ads

پیامدهای سکوت در برابر داعش

“از بد، بدترش توبه”، یکی از حرف‎های رایج در میان شهروندان طی سالیان اخیر بوده و در مقام نگرانی از آینده به کار برده شده است؛ چیزی که اکنون از زبان مسوولان امنیتی روایت شده و بازگو می‎گردد. هفته گذشته، مقامات امنیتی که برای توضیح وضعیت امنیتی و افزایش ناامنی در ولایت‌های کندز و بدخشان در شمال‎شرق، سرپل در شمال و هلمند در جنوب، توزیع نشدن تذکره الکترونیکی برای شهروندان کشور و حمله به پارلمان، به ولسی جرگه فراخوانده شده بودند، به جای نوید خوش، از آینده ناآرام‎تری هشدار دادند. رحمت‎الله نبیل، رییس امنیت ملی اعلام کرد که مشکلات امنیتی در ماه‌های آینده در کشور افزایش خواهد یافت. به گفته او، اما نیروهای امنیتی آمادگی لازم را برای مقابله با این حوادث دارند؛ مشروط بر این که یک انسجام و هماهنگی سراسری ایجاد شود.

نویسنده: The Killid Group
14 سرطان 1394
پیامدهای سکوت در برابر داعش

“از بد، بدترش توبه”، یکی از حرف‎های رایج در میان شهروندان طی سالیان اخیر بوده و در مقام نگرانی از آینده به کار برده شده است؛ چیزی که اکنون از زبان مسوولان امنیتی روایت شده و بازگو می‎گردد. هفته گذشته، مقامات امنیتی که برای توضیح وضعیت امنیتی و افزایش ناامنی در ولایت‌های کندز و بدخشان در شمال‎شرق، سرپل در شمال و هلمند در جنوب، توزیع نشدن تذکره الکترونیکی برای شهروندان کشور و حمله به پارلمان، به ولسی جرگه فراخوانده شده بودند، به جای نوید خوش، از آینده ناآرام‎تری هشدار دادند. رحمت‎الله نبیل، رییس امنیت ملی اعلام کرد که مشکلات امنیتی در ماه‌های آینده در کشور افزایش خواهد یافت. به گفته او، اما نیروهای امنیتی آمادگی لازم را برای مقابله با این حوادث دارند؛ مشروط بر این که یک انسجام و هماهنگی سراسری ایجاد شود.
نورالحق علومی، وزیر امور داخله، در پاسخ به نگرانی‎های نمایندگان گفت در سال جاری مسوولیت تأمین امنیت سراسر افغانستان به دوش نیروهای امنیتی افغان قرار گرفته است که این خود موجب مشکلات زیادی شده است. او تأکید کرد که نبود امکانات و عدم بعضی هماهنگی‎ها در سطوح پایین نهادهای امنیتی باعث شده که افراد دشمن در بعضی ولایت‎ها بتوانند به موفقیت‌هایی دست یابند. فرار نیروهای خارجی از پاکستان به افغانستان و پیوستن نیروهای امنیتی افغان به صفوف دشمن در بعضی از ولسوالی‎ها یکی دیگر از مشکلات امنیتی توسط علومی ذکر شد. او گفت که نیروهای امنیتی در سراسر افغانستان فعالانه در مقابل نیروهای دشمن می‎جنگند و روزانه حداقل ده سرباز پولیس کشته می‎شود.
این هشدارها و توضیحات در حالی ارائه شد که برخی از اعضای ولسی جرگه، تقصیر اصلی را به دوش دولت‎مردان کشور انداخته و سران حکومت وحدت ملی را در بدتر شدن اوضاع مقصر می‎دانند. عباس ابراهیم‌زاده، نماینده مردم بلخ در ولسی جرگه، می‎گوید که مردم هر روز قربانی می‌شوند و کشته می‌شوند و مقامات، افغانستان را پایگاه جنگ ساخته‎اند. به گفته او، “روزی نیست که فرزندان کشور در خاک و خون نغلتند، در حالی که فرزندان مقامات ارشد از جمله آقای غنی و  عبدالله در خارج افغانستان زندگی می‌کنند.”

دو پادشاهی
هشدار از نابسامان‎تر شدن اوضاع در حالی زنگ خطر را در عرصه زندگی اجتماعی مردم به صدا درآورده است که برخی از کارشناسان، عامل اصلی آن را در دوگانگی رهبری حکومت و همچنین ظهور دو گروه عمده در جبهه جنگ کشور می‎دانند. همان گونه که مناقشه بر سر مسایل حکومت‎داری میان اشرف‎غنی، رییس‎جمهور و عبدالله عبدالله، رییس اجرائیه، در بسا موارد کاستی‎هایی را به بار آورده است، ظهور گروه داعش و منازعه همزمان با دولت و طالبان، باعث بدتر شدن بیشتر اوضاع گردیده است.
رقابت و کشمکش بر سر به دست گرفتن قومندانی جنگ یا به تعبیر گروه‎های جنگجو “جهاد” میان نسل نخست و پسین جنگجویان در کشور تا به آن جا رسیده که چندی پیش «عبدالرحیم مسلم دوست» قومندان گروه داعش، با بیان این که طالبان نماینده «آی اس آی» پاکستان هستند، از اعلام «جهاد» نیروهای خود علیه آن‎ها سخن راند و در سوی دیگر میدان، «ملا اخترمحمد منصور»، سرپرست شورای رهبری و نایب رییس طالبان، با انتشار نامه سرگشاده خطاب به «ابوبکر البغدادی»، رهبر داعش، برای او خط و نشان کشید و از او خواست که از ایجاد «جریان موازی» در کنار طالبان در افغانستان بپرهیزد. به باور رهبران طالب، این امر تنها به بر باد رفتن دست‎آوردهای سال‎های گذشته مجاهدین افغان در پایه‌گذاری امارت اسلامی منجر خواهد شد.
یاسر میری، کارشناس مسایل سیاسی، می‎گوید: “رشد روزافزون پدیده داعش در افغانستان و تلاش این گروه برای بهره بردن از موقعیت ممتاز جغرافیایی افغانستان در کشاندن گستره مبارزاتی خویش به آسیای میانه، شرق آسیا و سرانجام استقرار ولایت «خراسان» در این مناطق است. همچنین نوع نگاه رهبران داعش به افغانستان به عنوان «سرزمین مادری» و میل به بازگشت به آن تأثیر شگرفی دارد. بر همین اساس، هسته‌های داعش در افغانستان رشد بیشتری یافته و بیرق سیاه داعش جایگزین بیرق سفید طالبان در مناطق مختلف افغانستان به ویژه در شمال کشور شده است. اما ماجرا به همین جا ختم نشده و دو طرف رو در روی یکدیگر صف‌آرایی کرده‌اند، به طوری که در تازه‌ترین این درگیری‎ها، نیروهای داعش یک قومندان و ده عضو گروه طالبان در ولایت ننگرهار را سر بریدند.”
همین مسأله باعث نگرانی و ترس بیش از حد برخی از شهروندان کشور شده است. شماری از سران قومی ولایت ننگرهار می‎گویند که افزایش فعالیت‎های افراد وابسته به داعش در بسیاری از ولسوالی‎های این ولایت و اختلافات موجود میان طالبان و این گروه آنان را بیشتر از هر زمان دیگر نگران ساخته است. حاجی عثمان، یک تن از بزرگان قومی ولسوالی سپین‎غر و اچین ننگرهار، می‎گوید: “هم‎اکنون هزاران تن در این ولایت به دلیل ایجاد فضای بیم و ترس و فرار از جنگ و اختلافات میان طالبان و گروه داعش، از مناطق اصلی شان کوچیده‎اند. شما خود قضاوت کنید، ملتی که بیش از 30 دهه جنگ را گذرانده باشد دیگر برای مردم آن از جمله زنان و کودکان چه باقی مانده است. از یک طرف این گروه‎ها بین هم درگیراند و از طرف دیگر حکومت گاهی بالای یک منطقه حمله می‎کند و گاهی هم بالای منطقه دیگر، مردم هر لحظه برای مرگ شان انتظار می‎کشند مردم همه از جنگ فرار کرده و به جلال‎آباد پناه برده‎اند، حکومت دروغ می‎گوید که مردم در مناطق شان باقی مانده‎اند.”
هرچند به باور برخی کارشناسان، گرایش حنفی بیشتر مردم  افغانستان و همین‎طور اختلاف ایدئولوژیکی و مذهبی میان طالبان و داعش، روند سربازگیری و جذب نیرو در افغانستان را با کندی روبه‎رو ساخته است و چندان انتظار نمی‌رود که داعش بتواند پایگاهی نزد عموم مردم افغان پیدا کند، ولی با اعلام جدایی برخی قومندانان نظامی طالبان از ملاعمر و «بیعت» با ابوبکر البغدادی، روز به روز بر تعداد جنگجویان طالبانی که به داعش می‎‎پیوندند، افزایش می‌یابد. چه بسا به همین خاطر بوده که اشرف‎غنی، رییس‎جمهور، در خطابه‌ای از طالبان خواست تا میان «افغان و مسلمان بودن» یا همراهی با داعش یکی را انتخاب کنند. به باور اشرف‎غنی، جنبش داعش و یا آنچه او «تروریست‌های خارجی» خواند، جایی نزد مردم افغان ندارد و طالبان باید دوشادوش ملت و دولت افغانستان در برابر تهدید نوپیدای داعش مبارزه کنند.
در این سوی صحنه نیز چنین دو دستگی قابل مشاهده بوده و باعث نابسامانی اوضاع سیاسی شده است. انتقاد عمومی از این است که اگر اوضاع در حال بدتر شدن است، پس چرا افغانستان تا اکنون وزیر جنگ رسمی ندارد و اختلاف‎های مهلک میان رییس‎جمهور و رییس اجرائیه به قوت خود باقی است. این در حالی است که وزیر امور داخله ناهماهنگی‎ها را در سطوح پایین دانسته و از انسجام عمل در سطوح بالا خبر می‎دهد. به گفته نورالحق علومی، وزیر امور داخله، تا شش ماه دیگر مخالفان سرکوب شده و نیروهای امنیتی از تسلط و توانمندی بیشتری برخوردار خواهند شد.
به هر حال، سوال اصلی این است که راه اصلی مهار ناامنی و جلوگیری از قدرت یافتن بیشتر گروه‎هایی چون داعش و طالبان چیست و دولت وحدت ملی باید چه استراتیژی‎ای را به کار بندد که امنیت بدتر از پیش نگردد؟

راه حل؛ انسجام ملی و منطقه‎ای
کارشناسان امور، انسجام بیشتر نهادهای دولتی و همچنین هماهنگی و همکاری افغانستان با کشورهای منطقه را یگانه راهکار مهار ناامنی در نقاط مختلف کشور، به خصوص در ولایت‎های شمالی می‎دانند. یاسر میری، کارشناس مسایل سیاسی، تهدید اصلی را فراروی کشور گروه داعش دانسته و تغییر سیاست طالبان را نتیجه فعالیت‎های حکومت وحدت ملی‎ می‎داند. وی تصریح می‎کند: “سیاست‎ها و برنامه‌های سیاسی و نظامی حکومت وحدت ملی در مبارزه با طالبان نیز در تصمیم‌گیری‌های آن‎ها در تغییر رویکرد شان تأثیر گذاشته است. حکومت اشرف‎غنی  از زمان روی کار آمدن، با اعلام استراتیژی بلندمدت توسعه کشور در دهه موسوم به دهه «تحول»، به طور همزمان سیاست‌هایی را در سطح داخلی و بین‌المللی برای واداشتن طالبان به آمدن به سر میز گفتگو دنبال کرده است تا بتواند با برقراری امنیت نسبی، کشور را به سطحی از توسعه اقتصادی، رفاهی، سیاسی، اجتماعی و… برساند. در سطح داخلی، دعوت از شخصیت‌های ملی و مذهبی برای تقویت روند صلح ملی، انجام گفتگوهای غیرمستقیم صلح با طالبان، بهبود اوضاع اقتصادی و رفاهی و همچنین انجام عملیات گوناگون نظامی علیه طالبان و… از جمله برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری حکومت وحدت ملی در واداشتن طالبان به عقب‌نشینی و ورود به گفتگوهای صلح بوده است.”
اما در خصوص رفع تهدیدات داعش، یگانه راه حل آن اتحاد منطقه‎ای در برابر این تهدید دانسته می‎شود. میرزامحمد یارمند، یکی از آگاهان، می‎گوید برای مبارزه با گروه  داعش به دو راهکار ملی و منطقه‎ای نیاز است. به گفته وی، “به سطح ملی تمام محافل سیاسی افغانستان باید نظر واحد در قبال داعش با دولت افغانستان داشته باشند و از بُعد منطقه‎یی، کشورهای ایران، پاکستان، کشورهای آسیای میانه، روسیه، چین و هند در کل باید یک کنفرانس منطقه‎یی را به راه اندازند و در آن جا داعش شناسایی شود.”
هماهنگی و همکاری کشورهای آسیای میانه با افغانستان در مهار تهدید داعش یکی از برنامه‎‎هایی است که بر آن تأکید شده و وزارت امور داخله نیز از عملی شدن آن خبر می‎دهد. نورالحق علومی، وزیر داخله، می‎گوید: “گزارش‎های اخیر همین است که خارجی‎ها با فامیل‎های شان در بخش‎های شمال زندگی می‎کنند و تلاش برای ناامن ساختن کشورهای همسایه دارند. من دیدارهایی که با مقام‎های کشورهای آسیای میانه داشتم گفته‎ام که مردم افغانستان دیگر سپر این کشورها بوده نمی‎توانند و باید این کشورها افغانستان را در تجهیزات نظامی کمک کنند، زیرا افغانستان نمی‎خواهد از خاکش در برابر کدام کشوری استفاده شود.”
فاز جدیدی همکاری منطقه‎یی همان چیزی است که در سفر اخیر رییس‎جمهور سابق کشور، حامدکرزی، به روسیه نیز مورد تأکید قرار گرفته است. در همین حال، ظفر هاشمی، معاون سخنگوی ریاست‎جمهوری، از تدوین استراتیژی امنیتی علیه داعش سخن گفته است. اما این که این استراتیژی تا چه اندازه از خراب‎تر شدن اوضاع خواهد کاست، آینده به آن پاسخ خواهد گفت. با این وجود، آنچه مسلم است این که مردم روزهای سیاه‎تری را به انتظار نشسته و ترس از آن بر افکار عمومی مستولی شده است.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA