ads

خسارت میلیونی دولت از قاچاق سنگ مرمر خام هرات

قاچاق سنگ مرمر هرات میلیون‎ها دالر به فابریکه‎های پروسس این سنگ و بیش از 50 میلیون افغانی در سال به اداره گمرک هرات خسارت وارد کرده است.

نویسنده: zekria
25 سنبله 1396
خسارت میلیونی دولت از قاچاق سنگ مرمر خام هرات

قاچاق سنگ مرمر هرات میلیون‎ها دالر به فابریکه‎های پروسس این سنگ و بیش از 50 میلیون افغانی در سال به اداره گمرک هرات خسارت وارد کرده است.
مسوولان اداره گمرک هرات و اتحادیه صنعت‎کاران این ولایت می‎گویند بیشتر این سنگ‎ها به صورت خام و نیمه‎پروسس به ایران قاچاق می‎شود. محمداشرف‎غنی، رییس‎جمهور، دو سال پیش، دستور داده بود از قاچاق سنگ مرمر به بیرون از کشور باید جلوگیری شود. او همچنان گفته بود کار پروسس تمام این سنگ‎ها باید به فابریکه‎های داخلی سپرده شود. دستوری که بنابر ادعای اداره گمرک هرات و اتحادیه صنعت‎کاران این ولایت تا هنوز عملی نشده است.
طبق معلومات رییس معادن و پترولیم هرات، در دو ولسوالی چشت و اوبه این ولایت، 33 معدن سنگ مرمر موجود است. به گفته عبدالجمیل الیاسی، در حال حاضر، 13 شرکت قراردادی تنها از 11 معدن این ولسوالی‎ها سنگ مرمر استخراج می‎کنند. او افزود هر شرکت بین 18 تا 25 هزار تن سنگ در سال استخراج می‎کند که اوسط این ارقام 21.5 هزار تن می‎شود. اگر اوسط مقدار استخراج هر معدن در تعداد معادن ضرب شود، عدد 280 به دست می‎آید که مقدار مجموعی سنگ‎های مرمر استخراج‎شده در هر سال در هرات را نشان می‎دهد.
اما رییس اداره گمرک هرات می‎گوید سالانه بین 3 تا 4 هزار تن سنگ مرمر از مرز اسلام‎قلعه به بیرون از کشور صادر می‎شود. به گفته محمدانور رحمانی، سنگ‎هایی که از طریق این مرز به بیرون صادر می‎شود یا پروسس‎شده است یا نیمه‎پروسس. او افزود درآمد گمرک هرات از صادرات سنگ مرمر از طریق مرز اسلام‎قلعه، 20 میلیون افغانی در سال است. رحمانی تصریح کرد در صورتی که جلو قاچاق سنگ مرمر خام و نیمه‎پروسس به بیرون از کشور گرفته شود، 15 درصد در عایدات گمرک هرات افزایش به میان خواهد آمد. او گفت فعلاً این گمرک سالانه 50 میلیون افغانی از قاچاق سنگ مرمر به ایران و دیگر کشورها خسارت می‎بیند.
آماری که اداره گمرک هرات از صادرات سنگ مرمر به بیرون از کشور به دست می‎دهد با آماری که اداره معادن و پترولیم این ولایت از مقدار استخراج این سنگ از معادن هرات ارایه می‎کند، تفاوت فاحشی را نشان می‎دهد. با این حال، مشخص نیست 276 هزار تن سنگ مرمر خام که هر سال از 11 معدن در ولسوالی‎های چشت و اوبه به دست می‎آید، چه می‎شود. هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چه مقدار از این سنگ‎ها، پس از پروسس، به مصرف داخلی می‎رسد و چه مقدار آن‎ها به اشکال خام، نیمه‎پروسس و پروسس‎یافته به بیرون قاچاق می‎شود.

ادعاهای متناقض
مطابق قانون معادن، 70 درصد سنگ مرمر خام جهت پروسس باید به فابریکه‎های داخلی پروسس سنگ مرمر سپرده شود و 30 درصد دیگر زمانی اجازه صدور به بیرون خواهد یافت که از سوی شرکت‎های داخلی به صورت نیمه‎پروسس در آمده باشد. اما رییس اتحادیه صنعت‎کاران هرات مدعی است به دلیل آن که سنگ مرمر به صورت خام به بیرون صادر و قاچاق می‎شود، فابریکه‎های پروسس سنگ با کمبود سنگ جهت پروسس مواجه هستند. حمیدالله خادم می‎گوید در هرات 45 فابریکه پروسس سنگ با امکانات پیشرفته فعالیت دارند ولی به دلیل کمبود مواد مجبور شده‎اند به صورت وقفه‎ای کار کنند. او گفت سنگ مرمر درجه اول، پیش از پروسس، توسط‎ مافیا به ایران و دیگر کشورها قاچاق می‎شود. به گفته خادم، تنها بین 35 تا 45 درصد سنگ مرمر درجه دو و سه جهت پروسس به فابریکه‎های داخلی سپرده می‎شود.
به همین شکل توریالی غوثی، مالک یکی از فابریکه‎های پروسس سنگ مرمر در هرات، می‎گوید صادرات و قاچاق سنگ مرمر خام به بیرون از کشور به کسب و کار آن‎ها آسیب زده است. فریداحمد مولوی‎زاده، معاون اتاق تجارت و صنایع هرات، نیز تأیید می‎کند که قاچاق و صادرات سنگ مرمر، به صورت خام، به فابریکه‎های پروسس سنگ میلیون‎ها دالر خسارت وارد کرده است. او گفت به دلیل کمبود سنگ مرمر خام، فابریکه‎های پروسس سنگ، بیش از 5 ماه در سال، آن هم به صورت وقفه‎ای، کار ندارند.
اما اتحادیه معدن‎داران و شرکت‎های استخراج‎کننده سنگ، مدعی هستند که فابریکه‎های داخلی قادر به پروسس سنگ مرمر خام با استندردهای جهانی نیستند. عبدالسمیع توخی، مالک یکی از شرکت‎های استخراج‎کننده سنگ مرمر در هرات، می‎گوید فابریکه‎های پروسس‎کننده توان پروسس سنگ مرمر را ندارند و آن‎ها خود شان بخشی از این سنگ‎ها را به صورت نیمه، پروسس کرده و برای صادر به دیگر کشورها آماده می‎کنند.
احمدشاه پوپل، مدیر اجرایی اتحادیه معدن‎داران هرات، ضمن آن که دست داشتن مافیا در صادرات و قاچاق سنگ مرمر هرات را رد کرد، افزود که ادعای کمبود سنگ مرمر خام از سوی فابریکه‎های پروسس‎کننده نیز نادرست است. به گفته او، هم اکنون بین 70 تا 75 درصد سنگ‎های مرمر، پس از استخراج، جهت پروسس به فابریکه‎های داخلی سپرده می‎شود و تنها بین 10 تا 15 درصد این سنگ‎ها را خود شرکت‎های استخراج‎کننده سنگ به صورت نیمه، پروسس می‎کنند. پوپل تصریح کرد سالانه بین 1.5 تا 20 هزار تن سنگ مرمر خام از هر معدن به دست می‎آید که 5 درصد آن درجه اول و 95 درصد دیگر آن درجه دو و سه است. به گفته او، فابریکه‎های پروسس سنگ زیاد علاقه به پروسس سنگ‎های مرمر درجه دو و سه ندارند و به همین دلیل در جریان یک سال گذشته 6 شرکت استخراج‎کننده دست از ادامه فعالیت کشیده‎اند.
با این حال، رییس اداره معادن و پترولیم هرات، هم شرکت‎های استخراج‎کننده سنگ مرمر و هم فابریکه‎های پروسس‎کننده این سنگ را مورد انتقاد قرار می‎دهد. عبدالجمیل الیاسی می‎گوید شرکت‎های استخراج‎کننده با وسایل ابتدایی و به شکل غیرحرفه‎ای سنگ مرمر را استخراج می‎کنند. به گفته او، این امر باعث شده که دولت 30 میلیون افغانی در سال متحمل خسارت شود. الیاسی همچنان گفت فابریکه‎های پروسس‎کننده نیز وسایل لازم را برای پروسس سنگ مرمر در اختیار ندارند و نمی‎توانند سنگ‎ها را مطابق استندردهای جهانی پروسس کنند. او افزود به همین دلیل است که سنگ مرمر هرات، به صورت خام، هم از طریق مرزهای قانونی به بیرون صادر می‎شود و هم به شکل قاچاقی به بیرون از کشور انتقال می‎یابد.

اقدامات پولیس و څارنوالی
پولیس هرات با تأیید قاچاق سنگ مرمر خام می‎گوید تلاش دارد مانع قاچاق این سنگ بیرون از کشور شود. گلبدین الکوزی، قوماندان لوای پنج پولیس سرحدی، می‎گوید در جریان امسال از قاچاق ده‎ها تن سنگ مرمر خام که توسط پنج موتر بابری به ایران قاچاق می‎شد، جلوگیری کرده‎اند. به گفته او، در پیوند به قاچاق این سنگ‎ها، سه نفر را بازداشت و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی کرده‎اند. الکوزی، هویت این افراد را افشا نکرد. وی اما افزود تلاش‎ها برای تحکیم سرحدات جریان دارد و از قاچاق سنگ مرمر خام به بیرون از کشور جلوگیری خواهد شد.
جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات، می‎گوید سال گذشته گزارش‎هایی درباره قاچاق سنگ مرمر خام دریافت کرده‎ بودند. به گفته او، برای جلوگیری از قاچاق این سنگ‎ها، اقداماتی نیز انجام شده است. او بازداشت و معرفی چند قاچاقبر سنگ مرمر به نهادهای عدلی و قضایی را از اقداماتی یاد کرد که طی سال گذشته در راستای جلوگیری از قاچاق این سنگ انجام شده است. فرهاد همچنان گفت فعلاً تعداد نیروهای پولیس در ولسوالی چشت افزایش یافته و این امر به جلوگیری از قاچاق سنگ مرمر خام از این ولسوالی کمک خواهد کرد.
با این حال، رییس څارنوالی شهری هرات، می‎گوید در جریان امسال حتا یک نفر هم به دلیل دست داشتن در قاچاق سنگ مرمر به این نهاد معرفی نشده است. گل‎احمد رامش تصریح کرد سال گذشته سه نفر به ظن قاچاق سنگ مرمر به څارنوالی شهری هرات معرفی شدند، ولی پس از تحقیقات، بیگناهی آن‎ها ثابت شد و از بند رها شدند.

مافیای دولتی
مسعوده کرخی، نماینده مردم هرات در پارلمان، مدعی است که سنگ مرمر خام هرات از سوی باندهای مافیایی به بیرون قاچاق می‎شود که در پارلمان و حکومت نفوذ دارند. او اما نام نگرفت که کدام عضو پارلمان و یا اعضای بلندپایه حکومت با این باندها همکاری دارد. حمیدالله خادم، رییس اتحادیه صنعت‎کاران هرات، نیز عین ادعا را مطرح می‎کند. او می‎گوید کسانی که سنگ مرمر را به شکل غیرقانونی از هرات به بیرون انتقال می‎دهند، در دولت نفوذ گسترده دارند. خادم نیز نام این افراد را افشا نکرد و تأکید داشت افشای نام آن‎ها دردی را دوا نمی‎کند.
اما رییس اداره معادن و پترولیم هرات می‎گوید مالکان شرکت‎هایی که سنگ مرمر هرات را استخراج می‎کننده، نه در حکومت هستند و نه در پارلمان. عبدالجمیل الیاسی همچنان گفت سنگ مرمر هرات به شکل دایمی قاچاق نمی‎شود ولی احتمال دارد گاهی توسط مخالفان مسلح دولت دست‎برد زده شده و به بیرون منتقل شود.
به گفته الیاسی، شرکت‎های استخراج‎کننده در برابر هر استخراج هر تن سنگ مرمر درجه یک، سه هزار افغانی و در برابر هر تن سنگ مرمر درجه دو و سه، 500 تا 900 افغانی به دولت می‎پردازند. او تأکید داشت که اداره معادن و پترولیم هرات ماه دو تا سه بار از نحوه استخراج سنگ مرمر در ولسوالی‎های چشت و اوبه نظارت می‎کند. الیاسی افزود به لحاظ قانونی، هیچ مشکلی در کار استخراج شرکت‎های قراردادی وجود ندارد؛ به جز مشکل فنی که سبب تخریب سنگ مرمر شده است.
با این وصف، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم، می‎گوید بزرگ‎ترین مشکل در برابر سنگ مرمر هرات، وجود نواقصی در قانون معادن و ناامنی است. عبدالقادر مفتی افزود به دلیل این دو مشکل، هم مافیا و زورمندان در استخراج معادن سنگ مرمر نفوذ کرده‎اند و هم زمینه قاچاق آن به بیرون از کشور مساعد شده است. او تصریح کرد با اصلاح قانون معادن، دست مافیا در استخراج معادن سنگ مرمر هرات کوتاه خواهد شد. مفتی همچنان گفت به تازگی یک کمیته مشترک میان نهادهای امنیتی و وزارت معادن و پترولیم ایجاد شده که وظیفه آن تشخیص معادن آسیب‎پذیر و تأمین امنیت آن‎هاست.
مشکلات در معادن سنگ مرمر هرات در حالی برجسته به نظر می‎رسد که رییس‎جمهور غنی طی سفری در ماه اسد به این ولایت، از تصمیم دولت به صادر کردن این سنگ به چین یاد کرد. او گفت پس از این، سنگ مرمر هرات به عنوان یکی از مرغوب‎ترین کالاهای صادراتی کشور، از طریق قطار، به چین صادر خواهد شد.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA