بر اساس معلوماتی که کلید گروپ از طریق مصاحبه با مسوولان محلی بدست آورده است، نشان می دهد که بنابه مشکلات تخنیکی و کمبود آب طی دو سال اخیر توربین‌های بند برق سلما به صورت همزمان فعال نشده اند.
بربنیاد معلومات این مسوولان، مشکلات تخنیکی در سال 1395 خورشیدی بعد از واگذاری مسئولیت از انجنیران هندی به انجنیران افغانی در بندسلما بوجود آمده است.
مسوولان آمریت بندسلما می گویند که در این مدت 110 باطری همراه با باطری چارج و یک ترانسفارمر که برای تولید برق در بند سلما به کار برده می شد از اثر کم توجهی و کمبود تیل، انفجار نموده و بیش از صدهزار دالر آمریکایی خساره مالی وارد کرده است.
به گفته این مسوولان هر چند این مشکلات تخنیکی برطرف شده است، با آنهم توربین های برق بندسلما به دلیل همین عوارض، دیگر ظرفیت تولید برق به صورت همزمان را ندارد.
مشکلاتی را که شرکت هرات- برشنا نیز تائید می کند.
مسوولان این اداره می‌گویند که در سال روان خورشیدی دوبار به گونه مقطعی تنها از یک توربین بند سلما توانسته اند برق تولید کنند.
همچنان مقام‌های محلی ولایت هرات نیز تهدیدات امنیتی، کمبود نیروهای متخصص، نبود مدیریت درست در قسمت تنظیم و تقسیم آب بند سلما را از چالش های دیگر این بند عنوان می کنند.
سید رسول سرپرست آمریت بندسلما و مشاور شرکت هرات-برشنا به کلید می‌گوید که پس از واگذاری مسوولیت بند سلما از شرکت سازنده (واکوس) به افغان ها،به دلیل اینکه کارمندان به سیستم‌های تخنیکی آشنایی نداشتند،عوارض تخنیکی بیشتر در قسمت توربین های برق بند سلما پدیدار شد.
به گفته او برای رسیدگی به عوارض تخنیکی بندسلما با شرکت سازنده این پروژه ( واکوس) نیز تماس گرفته شده است؛ اما مسوولان این شرکت پاسخ ارایه نکردند و سرانجام تجهیزات مورد نیاز به قیمت مناسب از کشور ایران خریداری گردید.
سرپرست آمریت بندسلما می گوید که بعد از بروز این عوارض تخنیکی، آنان توانسته اند از سه توربین برق بندسلما همزمان استفاده کنند و هرگاه هر سه توربین فعال شود، سبب عوارض تخنیکی بیشتر خواهد شد.
سرپرست آمریت بند سلما هم چنان می افزاید که در کنار مشکلات تخنیکی، کمبود آب از چالش های دیگری است که سبب غیرفعال شدن توربین های بند برق شده است.
او هم چنان تصریح می کند که برای استفاده از هر سه توربین، به یک هزار 634 میلیون متر مکعب آب نیاز است که تا کنون این مقدار آب در مخزن این بند جمع نشده است.
وی بیان میدارد که در صورت چرخیدن هر سه توربین 42 میگاوات برق در یک ساعت تولید می شود و بیش از 100 میلیون افغانی عواید از این درک به عایدات شرکت برشنا اضافه خواهد شد.
درهمین حال محمدعارف طاهر رییس شرکت هرات- برشنا برعلاوه مشکلات تخنیکی و کمبود آب، تهدیدات امنیتی را نیز از چالش‌های اصلی فراروی بند سلما عنوان می کند.
آقای طاهر هم چنان می افزاید که در سال روان خورشیدی(1397) چند پایه برق در ساحه بندسلما نیز از سوی گروه طالبان تخریب گردید که آن گروه پس از تخریب، مانع ساخت دوباره آن پایه ها شدند.
به گفته رییس شرکت هرات – برشنا در همین سال دوبار هنگامی که برق وارداتی ایران قطع گردید، از یک توربین بندسلما با ظرفیت 13 میگاوات برق به گونه‌ی مقطعی استفاده شد.
از سوی هم رییس اداره تنظیم آبهای دریای هریرود- مرغاب وجود مشکلات تخنیکی ساحه بندسلما را تائید نموده ولی نگران کننده نمی داند.
نجیب الله جوینی رییس اداره تنظیم آب های هریرود- مرغاب به کلیدگروپ می گوید که کمبود آب و نیروی متخصص سبب غیر فعال شدن توربین‌های بند برق سلما شده است.
آقای جوینی تاکید دارد که از اثر بارندگی‌های اخیر 22 میلیون مترکعب آب در این بند ذخیره شده است.
نجیب الله جوینی هم چنان می افزاید که برای چرخیدن توربین‌های برق این مقدار آب را بسنده نمی باشد؛ زیرا برای هر توربین 21 میلیون متر مکعب آب ضرورت می باشد.
از سوی هم رییس اداره تنظیم آبهای هریرود – مرغاب بیان میدارد که 8 انجنیر برای مراقبت و استفاده از آب و برق بند سلما در ساحه همان پروژه به کار گماشته شده اند که این نیروی متخصص نیز نمیتوانند به همه امورات بند، رسیدگی نمایند.
وی اظهار میدارد که در ساحه بند سلما به 38 تا 40 نفر نیروی متخصص لازم می باشد و وزارت انرژی و آب در تلاش است تا تشکیلات اداری این بند را افزایش دهد.
نجیب الله جوینی همچنان اضافه می کند که این وزارت در سال گذشته مالی برای رسیدگی به مشکلات تخنیکی 28 میلیون افغانی بودجه اختصاص داده بود که در سال روان نیز همین مقدار بودجه برای حفظ و مراقبت از این بند در نظر گرفته شده است.
از طرفی هم قوماندانی امنیه و اداره محلی هرات وجود تهدیدات امنیتی در ساحه بندسلما را تائید می کنند.
جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات می گوید که در مسیر راه‌های مواصلاتی به ولسوالی چشت، طالبان مسلح فعالیت دارند و حتی از کارمندان بندسلما قصد باجگیری و اخاذی کرده اند.
آقای فرهاد اضافه می‌کند که مشکلات امنیتی ساحه‌ی بند سلما به زودی امکان ندارد؛ اما با عملی شدن تدابیر امنیتی ویژه در طولانی مدت به این مشکلات پایان داده خواهد شد.
همچنان امین الله امرخیل قوماندان امنیه هرات به کلید گفت که افزایش تحرکات گروه طالبان در ولسوالی چشت و ولسوالی‌های همجوار آن تهدیدی جهت تخریب بند سلما بوده است.
آقای امر خیل تاکید دارد که یک ماه قبل حدود 200 تا 300 طالب مسلح در نزدیکی ساحه بندسلما تجمع نموده بودند که قصد تخریب این بند را داشتند و در نتیجه عملیات نیروهای امنیتی سرکوب شدند.
وی هم چنان اضافه کرد که در مسیر ولسوالی‌های پشتون زرغون، چشت و اوبه که پایه های برق بندسلما نصب می باشد، از دوسال به اینسو وسایط نقلیه کارمندان بند و نیروهای امنیتی به دلیل حضور گروه طالبان تردد کرده نمیتوانند؛ اما اکنون این مسیر نیز از وجود طالبان مسلح پاک سازی شده و در این مناطق پوسته های جدید نیز ایجاد خواهد شد.
در کنار تهدیدات امنیتی و عدم تولید برق بندسلما، مسوولان اداره زراعت ولایت هرات از توزیع ناعادلانه آب این بند شاکی اند.
بشیراحمد احمدی آمر تنظیم امور زراعتی ریاست زراعت و مالداری ولایت هرات، نبود مدیریت دقیق برای تنظیم آب و عدم اعمار کانال‌های معیاری برای تقسیم آب بندسلما را از عوامل اصلی توزیع ناعادلانه آب این بند می پندارد.
به گفته او در سال روان خورشیدی سه مرتبه آب بند سلما که حدود 80 تا 95 میلیون مترمکعب بوده است، برای آبیاری اراضی زراعتی توزیع شده و توزیع ناعادلانه این مقدار آب سبب نارضایتی دهاقین شده است.
آقای احمدی تاکید دارد که با وجود این مشکلات اداره زراعت به منظور رشد اقتصاد مردم یک فارم پرورش ماهی به هزینه 5 میلیون افغانی ایجاد نموده و حدود 50 هزار ماهی نیز در ساحه بندسلما رها کرده است.
به گفته آقای احمدی در صورتی که صنعت پرورش ماهی در این بند رشد بیابد برای صدها نفر زمینه کار مساعد خواهد شد.
ریاست زراعت ولایت هرات از توزیع نا عادلانه آب بندسلما در حالی انتقاد می کند که سال قبل برای مدیریت و تقسیم عادلانه آب این بند، کمیته ای با حضور اعضای شورای ولایتی، اداره محلی، دهاقین و نمایندگان اداره‌های زراعت و تنظیم آبهای هریرود- مرغاب تشکیل گردید.
غلام حبیب هاشمی عضو شورای ولایتی هرات اکنون از منحل شدن این کمیته خبر داده و می گوید که عدم مدیریت درست، نبود امکانات و بودجه کافی از دلایل اصلی منحل شدن این کمیته می باشد.
آقای هاشمی تصریح می کند که قرار بود به جای این کمیته شورای فرعی آب تشکیل شود که تا کنون این اقدام عملی نشده است.
اما نجیب الله جوینی رییس اداره تنظیم آبهای هریرود- مرغاب می گوید که آب بندسلما نسبت به سال‌های قبل بهتر مدیریت شده و به گونه عادلانه تقسیم شده است.
آقای جوینی اطمینان میدهد که به زودی شورای فرعی با حضور نمایندگان اداره‌های مسوول وزارعین هرات تشکیل خواهد شد.
وی همچنان می گوید که برای اعمار کانال‌های معیاری در اطراف بند سلما به وزارت انرژی و آب حدود 40 ملیون افغانی پیشنهاد گردیده است که تا کنون از سوی آن وزارت تائید و رد نشده است.
بر اساس معلومات رییس اداره دریای هریرود- مرغاب، در مسیر هریرود حدود 120 کانال وجود دارد که از این میان تنها 9 کانال آن معیاری و متباقی آنها غیرمعیاری می باشد.
گفته می شود که این کانال‌ها وظایف کنترول، مدیریت و هدایت مسیرهای آبهای جاری در بستر هریرود را به عهده دارند.
از سوی هم شماری از زارعین و دیگر شهروندان هرات اکنون از کم توجهی حکومت جهت حفظ و مراقبت بندسلما انتقاد می کنند.
آنان انتظار دارند که با برطرف شدن مشکلات تخنیکی و آبیاری از انرژی برق و آب وافر این بند در بخش زراعت نیز سود ببرند.
بند سلما از بزرگترین بند برق آبی افغانستان که به “بند دوستی افغان- هند” مشهور است با هزینه 300 میلیون دالر از کمک های بلاعوض هند روی دریای هریرود در ولسوالی چشت شریف ولایت هرات اعمار گردید.
براساس معلومات شرکت سازنده این پروژه ظرفیت تولید42 میگاوات برق و آبیاری 72 هزار هکتار اراضی زراعتی را دارد.
کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
