ads

تأثیر عملیات زمستانی بر امنیت سراسری

عملیات زمستانی، نخستین ابتکار نبرد طولانی دولت برای امنیت است که در سال روان روی دست گرفته شده است. پیش از این، فصل سرما، زمان آتش‎بس ناخواسته و ماه حمل، وقت گرم شدن سنگرهای جنگ و نبرد بود.

نویسنده: zekria
26 جدی 1395
تأثیر عملیات زمستانی بر امنیت سراسری
100402-N-6031Q-007 KABUL, Afghanistan - Afghan commandos from the Sixth Commando Kandak wait for two Mi-17 helicopters to land as they practice infiltration techniques using the Afghan National Army Air Corps Mi-17Õs on April 1, 2010 at Camp Morehead in the outer regions of Kabul. The training was in preparation for future air assault missions needed in order to disrupt insurgent activity and bring stability to the population and the region. (US Navy photo by Mass Communication Specialist 2nd Class David Quillen/ RELEASED).

عملیات زمستانی، نخستین ابتکار نبرد طولانی دولت برای امنیت است که در سال روان روی دست گرفته شده است. پیش از این، فصل سرما، زمان آتش‎بس ناخواسته و ماه حمل، وقت گرم شدن سنگرهای جنگ و نبرد بود.
نهادهای امنیتی به تازگی اعلام کردند به منظور تضعیف هستــه‎ گروه‎های مسلح مخالف، عملیات زمستـانــی در ولایتهــای ناامن اجرا خواهد شد. به گفته‎ آن‎ها، هدف اساسی این عملیات نابودی لانه‎ها، راه‎های اکمالاتی و منابع مالی مخالفان مسلح است.
محمد رادمنش، معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی، می‎گوید: “این عملیات در 13 ولایت راه‎اندازی شده است، چون طالبان در فصل سرما نیز در بخش‎هایی از کشور نبرد شان در برابر نیروهای افغان را ادامه خواهند داد.”
این عملیات در حالی راه‎اندازی شده که پرسش‎های جدی پیرامون تأثیرگذاری و پیامدهای آن بر امنیت، چگونگی اجرا و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان و نحوه‎ هماهنگی‎ها با نیروهای تازه وارد خارجی در ولایت‎های جنوبی و برخی از سوالات دیگر در این خصوص مطرح است. در واقع، دغدغه‎ اصلی و جدی شهروندان کشور این است که آیا عملیات زمستانی باعث تأمین ثبات در بهار سال آتی خواهد شد؟ علاوه بر آن، بسیاری از مردم از این موارد می‎پرسند که مصوونیت غیرنظامیان در این نبردها چگونه تأمین خواهد شد و حضور نظامیان تازه‎نفس خارجی در ولایت‎های فراه و هلمند به چه منظور است و چه کمکی به نیروهای افغان خواهند کرد؟
محی‎الدین حیاتی، شهروندی که کارش رانندگی مداوم میان کابل و هرات است، انتظار آن را دارد تا عملیات زمستانی، نیروهای دولتی را در موقعیت برتری قرار دهد. وی می‎گوید: “امیدوارم عملیات زمستانی امسال، جسارت پیشین را از مخالفان مسلح بگیرد که بیشتر از این به آتش‎افروزی‎های شان در مسیر شاهرا‎ه‎ها ادامه داده نتوانند. زیرا ناامنی شاهراه‎ها‎ و بی‎ثباتی بسیاری از ولایت‎ها، سالانه آسیب‎های جدی و خسارت‎های هنگفتی به تاجران کشور می‎رساند.”
با این وجود، باید پرسید که عملیات زمستانی با چه نقاط قوت و ضعفی همراه است و چگونه باید به پیش برود تا ضمن جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، زمینه‎ زندگی آرام‎تری را در سال آتی فراهم سازد؟

تقویت حالت تهاجمی
کارشنـاسـان امنیتــی بــر ایــن بـــاور انـــد کـــه راه‎اندازی عملیات زمستانی از سوی نیروهای افغان اثرگذارترین گزینه برای سرکوب و تضعیف مخالفان است. جاوید کوهستانی، آگاه امور نظامی، می‎گوید: “اگر حکومت عملیات‎های زمستانی را روی دست نگیرد، سال 1396 نسبت به سال جاری خونین‎تر خواهد بود.” این نظریه از آن رو مطرح می‎شود که مخالفان مسلح همه ساله در فصل سرما برای آمادگی و سربازگیری بیشتر راهی لانه‎های امن شان در خاک پاکستان می‎شوند تا برای فصل جنگی، آماده شده و برای فصل گرم جنگ، دست‏آوردهای بهتری داشته باشند. اما طی سالیان گذشته، فصل سرما، زمان بی‎برنامگی و رکود نیروهای دفاعی و امنیتی کشور بوده و در حال انتظار به سر برده‎اند، تا سال دیگر سنگر نبرد گرم شده و آنان عازم میدان شوند.
به همین دلیل، آگاهان امور نظامی، بر این باور اند که عملیات زمستانی به نحوی نیروهای افغانستان را از حالت دفاعی به وضعیت تهاجمی سوق خواهد داد. اقبال صافی، عضو کمسیون امنیت داخلی ولسی جرگه، می‎گوید: “نیروهای امنیتی افغان زمانی می‎توانند پیروز شوند که از حالت دفاعی به حالت تهاجمی درآیند. عملیات زمستانی دولت می‎تواند یک گام مثبت باشد، چرا که از مدت یک سال به این طرف حکومت، به‎خصوص نهادهای امنیتی، همیشه در حالت مدافع بوده و وضعیت تعرضی شان ضعیف‎تر بوده است.” وی افزود: “با تغییر این تکتیک، نیروهای امنیتی می‎توانند موفقیت‎های بیشتری را به دست آورند و تعرضات دشمن را در ولایت‎های چون هلمند، ارزگان، کندز و بغلان که در خطر هستند، مهار کنند.”
در واقع، همین ولایت‎ها نیز نقاط تمرکز عملیات زمستانی بوده و سایر ولایت‎ها نیز به تناسب ناامنی شان، شاهد حضور نظامیان کشور برای سرکوب مخالفان مسلح بوده است. با این حال، اگر عملیات زمستانی به خوبی عملی گردد، پیامد آن بهار امن‎تری خواهد بود و در سال آتی، ما شاهد شکست‎های چون تصرف 90 درصد خاک هلمند، ورود به دروازه‎های شهر کندز، ناامن ساختن ولایت‎های شمالی، به خطر انداختن جان مسافران در شاهراه‎های شمال و جنوب و سایر فکتورهای تباه کننده‎ مشابه با سال 1395 نخواهیم بود.

جلوگیری از تلفات غیرنظامیان
آگاهان امور امنیتی بر این باور اند که شرط کافی برای تأثیرگذاری عملیــات زمستــانــی، هماهنگی همه جانبه در تمام سطوح سیاسی و نظامی است. بلقیس روشن، عضو سابق مشرانوجرگه، معتقد است که “سال گذشته هم حکومت عملیات مشابهی را روی دست گرفت که نتیجه آن فقط به تقویت و آماده شدن دوباره مخالفان انجامید. از طرف دیگر، در فصل زمستان، اکثر طالبان به پاکستان می‎روند، متباقی آن‎ها هم در خانه‎های خود می‎نشینند و با این تکتیک طالبان، نیروهای امنیتی با چه کسی می‎خواهند بجنگند؟” خانم روشن اما دلیل راه‎اندازی این عملیات را نوعی تبلیغات برای مشغول نگهداشتن افکار عمومی می‎داند که سران حکومت وحدت ملی به راه انداخته‎اند. به باور وی، سخن گفتن از این عملیات، “شعارهای واهی” است که به نحوی قصد سرگرم ساختن مردم را دارد و بس. وی دلیل اصلی ناتوانی در عملیات‎های نظامی را اختلاف سران حکومت وحدت ملی و تأثیر آن بر زیر مجموعه‎های امنیتی شان می‎داند.
شکــی نیــست کــه در صـــورت نبـود هماهنگی، عملیات‎های نظامی در کشور، دچار عوارض و آسیب‎های جانبی نیز خواهد شد. یکی از پیامدهای منفی و جدی این نقیصه، تلفات غیرنظامیان است. زیرا هر عملیاتی که راه‎اندازی شده، کم‎وبیش از غیرنظامیان نیز قربانی گرفته و انتقاداتی را در پی داشته است.
به گفته عبدالاحمد احمدیار، کارشناس مسایل امنیتی، “از لازمه‎ دقت در عملیات نظامی و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان، داشتن تجهیزات لازم، ایجاد نقشه‎ روشن جنگ و آشنایی به جغرافیای جنگ و مناطق نبرد خواهد بود.” به باور وی، این‎گونه تجهیزات باید از جانب نیروهای خارجی به نهادهای امنیتی افغانستان داده شده و یا هم از بودجه امنیتی مهیا شود. زیرا در جنگ متعارف کنونی، داشتن تجهیزات قوی، معلومات کافی از ساحه جنگ و مهارت کافی نبرد، از نیازهای اساسی هر گروه نظامی است.
با این وصف، هرگونه عملیات نظامی در کشور، به نحوی با حمایت‎های بیرونی گره خورده و ضرورت به تجهیزات جنگی و حمایت‎های آموزشی و مشورتی پیدا می‎کند. در واقع، همین امر نیز باعث شده است تا نیروهای ناتو یک بار دیگر گروه‎های تازه‎نفس خود را به ولایت‎های فراه و هلمند اعزام نموده و برای جنگ، در کنار نیروهای افغان، آمادگی بگیرند. لذا فکتور سومی نیز در راه‎اندازی چنین عملیات تأثیرگذار است و آن نقش مشورتی نظامیان ناتو می‎باشد.

نقش مشورتی و حمایتی ناتو
در این میان، نقش مشورتی و حمایتی نظامیان ناتو یکی از فکتورهای جدی و اساسی در عملیات‎های جاری در کشور است. سال گذشته شکایت‎هایی از کمبود تجهیزات نظامی، ضعف مهارت‎های نظامی و عدم حمایت جدی نیروهای ناتو تحت عنوان “ماموریت قاطع” از نظامیان افغانستان در میدان‎های نبرد وجود داشت.
کارشناسان نظامــی بــر ایــن بـــاور انـــد کـــه اگر هماهنگی همه جانبه در سطوح سیاسی و اقدامات منسجم در لایه‎های امنیتی و نظامی روی دست گرفته شود، تأثیرگذاری این نوع عملیات‎ها افزایش یافته و پیامد آن ثبات و امنیت گسترده و سراسری خواهد بود. حمیدالله یاوری، کارشناس مسایل امنیتی، می‎گوید: “با توجه به استقرار 300 نظامی امریکایی در هلمند و 200 سرباز ناتو در فراه، هماهنگی‎ها در سطح امنیتی و نظامی از یک‎سو، تربیت و تجهیز نظامیان افغان از جانب دیگر و هماهنگی در سطوح سیاسی از جانب سوم، تأثیرگذاری این عملیات را افزایش خواهد داد.”
انتظار نیروهای امنیتی افغان نیز این است که نیروهای تازه‎نفس ناتو و امریکایی در ولایت‎های جنوبی و غربی کشور به خوبی نقش مشورتی و حمایتی شان را ایفا نمایند. رسول زازی، سخنگوی قول اردوی ۳۱۵ اردوی ملی، می‎گوید: “این نیروها میتوانند در تعلیم و تربیت و آموزشهای مسلکی، ما را کمک کنند. همچنان امیدوار هستیم، در بخش هوایی، کمک‎های شان ادامه یابد، چون بسیار مؤثر است.”
نقش حمایتی و مشورتی ناتو در سال جاری به خوبی اجرایی نشده و شکایت‎هایی از آن هرازگاهی موضوع رسانه‎ها و انتقادات کارشناسان قرار می‎گرفت. این در حالی است که تعدادی از نیروهای ناتو و امریکایی در شمال کشور مستقر هستند و امسال مرکزیت جنگ نیز شمال کشور بود.
به هر ترتیب، نظر نهایی کارشناسان این است که اگر فکتورهای سه گانه‎‏ فوق، یعنی تقویت حالت تهاجمی، هماهنگی همه جانبه در تمام سطوح و حمایت‎های قوی نیروهای ناتو بر عملیات زمستانی و سایر برنامه‎های امنیتی و جنگی عملی شود، شکی نیست که نتیجه‎ آن امنیت سراسری خواهد بود. آن‎ها اما تأکید دارند که اگر یکی از این حلقه‎ها در این معادله جایش خالی باشد، پیامدهای عملیات زمستانی نیز برای امنیت سراسری مثبت و تأثیرگذار نخواهد بود.

کلیدگروپ را در تویتر و فیس بوک دنبال کنید
طراحی و توسعه توسط تکشارک - Copyright © 2024

Copyright 2022 © TKG: A public media project of DHSA