ads

سفری در مسیر پرخم و پیچ کوتل مرگ

برای اولین بار است که به ولایت دورافتاده دایکندی برای دیدن و تهیه گزارش از وضعیت زندگی مردم به این ولایت سفر می‎کنم. صبح روز پنج‎شنبه، ساعت شش، با دو خبرنگار از شهرباستان بامیان، سوار موتر سراچه شدیم و به طرف ولایت دایکندی حرکت کردیم. در مسیر راه، از راننده سوال نمودم تا چند ساعت دیگر به ولایت دایکندی خواهیم رسید؟ راننده گفت: “اگر در مسیر راه موترم خراب نشود، انشاءالله امشب به نیلی، مرکز دایکندی، می‎رسیم.” پس از چهار ساعت سفر به ولسوالی پنجاب بامیان رسیدیم و در این ولسوالی خانه راننده ما “خلیفه خادم” موقعیت داشت. وی موتر سراچه را تبدیل کرد و موتر سوپرکیشتم برادرش را گرفت و ما هم سوار بر این موتر شدیم. بازهم در مسیر راه از خلیفه خادم سوال کردم که چرا موتر را تبدیل نموده است؟ خلیفه خادم گفت: “سرک دایکندی خامه و خیلی خراب است. از سویی هم، چندین کوتل با ارتفاعات بلند در این مسیر موقعیت دارد که موتر سراچه توان رفتن به دایکندی را ندارد؛ اگر برود شاید موتر در شاهراه بامیان – دایکندی خراب شود.”

نویسنده: The Killid Group
22 سنبله 1394
سفری در مسیر پرخم و پیچ کوتل مرگ

برای اولین بار است که به ولایت دورافتاده دایکندی برای دیدن و تهیه گزارش از وضعیت زندگی مردم به این ولایت سفر می‎کنم. صبح روز پنج‎شنبه، ساعت شش، با دو خبرنگار از شهرباستان بامیان، سوار موتر سراچه شدیم و به طرف ولایت دایکندی حرکت کردیم. در مسیر راه، از راننده سوال نمودم تا چند ساعت دیگر به ولایت دایکندی خواهیم رسید؟ راننده گفت: “اگر در مسیر راه موترم خراب نشود، انشاءالله امشب به نیلی، مرکز دایکندی، می‎رسیم.”
پس از چهار ساعت سفر به ولسوالی پنجاب بامیان رسیدیم و در این ولسوالی خانه راننده ما “خلیفه خادم” موقعیت داشت. وی موتر سراچه را تبدیل کرد و موتر سوپرکیشتم برادرش را گرفت و ما هم سوار بر این موتر شدیم. بازهم در مسیر راه از خلیفه خادم سوال کردم که چرا موتر را تبدیل نموده است؟ خلیفه خادم گفت: “سرک دایکندی خامه و خیلی خراب است. از سویی هم، چندین کوتل با ارتفاعات بلند در این مسیر موقعیت دارد که موتر سراچه توان رفتن به دایکندی را ندارد؛ اگر برود شاید موتر در شاهراه بامیان – دایکندی خراب شود.”
بالاخره ساعت یک بعدازظهر، در کوتل قوناق مشهور به “کوتل مرگ” رسیدیم که این کوتل مرز میان بامیان و دایکندی است. کوتل قوناق بیش از چهارهزار متر از سطح بحر ارتفاع دارد. در این کوتل چندین موتر کلان “کوماز” در کولایی‎های جداگانه خراب شده بود. این موترها مواد خوراکی و مواد تعمیراتی بار شده بود. احتمال می‎رفت تا رسیدن سامان‎آلات از کابل به کوتل قوناق و تعمیر این موترها، مواد خوراکی بار شده در موترها فاسد شود. اما وقتی در طرف غرب کوتل قوناق رسیدیم، متوجه شدیم که یک موتر تونس “مسافربری” از سرک منحرف شده و بیش از پنج سرنشین آن کشته و زخمی شده بود.
بالاخره ساعت ده شب با عبور از پنج ولسوالی (ولسوالی‎های یکه‎ولنگ، پنجاب و ورس بامیان، میرامور و شهرستان دایکندی) و سه کوتل (کوتل‎های شاتو، قوناق و یک کوتل بلند دیگر)، در مدت 16 ساعت، به شهر نیلی مرکز دایکندی رسیدیم.

زراعت
اکثریت مردم دایکندی مصروف کارهای زراعتی و مالداری می‎باشند. به گفته دهاقین شهر نیلی، پردرآمدترین محصولات زراعتی در این ولایت بادام است که هر خانواده سالانه 100 تا 500 سیر از باغ‎های بادام شان محصول به دست می‎آورند. اما خرابی سرک‎ها، وجود نا‎امنی در مسیر این سرک‎ها، نبود مارکیت مناسب و عدم شرکت‎های پروسس بادام، سبب شده است تا پردرآمدترین محصول زراعتی این ولایت با بهای اندک وارد بازار شود. سایر محصولات عمده این ولایت را گندم، جو، جواری، بادام، سیب، انگور و زردآلو تشکیل می‎دهد.
از سویی هم، ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت دایکندی برای میکانیزه شدن زراعت در این ولایت هیچ کاری انجام نداده است. این ریاست تنها در سال 1393 برای مردم دوای ضد آفات توزیع کرده و کار بیشتر از این برای بهبود وضعیت زراعتی در دایکندی از پیش نبرده است.

سوار بر مرکب
در دایکندی حتی یک متر سرک قیریزی شده هم وجود ندارد، همه سرک‎های این ولایت خامه (درجه دو و درجه سه) است. شاهراه دایکندی مشهور به ” شاهراه مرگ” است. سالانه ده‎ها نفر در اثر حوادث ترافیکی جان‎های شان را در این شاهراه از دست می‎دهند. با این حال، قرار است در سال جاری خورشیدی، 20 کیلومتر سرک از ولسوالی شهرستان تا نیلی مرکز دایکندی اسفالت شود.
میان بعضی از قریه‎های دایکندی و مرکز ولسوالی‎های این ولایت، سرک وجود ندارد. مردم در این قریه‎ها مجبور هستند برای رفع نیازهای شان با مرکب به مرکز ولسوالی‎ها رفت و آمد کنند.
از سویی هم، در این ولایت، میدان هوایی استندر وجود ندارد. در دایکندی یک میدان هوایی به شکل خامه به طول بیش از یک‎هزار و 200 متر و عرض 130 متر ساخته شده که طیاره‎‏های مسافربری و تجارتی قادر به نشست و برخاست در آن نیستند.
اکثریت باشندگان ولایت دایکندی از وجود ناامنی‎ها در مسیر راه‎های مواصلاتی این ولایت با سایر ولایات شکایت دارند. شاهراه‎هایی که دایکندی و میدان وردک، دره غوربند و پروان و دایکندی و قندهار را با یکدیگر وصل می‎کند، به شدت ناامن است. مسافران و تاجران هرازگاهی در این شاهراه‎ها مورد آزار و اذیت از سوی مخالفان مسلح دولت، رهزنان و افراد مسلح غیرمسوول قرار می‎گیرند.

کیفیت پایین درسی
معارف در ولایت دایکندی از نگاه کمیت رشد چشم‎گیری داشته است. در حال حاضر، 166 هزار متعلم در مکاتب دایکندی سرگرم آموختن علم اند. در حدود 45 درصد این متعلمین را دختران تشکیل می‎دهند. معارف دایکندی اما از نگاه کیفی رشد چندانی نداشته است. مقامات می‎گویند در بعضی از مکاتب دایکندی با قلت استادان مسلکی روبه‎رو اند. به گفته آن‎ها، در این مکاتب، استادانی تدریس می‎کنند که درجه تحصیلی آن‎ها پایین‎تر از سطح بکلوریا است.
در کنار این، 60 درصد مکاتب دایکندی تعمیر ندارد. طبق آمارها، تنها 25 درصد مکاتب این ولایت از ساختمان‎های معیاری برخوردار اند. مسوولان می‎گویند که جلسات درسی متباقی مکاتب این ولایت در مساجد، تکیه‎خانه‎ها و خانه‎های کرایی برگزار می‎شود. فضای باز، خیمه و سایه درختان، مکان‎هایی است جلسات درسی بیش از نصف مکاتب ولایت دایکند در آن‎ها تدویر می‎شود.
گفتنی است که بیش از ده درصد اطفال دایکندی به دلیل فقر اقتصادی، بیکاری، دور بودن مکاتب از قریه‎ها، رسم و رواج‎های ناپسند و انجام دادن کارهای شاقه از رفتن به مکتب محروم هستند.

در جستجوی صحت
در ولایت دورافتاده دایکندی، 36 مرکز صحی فعال است که گفته می‎شود برای تمام مردم این ولایت کافی نیست. مردم برای تداوی مریضان شان مجبور هستند ساعت‎ها چندین کیلومتر فاصله را با موتر و یا پای پیاده طی کنند تا به مرکز صحی برسند.
از سویی هم، اکثریت مردم دایکندی از سطح پایین خدمات صحی، کمبود ادویه و کمبود داکتران متخصص در مراکز صحی این ولایت شکایت دارند. به گفته مردم، حتی یک داکتر متخصص زن در این ولایت وجود ندارد. به این دلیل، بعضی اوقات، مردم دایکندی مریضان شان را به بامیان و کابل انتقال می‎دهند که کار خالی از خطر نیست. گزارش‎ها می‎رساند که مریضان زیادی در مسیر راه دایکندی – بامیان و دایکندی – کابل، در هنگام انتقال، جان باخته‎اند.

زندگی زیر خط فقر
ولایت دایکندی در حدود 700 هزار نفر نفوس دارد که از این میان بیش از 50 درصد آن‎ها زیر خط فقر زندگی می‎کنند. مواد خوراکی مورد نیاز در دایکندی از سایر ولایات وارد می‎شود. هرچند بعضی نیازهای خوراکی این ولایت از داخل ولایت دایکندی تأمین می‎شود، ولی این خوراکی‎ها در حدی نیست که بتواند مردم دایکندی را از وارد کردن انبوهی از مواد خوراکی از سایر ولایات بی‎نیاز سازد.
از سویی هم، هزاران خانواده به خاطر فقر اقتصادی و نبود شغل، دست به کوچ‎های دسته‎جمعی زده‎اند. بعضی از خانواده‎ها به بیرون از افغانستان رفته و بعضی‎های دیگر به شهرهای بزرگ جابه‎جا شده‎اند.

سیما
دایکندی در سال 1383 طی فرمانی از حامدکرزی رییس‎جمهور پیشین کشور، یک ولایت مستقل اعلان شد. دایکندی یک ولایت کوهستانی و زراعتی است و دارای 9 ولسوالی می‎باشد. شهر نیلی مرکز این ولایت است. نیلی از کوه‎های بلند به شکل یک قریه معلوم می‎شود. در شهر نیلی تنها دو ساختمان توجه آدمی را به خود جلب می‎کند؛ ساختمان مقام ولایت و ساختمان استدیوم ورزشی. این استدیوم در دایکندی با هزینه یک ملیون و 125 هزار دالر امریکایی در مساحت 15 جریب زمین از سوی وزارت مبارزه با مواد مخدر ساخته شده است. فعلاً ساختمان بعضی از ادارات دولتی زیر کار است و دفتر بعضی از ادارات هم در خانه‎های کرایی مستقر می‎باشد.

رسانه ها و جامعه مدنی
در ولایت دایکندی، سه پایگاه رادیویی شخصی و یک شبکه تلویزیونی در سطح محلی فعالیت دارد. در این ولایت رسانه‎های ملی و بین‎المللی خبرنگار ندارند تا رویدادها و مشکلات مردم این ولایت را بازتاب دهند. نشرات رسانه‎های محلی دایکندی هم در سطحی نیست که بتواند واقعات مختلف در این ولایت را در سطح ملی و بین‎المللی انعکاس دهد.
در پهلوی رسانه‎های محلی، فعالین مدنی رشد چشم‎گیری داشته‎اند. آنان همیشه نقاط مثبت و منفی ادارات محلی را ارزیابی می‎کنند و برای اصلاح این ادارات دست به حرکت‎های مدنی می‎زنند.

جشن گل بادام
مردم ولایت دایکندی، مهمان‎نواز و صلح‎دوست اند. کسانی که به دایکندی رفته‎اند حتماً از مهمان‎نوازی و نوع‎دوستی آن‎ها خرسند شده‎اند. بزرگ‎ترین میله تفریحی در این ولایت، “جشن گل بادام” است که سالانه یک بار در ماه ثور برگزار می‎شود. در روز برگزاری این جشن، هزاران نفر از ولسوالی‎های این ولایت در شهر نیلی مرکز دایکندی گردهم می‎آیند و به شادی و سرور می‎پردازند.

 

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA