از روز جهانی تیاتر در ولایت هرات در حالی تجلیل به عمل میآید که بیتوجهی دولت در برابر این هنر شماری از هنرمندان تیاتر را از اجرای پارچههای تمثیلی مجبور به خداحافظی کرده است. از سال 1961 به این طرف و به پیشنهاد انستیتیوت بین‌المللی تیاتر (ITI)، هر سال، روز جهانی تیاتر در 27 مارچ جشن گرفته می‌شود. پیام سالانه این روز، هر سال، توسط یکی از صاحبنظران و هنرمندان عرصه تیاتر انتخاب می‌شود و به تأثیر و تقابل تیاتر در عرصه بین‌المللی اختصاص دارد. در افغانستان نیز هنرمندان و فرهنگیان به این مناسبت مراسم و نمایشنامههایی را اجرا میکنند که در ولایت هرات امسال هنرپیشههای تیاتر به مناسبت روز جهانی تیاتر مشکلات شان را مطرح کردند.
شماری از هنرمندان تیاتر در ولایت هرات ادعا دارند تا اکنون در این ولایت هیچ توجهی به هنر تیاتر صورت نگرفته و مخصوصاً نقش زنان در هنر تیاتر بسیار کمرنگ است. گرچه پیشینه هنر تیاتر در هرات به دهها سال قبل برمیگردد و هنرپیشههای تیاتر در گذشته از شهرت، حقوق و امتیازات خوبی بهرهمند بودهاند، اما در سالهای اخیر هنرپیشههای هرات از بیتوجهی در این بخش شکایت دارند. غلام فاروق سرخوش یک تن از هنرمندان تیاتر هرات میباشد که سالها است در عرصه تیاتر هرات فعالیت دارد. او اما با وجود این، در بدل اجرای پارچههای تمثیلیاش حدود پنجهزار افغانی معاش دریافت میکند. وی تأکید میکند که سالها از تأسیس این هنر در هرات میگذرد اما تا به حال هیچ کمکی از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ و حتی نهادهای خارجی برای پیشرفت این هنر صورت نگرفته است.
مسوولان اداره تیاتر هرات، کمبود تشکیلات، عدم حمایت از جانب مسوولان مرکزی و نبود امکانات لازم را عوامل اصلی کاهش فعالیت هنرپیشههای تیاتر در این ولایت عنوان میکنند. گفته می‌شود که تشکیلات اداری مدیرت تیاتر هرات در چهار چوب ریاست اطلاعات و فرهنگ شامل 6 تن میباشد، ولی علاقمندان این هنر که اکنون در تیاتر هرات مصروف اند به بیش از 20 تن میرسد. این مسوولان میافزایند که شماری از این هنرمندان به گونه افتخاری در این مدیریت در اجرای پارچههای تمثیلی همکاری دارند. فریدون فکوری، مدیر تیاتر هرات، ضمن انتقاد از بیتوجهی دولت گفت:”نبود بودجه، مکان مناسب برای تماشاچیان و کمبود امکانات از جمله مشکلات مدیریت تیاتر هرات میباشد.” او علاوه کرد با وجود این مشکلات، مدیریت تیاتر هرات کار خود را پیش میبرد.
آریا روفیان، رییس اداره اطلاعات و فرهنگ هرات، ضمن تأیید مشکلات مدیریت تیاتر هرات، گفت برای رشد این هنر، موسسه “هلپ” جرمنی چندین برنامه آموزشی را برای علاقمندان هنر تیاتر برگزار کرده است که چندین تن از زنان و مردان بعد از سپری کردن این دورهها وارد صحنه هنر شدند.
از سویی هم دید سنتی خانوادهها و شماری از شهروندان هرات نسبت به هنر تیاتر موجب شده تا برخی از خانمها که علاقمند این هنر هستند، نتوانند به هنرپیشگی در این بخش برسند. شگوفه مرتضوی خانمی است که رسماً در بخش تیاتر هرات هنرنمایى مىکند، میگوید که هرچند خانوادهاش مانع تمثیل او نمىشود، اما از سوى جامعه و مردم محل به دیده کم نگریسته مىشود. شگوفه تصریح میکند که میزان علاقهاش به این هنر باعث شده است که تحت هر نوع شرایط پیام زنان را از طریق تیاتر، به مردم نمایش دهد.
شماری از فعالان مدنی و باشندگان هرات معتقدند که هنر تیاتر هنر اصیل این ولایت میباشد، ولی هنوز هم این هنر در ولایت هرات در مراحل ابتدایی خود قرار دارد. آنها نبود افراد مسلکی را در تیاتر هرات یکی از عوامل عدم رشد این هنر میدانند.
تیاترهرات، برای نخستین بار در سال 1301 توسط عبدالواحد بهره، اساسگذاری شد که حام پیام معارف بود؛ زیرا در آن زمان مردم حاضر نبودند که اطفال خود را به مکتب بفرستند.
