حرفه مدلینگ در افغانستان کاملاً یک حرفه جدید و شغلی است که تاکنون در فرهنگ و رسوم جامعه سنتی ما جای خودش را پیدا نکرده است. با این حال، شماری از جوانان در صدد بر آمدهاند تا مدلینگ را به عنوان یک حرفه در جامعه رایج سازند و با استفاده از آن، فرهنگ و رسوم افغانستان را بیشتر به نمایش بگذارند.
عاطفه فصیحی، دختر جوان افغان، با روی آوردنش به حرفه مدلینگ، سعی دارد لباسهای مدل افغانی را بر تن کرده و به نمایش بگذارد. او معتقد است که لباسهای دوخت افغانی، زیباست و باید برای حمایت از این لباسها نمایشگاههای لباس برگزار کرد و انواع لباسهای افغانی را به مردم دنیا نمایش داد.
عاطفه فصیحی خود را دختر 22 ساله معرفی میکند و میگوید که متولد سال 1374 است. وی میگوید علاقه زیاد به حرفه مدلینگ دارد و این علاقهاش ناشی از گرایش او به شیکپوشی و لباسهای مجلل میباشد: “خیلی علاقه به خریدن لباسهای شیک دارم و [حرفه] مدلینگ کاری است که مطابق خواستم میباشد. من یک آدم پرمصرف نیز هستم… یک بار حتا پول فیس پوهنتونم را برای خرید لباس مصرف کردم، وقتی این کار را انجام دادم حیران مانده بودم که چگونه فیس پوهنتونم را دوباره از پدرم بخواهم.”
این دختر افغان مدت دو سال است که به حرفه مدلینگ روی آورده و میخواهد با این کارش فرهنگ لباس پوشیدن افغانها را از طریق مدلینگ حمایت کند. زیرا او معتقد است که افغانستان دارای فرهنگ غنی است و لباسهای افغانی یک مدل را بسیار زیبا میسازد. اما از نظر وی، فرهنگ لباس پوشیدن افغانها تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و لازم است در این عرصه توجه صورت گیرد.
این که یک مدل دختر باید دارای چه ویژگیهایی باشد تا بتواند به خوبی جلب توجه کند، عاطفهفصیحی میگوید: “یکی از ویژگیهای مدل شدن این است که فرد مدل باید هم طراح باشد و هم خیاط و هم زیبا.”
اجمل حقیقی، مدل افغان، مشوق اصلی عاطفه فصیحی به این حرفه است. خانم فصیحی یادآور میشود که تاکنون در حرفه مدلینگ به همکاری اجمل حقیقی پیش رفته و حقیقی برای او زمینه آموزش طراحی لباس و خیاطی را نیز فراهم کرده است. وی که حالا با طراحی لباس و مهارتهای خیاطی آشنا شده، مدعی است که خودش لباسهای افغانی را طراحی کرده و میدوزد.
با این حال، استقبال مردم از یک مدل شرط اساسی تقویت این حرفه میباشد و عاطفه فصیحی در این مورد میگوید: “در اول مردم به کار ما خیلی علاقمند نبودند و مدل بودن برای مردم آنقدر مهم نبود، ولی رفته رفته وقتی دیدند که ما از فرهنگ افغانی و اسلامی حمایت میکنیم، میبینم که طرفداران زیادی پیدا کردهام. ما تاکنون نمایشگاههای زیادی را برگزار و در آن لباسهای اقوام مختلف را به نمایش گذاشتهایم. این کار ما تاکنون بر افکار مردم تأثیرات خوبی داشته است.”
این دختر مدل افغان، میافزاید که حرفه مدلینگ برای بسیاری از افغانها خوب معرفی نشده است، از این رو آنها فکر میکنند که دختر مدل کسی است که در کلیپهای موسیقی ظاهر میشود و میرقصد، اما واقعیت این گونه نیست؛ یک مدل میتواند با پوشیدن لباسهای ملی، فرهنگ مردم خود را به نمایش بگذارد.
به گفته عاطفه فصیحی، در اوایل اعضای خانواده وی هم با این کار او موافق نبودند، اما آنها وقتی دیدند که دختر شان با لباس افغانی و در چوکات اسلامی حرفه مدلینگ را دنبال میکند، برای ادامه کار وی نه تنها مانعی ایجاد نکردند بلکه خوشحال هم شدند. او در این باره میگوید: “اکنون خانوادهام از کارم حمایت میکنند، به خصوص مادرم یکی از طرفداران سرسخت من در این کار است.”
از سوی دیگر، این دختر مدل افغان میگوید که حرفه مدلینگ در افغانستان یک حرفه جدید است و از این رو سختیهایی هم دارد. او افزود: “در حرفه مدلینگ از لحاظ اقتصادی نمیتوان خیلی زود به خود متکی شد اما [میتوان گفت که این شغل] به مرور زمان نتیجه خوبی میدهد. زیرا هدف ما تنها پول نیست، خدمت به فرهنگ کشور ما هم است. همین که میتوانیم در قسمت فرهنگ کشور خود کاری کنیم دستآورد بزرگی است.”
با آن که دختران افغان برای انتخاب حرفه و کار شان با موانع مختلف اجتماعی برمیخورند اما این دختر مدل افغان تاکنون با چنین موانعی روبهرو نشده است. این که چه دلایلی سبب شده تا عاطفه فصیحی با مشکلات اجتماعی روبهرو نشود، خودش در این باره میگوید: “بدون شک مشکلاتی در جامعه ما وجود دارد که مانع کار دختران در حرفه مدلینگ میشود، اما نحوه کار من تاکنون طوری بوده که برای مردم حساسیتبرانگیز نباشد.”
طبق معمول، دختران زیبا و مدل، وقتی مورد توجه فلمسازان قرار گیرند، پیشنهاد بازیگری در فلمهای شان را دریافت میکنند، ولی عاطفه فصیحی تاکنون از طرف فلمسازان پیشنهادی دریافت نکرده است. او میگوید: “قبلاً بازیگری را دوست داشتم، اما اکنون چندان علاقمند بازیگری در فلمها نیستم. به هر صورت تا حال پیشنهادی ندارم و اگر پیشنهادی دریافت کنم روی آن فکر خواهم کرد.”
داستان زندگی این دختر مدل افغان طوری میباشد که دوران کودکی وی در مهاجرت سپری شده است. وی آموزشهای ابتدایی را تا صنف نهم در شهر مشهد ایران گذرانده و سپس خانواده وی به وطن عودت کرده‌اند. او خاطراتش را از مهاجرت چنین بیان میکند: “در مهاجرت آدم خود را همیشه بیگانه احساس میکند و هیچ جایی نمیتواند به اندازه وطن خود آدم باشد. اما با آن هم خاطرات خوبی نیز از مهاجرت دارم، این که آخر هفته با دوستانم به تفریحگاهها، سینماها و یا بازارهای امن و آرام میرفتیم و برایم خیلی خوشایند بود.”
براساس تجربهای که عاطفه فصیحی از مهاجرت دارد، در عالم مهاجرت، کسی نمیتواند به آنچه میخواهد برسد و یا کاری را که دوست داشته باشد، انجام دهد. این که چگونه پای عاطفه فصیحی به کشور خودش کشانیده شده، او داستان آن را چنین یادآور میشود: “ما در مهاجرت با نام افغانی یاد میشدیم و با خیلی از محدودیتها مواجه بودیم، بناءً از این مسأله رنج میبردیم و تصمیم گرفتیم به کشور خود بازگردیم.”
او علاوه میکند که بدترین مسافرت در زندگیاش این بوده که او وقتی وارد خاک افغانستان شده، از روی ناگزیری از ولایت هرات تا کابل زمینی سفر میکند و در مسیر راه با هشدارهای امنیتی زیادی بر میخورد. خانم فصیحی علاوه کرد: “از هرات تکیت طیاره یافت نمیشد، ما مجبور شدیم با موتر به کابل بیاییم. خیلی مسیر ترسناک بود و از طالبان میترسیدیم. وقتی به یک منطقه کندهار رسیدیم موترها ایستاده شده بودند و به مسافران میگفتند که طالبان در نزدیکی ما قرار دارند و نباید پیشتر برویم. بلاخره بعد از سپری شدن یک شب، با صد ترس و لرز دوباره به راه خود ادامه دادیم و تا آن که به کابل رسیدیم.”
اما با رسیدن عاطفه فصیحی به کابل مشکلات او به پایان نمیرسد، او این بار با شرایط سخت زندگی مواجه شده و مشکلات زندگی مردم فقیر کابل را نیز با چشم سر مشاهده میکند. وی میگوید: “در اوایل برایم بسیار سخت بود که با محیط کنار بیایم، چون این جا (در کابل) همه چیز ویران معلوم میشد، سه ماه اول را که در افغانستان گذراندیم، حتا دچار افسردگی شده بودم و دایم در حالت توهم و ترس به سر میبردم. فقر و بدبختی مردم ما را بسیار متأثر کرده بود.”
بدین ترتیب به مرور زمان این دختر افغان با شرایط زندگی در کشور خودش کنار میآید و در کنار دیگر همـوطنانـش به زنـدگـی عـادی خود ادامه میدهد. وی افزدو: “در منطقه دارالامان کابل خانه گرفته بودیم، کم کم با رفتن به کورس، مکتب و در میان مردم قرار گرفتن و با محیط انس گرفته و خود را مطابقت دادیم. حال افغانستان را خیلی دوست دارم، چون احساس میکنم در مملکت خودم هستم و هر کاری را که مورد علاقهام باشد، میتوانم انجام دهم.”
عاطفه فصیحی در حدود هفت سال است که از مهاجرت به وطن برگشته و در این مدت آموزشهای دوره لیسهاش را به پایان رسانده و در یکی از پوهنتونهای خصوصی در رشته روابط بینالملل دو سال درس خوانده است، اما بنابر مشکلات اقتصادی وی امسال از ادامه تحصیل باز مانده و از پوهنتون تعجیل گرفته است. این اولین مدل دختر میگوید: “به رشته روابط بینالملل بسیار علاقه دارم و میخواهم در آینده یک خانم سیاسی باشم و برای زنان کشورم کاری انجام دهم، اما نمیخواهم زیاد یک آدم مشهور باشم، بلکه میخواهم یک آدم معمولی باشم.”
عاطفه فصیحی میگوید به این زودی تصمیم به ازدواج ندارد، اما میخواهد در آینده با کسی ازدواج کند که همنظر و همعقیدهاش باشد، برای حرفه و کارش مشکلی ایجاد نکند؛ مشکلی که خیلی از دختران افغان با آن مواجه هستند. از نظر عاطفهفصیحی، دختران افغان خیلی مظلوم اند و شمار زیادی از آنها توسط خانوادههای شان به شوهر داده میشوند و محیط زندگی طوری است که برخی از دختران نمیتوانند در مقابل تصمیم خانوادههای شان مخالفت کنند. ولی او میگوید: “والدین من روشن هستند و به رشد و ترقی دختر شان فکر میکنند، نه به رسم و رواجهای ناپسند.”
عاطفهفصیحی علاوه بر مدل بودن به ورزش نیز خیلی علاقه دارد. او فکر میکند که ورزش سبب تقویت روح و روان او میشود. وی قبل از آن که به حرفه مدلینگ روی بیاورد، در رشته فتنس استاد بوده و در یکی از کلبها، دختران را تمرین ورزشی میداده است. التبه او میگوید که ورزش را تاکنون ادامه داده و نمیخواهد از آن فاصله بگیرد.
او در بخشی از صحبتهایش شغل معلمی را به عنوان رویای دوران کودکیاش بیان داشت و گفت که “در بازیهای کودکانهام نقش یک معلم را همیشه در ذهنم بازی میکردم.” البته عاطفه فصیحی برای مدت کوتاهی به این آرزویش رسیده و از سال 1392 تا 1394 خورشیدی، در یک مکتب خصوصی در کابل با نام “مکتب تلاش” معلمی کرده و شاگردان این مکتب را از صنف دوم تا نهم درس داده است.
