برای افـغــانهــا در یک و نیم دهه گــذشــته، هیچ هدیهای بــالاتــر از آزادی بیان و رسانهها نبوده است، تا جایی که مــقامهــای دولتــی، همیشه از این آزادی به عنوان یک دستآورد بسیار مهم در تــاریــخ نــظام سیاسی جدید یاد مــیکنــند. با این که در سالهــای اول بعد از ایجاد حکومتهای موقت و انتقالی، برخی از جنگسالاران برخوردهای بسیار جدی با رسانــهها داشتند و کار رســانــهیــی در کشور با موانع و مشکلات بسیاری روبهرو بود، اما آرام آرام به علت حمایت جامعۀ جهانی از این روند و آغاز فعالیت رسانههای آزاد، فشار بر رسانهها کاهش یافت و دامنۀ فعالیت رسانهها در کشور چنان بالا گرفت که در منطقه بینظیر شد. در این پانزده سال، مردم ما با رسانهها چنان خو گرفتند که آن را حالا جزئی از زندگی خود میدانند؛ مخصوصاً که موازی به گسترش کار رسانهیی، شبکههای مخابراتی نیز به سرعت رشد کردند و با ایجاد ارتباط میان ژورنالستان در سرتـاســر کشور، رســانــههــا را بــیرون از حد تصور کمک کردند.
با تمام این پیشرفتها تا هنوز رسانههای افغانستان، به علل گوناگونی با مشکلات و چالشهای بسیار روبهرو اند، اما به هیچ وجه نــمیتــوان چــشمپــوشی کرد که از نظر کمی و کیفی، رسانههای افغانستان در این مدت رشد چشمگیری کرده و با پانزده سال قبل، قطعاً قابل مقایسه نیستند. یکی از این چالشها برای رسانههای افغانستان، ناامنی و جنگ خونین کنونی است که از یکطرف خون ژورنالستان را میریزاند و از سوی دیگر، آنان را جبراً به خودسانسوری میکشاند. فساد حاکم بر ادارات دولتی و حاکمیت برخی از زورمداران، یکی دیگر از این چالشهاست و به این صورت برای رسیدن رسانهها به حد ایدهآل آن، هنوز مقداری وقت لازم است.
یـکی از مـشکلاتــی که در این پــانــزده ســال تقریباً به طور لاینقطع وجود داشته، رویارویی برخی از نیروهای امنیتی با ژورنالستان بوده که این مشکلات تا هنوز وجود دارد. اگر چه سالهای قبل کوشش زیاد برای محدودیت ساختن و سانسور رســانــههــا از جانب مراجع مختلف حکــومــتی صورت گــرفــته است، اما حمایت جامعۀ جــهــانی از آزادی بیان، همیشه باعث شده تا جلو کار و آزادی رسانهها گرفته نشود.با وجود این که آزادی بیان در کشور نظر به کشورهای منطقه و همسایه بینظیر است، اما با آن هم قسمی که در بالا گفته آمدیم، گروههای مافیایی و زورمداران سیاسی، افراد مسلح غیرمسوول و بعضاً هم مقامهای حکومتی نیز مانع کار خبرنگاری و آزادی بیان میشوند. شماری از خبرنگاران می گویند با وجودی که قوانین، آزادی بیان را تضمین کرده است ولی خبرنگاران در جــریـــان فعالیت های شان با محدودیت هایی نیز مواجه هستند. خبرنگاران میگویند که تهدیدهای امنیتی، مداخلۀ مقام های دولتی برای جلوگیری از نشر واقعیت ها و همچنین حاضر نشدن مقام های دولتی به دادن معلومات به خبرنگاران، محدودیت هایی را برای کار خبرنگاری ایجاد کرده است. بر اساس گزارشی که از خانۀ آزادی سال قبل به نشر رسید، جایگاه افغانستان در سال 2015 میلادی در ردهبندی آزادی بیان در جهان، از ردۀ 66 به ردۀ 67 پایین آمده بود. طبق این گزارش، شرایط کار برای خبرنگاران در افغانستان و بسیاری از کشورهای جهان به پایینترین سطح خود کاهش یافته است. در این گزارش، وضع محدودیتهای هدفمند بر کار خبرنگاران، عملی نشدن قــانــون دســترسی به اطــلاعــات، افــزایــش خشونــتهــا در برابر خبرنگاران و افــزایــش نــاامــنیهــا، علتهای بدترشدن آزادی بیان در افــغــانستان گفته شده است. همــچــنان در گــزارشــی که در آغــاز سال جاری میلادی از سوی نــهــاد حمایــتکنندۀ رسانههای آزاد (نی) منتشر شد، سال 2016 خونینترین سال برای خبرنگاران بوده است.
یکی از جدیترین چالشها برای خبرنگاران عدم دسترسی به اطلاعات است. مقامهای دولتــی در بــــرابــر کار خبــرنــگــاران و رونــد اطلاعرسانی، مــانــع ایجــاد میکنــنـد و این جدیترین مشکل برای کار خبرنگاری است، که برای بهبود وضعیت و ایجاد سهولت برای کار خبرنگاری و تضمین آزادی بیان، عملی شدن تعهدات سران و رهبران حکومت وحدت ملی مبنی بر بــهبــود عــرصــۀ فعــالیــتهای خبرنگاری ضروری میباشد.
