مشکلات روانی معلولان

معلولان از جمله آسیب پذیرترین اقشار جامعه بوده که در حال حاضر با مشکلات جدی اجتماعی و  اقتصادی روبرو هستند.
هم اکنون 2.7 درصد یا حدود یک میلیون تن در کشور معلول هستند که بنابر جنگ های متمادی، بیشتر آنان معلولیت فزیکی دارند.
افزون بر 2.7 درصد معلول در افغانستان، در حال حاضر 650 میلیون تن یا ده درصد نفوس جهان را نیز معلولان تشکیل می دهد که 80 درصد آنان در کشورهای در حال انکشاف زندگی می کنند.
اما معلولیت چیست و به کی ها افراد دارای معلولیت گفته می شود؟
معلول به اشخاصی اطلاق می گردد که نظر به عللی محدودیت های را دارا می باشند و اگر آسایش و امکاناتی در اختیارشان قرار گیرد، می توانند مانند سایر افراد عادی عمل کنند.
کارشناسان انواع معلولیتها را به چهار نوع، معلولان جسمی و حرکتی، معلولان ذهنی، نا بینایان و ناشنوایان دسته بندی کرده و عمده ترین دلایل بروز معلولیت را نیز عدم واکسین به موقع، جنگ و نا امنی، کم آگاهی از معیارهای صحی و آموزشی، فقر، آلودگی محیط زیست و فشارهای عصبی و روانی می خوانند.
در حال حاضر معلولان در کشور با مشکلات جدی اجتماعی،  اقتصادی، فرهنگی و تعلیمی روبرو هستند.
برخورد اکثراً متفاوت و شاید تحقیر آمیز جامعه و همچنان فقر و بی کاری از جمله عمده ترین مشکلات آنان به شمار می رود.
متاسفانه در افغانستان اکثراً معلولان انسان های قشر دوم به حساب آمده و در برابر آنان اصطلاحات و کلمات منفی و مبتذل مانند دیوانه، کر، کور، لنگ، شل و غیره به کاربرده می شود و بیشتر مردم و فامیل ها وجود معلولان را در خانواده ها ننگ و بدنامی می دانند، که به باور کارشناسان اجتماعی،  این نوع برخورد جامعه با معلولان؛ ناشی از کمبود و یا عدم آگاهی لازم در رابطه به عوامل و اشکال معلولیت می باشد.
ما در این گزارش به مشکلات روانی معلولان که بیشتر ناشی از برخورد متفاوت جامعه با آنان و فقر و بی کاری دانسته می شود و همچنان اینکه مردم و دولت چه مسئولیتی در برابر معلولان دارند، می پردازیم.
به باور کارشناسان اجتماعی، برخورد متفاوت جامعه باعث به انزوا کشانیده شدن و تجرید معلولان از جامعه می گردد.
شماری از معلولان می گویند که دید و برخورد متفاوت جامعه و یاد شدن به نام های چون لنگ، شل، کر و کور از سوی مردم، تاثیر منفی بالای روان شان می گذارد.
آنان همچنان از دولت به دلیل عدم فراهم کردن زمینه کار و تعلیم و تربیه برای معلولان و عدم ایجاد سهولت برای دسترسی سهل معلولان به بلند منزل ها، شفاخانه ها، مکاتب و غیره نیز انتقاد می کنند.
این معلولان می گویند که معلولیت ناتوانی نیست و از تمام مردم می خواهند تا با معلولان رفتار خوب داشته و آنان را به نام های مختلف یاد نکنند.
صدا….
درهمین حال موسسه ابرار که برای معلولان کار می کند؛ افزون بر فراهم کردن کورس های حرفوی، سواد آموزی، کار و ورزش برای معلولان؛ برنامه های آگاهی دهی عامه را نیز برای مردم در مورد شیوه برخورد با معلولان راه اندازی کرده است.
داکتر عبدالبصیر رئیس این موسسه می گوید که معلولیت ناتوانی نیست و معلولان هر کاری را انجام داده می توانند و حتی در مواردی به گفته او، کارهای را که افراد عادی نتوانسته، معلولان توانسته آن کار را انجام بدهند.
به گفته او، معلولان و سایر افراد، همه دارای حقوق مساوی هستند.
اما وی می افزاید که برخورد بد جامعه با معلولان، باعث مایوسیت و منزوی شدن معلولان از جامعه می گردد.
او دلیل این نوع برخورد مردم را آگاهی پائین می داند و می گوید که باید در زمینه بلندبردن آگاهی مردم در برخورد با معلولان کارهای زیاد انجام شود.
آقای بصیر از دولت و نهادی خصوصی می خواهد تا معلولان را در کارهای مختلف استخدام کنند.
صدا….
با این حال دیده می شود که افراد معلول ناتوان و مریض نبوده بلکه دارای محدودیت می باشند و توانایی های زیادی در وجود آنان نهفته است و  درصورتیکه این محدودیتها رفع گردد، آنان مانند سایر اشخاص عادی عمل خواهند کرد.
پس به این نتیجه می رسیم که اشخاص دارای معلولیت دارای حقوق مساوی در جامعه بوده و باید از تمام  امکانات مانند دیگر افراد جامعه استفاده کنند.
مهم تر از همه باید دیدگاه منفی نسبت به معلولان ازبین برود و مردم با معلولان برخورد سالم و انسانی داشته باشند؛ زیرا جامعه می تواند مهم ترین نقش را در توانمندسازی، پذیرش و شمولیت اجتماعی اشخاص دارای معلولیت بازی نماید.
جامعه می تواند با زدودن دیدگاه منفی نسبت به افراد دارای معلولیت و پذیرش آنان به عنوان همنوع که دارای توانایی متفاوت است به حیث اعضای خانواده بشری؛ مسئولیت اش را در قبال انسان به خوبی ادا نموده و از معلولیت جلوگیری می کند.
دولت نیز باید برای تأمین مصوونیت های اجتماعی مردم و بهره مند شدن از حقوق برابر؛ قوانین و استراتژی های عاری از تعصب را ایجاد، تغییر، تعدیل و نافذ نماید؛ شمولیت اشخاص دارای معلولیت را در پروژه های مختلف انکشافی در شهرها و دهات تضمین نموده و خودکفایی اقتصادی، تعلیمی و اجتماعی را جستجو و تضمین کند تا همه اشخاص دارای معلولیت بصورت یکسان از امکانات دولتی مانند دسترسی به خدمات عامه، خدمات صحی، خدمات آموزشی، ترانسپورت و شرایط کاری استفاده نمایند تا زمینه رشد و توانائی برای آنها اماده گردد.
سجاد محمدی؛ رادیو کلید، ولایت ننگرهار، جلال آباد