سالانه هزاران افغان به منظور مداوای صحی، به کشور های خارج مانند پاکستان، هند، ترکیه وغیره مسافرت نموده بیشتر از 250 ملیون دالر امریکایی را به مصرف می رسانند.
غیور وزیری و ادامه ماجرا: نجیبه عزیزی، خانم 40 ساله ی است که دو سال قبل دچار حمله قلبی شد و با وجود تداوی تحت نظر داکتران معالج در کابل، هرگز صحت یاب نشد.
وی که چهار هزار دالر امریکایی را بیهوده در این راه به مصرف رسانیده است، می گوید: “بعد از مدتی سرگردانی و مصرف 4000 دالر امریکایی به این نتیجه رسیدم که امکان صحت یاب شدنم در کابل اصلا وجود ندارد.”
خانم نجیبه که مجبور شده است، بخاطر تداوی، سال یک مرتبه به پاکستان مسافرت نماید، می افزاید: “بلاخره به مشوره فامیل و حتی دکتوران معالج خویش مجبور شدم راه پاکستان را در پیش گیرم.”
رویهمرفته، نجیبه تنها فردی نیست که مجبور باشد به این مسافرت پر هزینه دست بزند.
بلکه به سبب عدم ارایه خدمات معیاری در کشور، ده ها و صد ها افغان بعد از اخذ ویزه و پاسپورت برای رفع مشکلات صحی خویش به کشور های خارج مسافرت می کنند.
نوید عزیزی، فرزند خانم نجیبه که مادر خویش را در سفر های پاکستان همراهی می کند، با توجه با روابط تنش آلود افغانستان با پاکستان و مشکلات سفر، می گوید: “مسافرت به پاکستان هم مشکلات خود را دارد، مثلا اخاذی و مزاحمت های پولیس این کشور، هزینه بلند تداوی، مشکلات در اخذ پاسپورت و ویزه، مشکلات زبانی و مسایل ترانسپورتیشن همه دست به هم داده برای مریض و مریض دار دشواری های زیادی را رقم می زنند.”
نوید که با این همه مشکلات باز هم از مسافرت های مادرش به پاکستان و اخذ مداوای درست اظهار خوشی می کند، می گوید:”اما با تقبل این همه مشکلات و دشواری ها، خوشحال هستم که مادرم صحت یاب شد و امروز در کنار ما قرار دارد.”
در همین حال، شماری زیاد هم هستند که توان مالی مسافرت به همین کشور های همسایه را هم ندارند.
به قول بانک جهانی، بیشتر از یک بر سه قسمت باشندگان افغانستان از دسترسی به امکانات طبی و مداوای صحی محروم اند. بعد از سقوط حکومت طالبان، در مدت 16 سال، وزارت صحت افغانستان ملیون ها دالر از کمک های جهانی را بدست آورده است که البته پیشرفت های هم در بخش ارایه خدمات صحی بمیان آمده است.
با آنهم افرادی مانند خانم نجیبه هنوز هم از نبود تداوی معیاری در کشور خویش اظهار نگرانی می کند. از یک طرف، فساد اداری سبب شده است که یک قسمت زیاد پول های کمک شده به جیب مقامات فساد پیشه و چپاولگر سرازیر گردد. از جانب دیگر، موجودیت ناامنی و جنگ های دوامدار میان طالبان، داعش و سربازان افغان سبب می گردد، برنامه های انکشافی بصورت درست تطبیق نگردند.
سید وحید مجروح، سخنگوی وزارت صحت افغانستان در زمینه می گوید: “ما تلاش داریم تا سیستم صحی کشور را انکشاف معیاری داده خدمات صحی مناسب را در سراسر افغانستان بخصوص پایتخت عرضه نماییم. از همین سبب با مقامات صحی کشور های هند و ایران داخل صحبت شده می خواهیم با ایجاد مراکز درمانی ستندرد و کمپنی های ادویه سازی به این هدف نایل گردیم.”
افغانستان امیدوار است روزی بتواند ظرفیت های خویش را انکشاف بخشیده به عوض وارد نمودن ادویه جات و امکانات صحی از کشور های خارج، خود آنها را تولید و در اختیار شهروندانش قرار دهد.
به قول وزارت صحت افغانستان، در حال حاضر به تعداد 52 شفاخانه دولتی و 360 شفاخانه خصوصی و شخصی در کشور فعالیت می نمایند.
آقای وحید مجروح سخنگوی وزارت مذکور از همکاری خوب حکومت با شفاخانه های خصوصی که نسبت به شفاخانه های دولتی دارای وسایل و امکانات خوب صحی نیز می باشند، یاد نموده می گوید: “در تداوم همین نیت، سال آینده مراکز صحی ویژه ی در افغانستان ایجاد خواهد شد. همچنان در همکاری با سکتور خصوصی در نظر داریم شفاخانه های معیاری را با کیفیت تداوی بالا در نقاط مختلف کشور ساخته مشکلات صحی مردم را رفع نماییم.”
اما، بشیر سکایی رئیس بخش شفاخانه های خصوصی، آنها را فاقد تجربه های لازم تداوی دانسته می می گوید: “برای افغانستان در حال حاضر دشوار است که کیفیت و معیار تداوی خویش را همسان با کشور های مانند ایران، پاکستان و یا هند بسازد. این کشور ها در حدود یک قرن تجربه اندوخته اند تا به این سطح رسیده اند. از جانبی هم سکتور خصوصی در کشور ما تازه آغاز بکار نموده و 16 سال تجربه فعالیت دارد. پس با این حساب، آیا امکان دارد کیفیت کار و فعالیت سیستم صحی ما با این کشور ها قابل مقایسه باشد؟”
بشیر می افزاید، سال های زیادی نیاز است تا نیازمندی های صحی شهروندان بتواند در داخل کشور رفع گردد.
چالش های بزرگی از قبیل نبود تکنالوجی لازم، تجارب، وجود ناامنی ها و فساد موانع اند که هنوز هم مسیر رسیدن به مقصد را خیلی دشوار می سازد.
بنابرآن، در حال حاضر همین مسافرت ها به کشور های خارجی، یگانه راه حل مشکلات صحی شهروندان افغان شده می تواند و بس.
خانم نجیبه عزیزی که با این نظر موافق است می افزاید: “هرچند در پاکستان با مشکلاتی رو بروه شدیم، اما در نهایت صحت یاب گردیدم. اما در افغانستان می توانید پول مصرف کنید، و نتیجه بدست نیاورید.”
