2 ملیون دالر در سال 2014 از سوی شاروالی کابل با شرکت “گف انجنیرنگ” آلمانی قرار داد شد.
وی افزود که این شرکت برای دیزاین با شاروالی کابل، قرارداد 30 ماهه داشت؛ اما پس از 9 ماه این قرارداد فسخ شد.
به گفته موصوف دیزاین متذکره به شکل کانال جذبی و برای 25 سال باران مدنظر گرفته شد که مطابق اوضاع و احوال افغانستان نبود و رد گردید؛ اما دیزاین فعلی در سال 2016 به شکل کانال انتقال فاضلاب برای 50 سال باران مدنظر گرفته شده که کار مطابق آن جریان دارد.
با این همه اداره زون پایتخت می گوید که در سال 2016 میلادی برای زدودن مشکل آب های سطحی نواحی کابل، این اداره مطالعاتی را انجام داد که در نتیجه برعلاوه دیزاین شعبه مرکزی کانال وزیرآباد، دو کانال جدید نیز توسط این اداره دیزاین شد که با کانال مرکزی وصل می شود.
سلطان احمد عزیزی معاون تخنیکی اداره انکشافی زون پایتخت می گوید که این دیزاین ظرف سه ماه توسط این اداره تکمیل شد و به دلیل موجودیت تخصیص بودجه از طرف بانک جهانی برای تمویل شعبه مرکزی این کانال به شاروالی، اسناد دیزاین شعبه مرکزی به شاروالی فرستاده شد.
پیشرفت کار کانال وزیرآباد
بربنیاد یافته‌های کلید گروپ، شاروالی کابل از سال 2013 میلادی، مراحل ابتدایی کار بالای کانال وزیرآباد را آغاز کرد؛ اما با وجود تمویل مالی بانک جهانی تا کنون که 6 سال از آن می‌گذرد، این کانال اعمار نشده است حالانکه اداره انکشافی زون پایتخت سه کانال فرعی وزیر آباد را ظرف 3 ماه دیزاین کرده و در کمتر از دوسال آن را اعمار کرده است.
سلطان احمد عزیزی معاون تخنیکی اداره انکشافی زون پایتخت می گوید که کانال های فرعی توسط این اداره تکمیل شده و منتظر تکمیل کار کانال اصلی توسط شاروالی کابل می باشند.
منبع هم چنان افزود که یک شعبه فرعی کانال وزیرآباد به طول 4 کیلومتر از چهارراهی ترافیک آغاز و از مسیر چهار راهی های سابقه تایمنی، سلیم کاروان و شهید، گذشته به کانال مرکزی وصل می شود. کانال دومی به طول 2 کیلومتر از چهار راهی تانک تیل آریانا شروع می شود و در سرک پنجم تایمنی به کانال مرکزی وصل می شود.
وی علاوه نمود که یک شعبه دیگر(شعبه فرعی سوم) از سرک پنجم تایمنی تا خود کانال مرکزی مدنظر است و مراحل تدارکات آن نیز تکمیل شده که تا کنون به شکل فنی وصل نشده است و منتظر تکمیل کار کانال مرکزی می باشد.
به گفته موصوف کانال اولی در اواخر سال 1395شروع و در اوایل سال 1397 تکمیل شده است و کانال دومی در اواخر سال 1395 شروع و ختم 1396 تکمیل شده است
وی می گوید که دیزاین این کانال ها به وسیله انجنیران این اداره انجام شده است و اعمار آن پس از داوطلبی به شرکت مشرق قرارداد شد که قرارداد اولی به ارزش 199 میلون افغانی و کانال دومی به ارزش 105 میلون افغانی صورت گرفته بود؛ اما به دلیل آنکه قراردادهای متذکره به اساس قیمت فی واحد صورت گرفته بود، قیمت نهایی آن پایین آمد که برای پروژه اولی 172 میلیون افغانی و برای پروژه دومی 86 میلیون افغانی از طریق وزارت مالیه پرداخت شده است.
با این همه به گفته انجنیر عبدالمتین، هماهنگ کننده پروژه بهبود موثریت ترانسپورت شهری، کارهای ابتدایی روی کانال مرکزی توسط شاروالی در سال 2013 آغاز شد و تا کنون 56 درصد کار آن پیش رفته است.
همچنان عبدالقیوم زازی، رییس پروژه بهبود موثریت ترانسپورت شهری کابل می گوید که قرار داد اعمار کانال مرکزی وزیرآباد به تاریخ 2 فبروری سال 2018 میلادی پس از داوطلبی به ارزش 10.6 ملیون دالر امریکائی با کمپنی آذربایجانی “کراچه” عقد شد و طبق این قرارداد تا 3 می سال 2019 میلادی کار آن نهایی می شود.
به گفته موصوف، کانال مرکزی به طول17 کیلومتر از پروان سوم تا دریای کابل ادامه دارد؛ اما 7 کیلومتر آن توسط اداره بهبود ترانسپورت شهری شاروالی کابل به شکل کانکریتی اعمار می شود که آب نواحی 15،17،11،10، 4 و 2 را انتقال می دهد.
